Ο Τζο Κόλμαν στο Φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας: Το πορτρέτο της Γουίτνεϊ Ουόρντ και η σκοτεινή ιστορία αγάπης

«Πρόκειται για ένα πορτραίτο-βιογραφία, με πολλά μικροσκοπικά κείμενα και εικόνες, οπότε το προσεγγίζω περισσότερο σαν βιογράφος», δήλωσε στην Athens Voice ο ριζοσπαστικός Αμερικανός ζωγράφος, Τζο Κόλμαν, σχετικά με τη μέθοδο που χρησιμοποίησε για να φιλοτεχνήσει το πραγματικών διαστάσεων πορτραίτο της συντρόφου του, Γουίτνεϊ Ουόρντ —ένα θέμα στο οποίο εστιάζει και το νέο ντοκιμαντέρ του Σκοτ Γκρέιτσεφ, «How Dark My Love», που έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του στις αρχές του καλοκαιριού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Τραϊμπέκα και θα συμμετάσχει στο Διεθνές Διαγωνιστικό Πρόγραμμα του 31ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας» (1 έως 12 Οκτωβρίου 2025).

«Δούλευα οκτώ ώρες την ημέρα, επάνω σε μία ίντσα τη φορά», εξήγησε ο Κόλμαν. «Πήρα συνεντεύξεις από τη Γουίτνεϊ, όλους τους φίλους της και την οικογένειά της. Επίσης, συμπεριέλαβα προσωπικές στιγμές, που συνέβησαν μέσα στα χρόνια κατά τα οποία ζωγράφιζα το πορτραίτο, αλλά και μνήμες από πράγματα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της ζωής μας μαζί. […] Σίγουρα, διακυβεύονταν πολλά. Ρισκάρω με όλα τα έργα μου, είτε όσον αφορά τη θεματολογία, είτε όσον αφορά τη σύνθεση (ειδικά καθώς δεν τα προσχεδιάζω και προσπαθώ να βρω το δρόμο μου ζωγραφίζοντάς τα στα τυφλά). Όμως, ένας σοφός άνθρωπος είπε κάποτε: “Μόνο όσοι ρισκάρουν να το παρακάνουν μπορούν να γνωρίζουν πόσο μακριά μπορεί κανείς να φτάσει”».

Το «How Dark My Love» δεν αποτελεί μια ενδελεχή βιογραφία του Τζο Κόλμαν, όπως το ντοκιμαντέρ «R.I.P., Rest in Pieces» (1997), του Ρόµπερτ Αντριάν Πέχο, αλλά μια καταγραφή της κοπιώδους διαδικασίας της δημιουργίας του πορτρέτου της Γουίτνεϊ, με τίτλο «Doorway to Whitney» και της μετέπειτα έκθεσής του στη φουάρ Art Basel Miami, τον Δεκέμβριο του 2015, υπό την επιμέλεια των Τζέφρι Ντάιτς και Λάρι Γκαγκόσιαν. Παρά το γεγονός ότι, ομοίως με το «R.I.P.», στην ταινία εμφανίζονται διάσημες προσωπικότητες από τον κύκλο του Κόλμαν και της Ουόρντ, όπως ο Ίγκι Ποπ και η Άσια Αρτζέντο, και υπάρχουν εκτενείς αναφορές στην πολυτάραχη προσωπική ζωή τόσο του καλλιτέχνη, όσο και της μούσας του —εθισμοί, δολοφονίες, σεξουαλικά φετίχ, ξυλοδαρμοί κλπ.— το κέντρο βάρους εδώ, δίνεται περισσότερο στο συγκεκριμένο έργο και λιγότερο στην καριέρα του Κόλμαν, ως σύνολο.

Όπως μας εξήγησε ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ, Σκοτ Γκρέιτσεφ, η ιδέα μιας τέτοιας ιδιόρρυθμης αφήγησης προέκυψε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων: «Ξέραμε ότι δεν θέλαμε να γυρίσουμε μια παραδοσιακή βιογραφία και αναζητούσαμε μια αφηγηματική προσέγγιση που θα μας έδινε την ευκαιρία να εμπλέξουμε το κοινό μας σε συναισθηματικό επίπεδο. Όσο προχωρούσαμε, τόσο περισσότερο γινόταν σαφές ότι η Γουίτνεϊ ήταν το "κλειδί" για να αφηγηθούμε την ιστορία μας, και αυτή ήταν μια συναρπαστική συνειδητοποίηση. Δεν πρόκειται μόνο για ένα συναρπαστικό και αξιαγάπητο άτομο, με ένα συναρπαστικό ταξίδι ζωής, αλλά (η παρουσία της) μας έδωσε τη δυνατότητα να ξεφύγουμε από το παραδοσιακό ντοκιμαντέρ και να ορίσουμε την ταινία μας ως μια εμβληματική και "σκοτεινά" μοναδική ιστορία αγάπης, που εξερευνά τους αγώνες και τις προκλήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπο το ζευγάρι, καθώς και τις ελπίδες και τα όνειρά τους».

Ο Κόλμαν εμπνεύστηκε το πορτραίτο της Γουίτνεϊ, ως μια λογική συνέχεια του δικού του πραγματικών διαστάσεων πορτραίτου, «A Doorway to Joe» (2010), που χάρισε τον τίτλο του σε μία μονογραφία του καλλιτέχνη που κυκλοφόρησε πέρυσι. Το λεύκωμα «A Doorway to Joe: The Art of Joe Coleman», συμπεριλαμβάνει έργα από πέντε δεκαετίες, μερικά από τα οποία παρουσιάστηκαν στην μεγάλη αναδρομική έκθεσή του στην Begovich Gallery, στο California State University Fullerton, έξω από το Λος Άντζελες.

Όπως δήλωσε η Ουόρντ στην Athens Voice: «Αφότου ο Τζο είχε ήδη αφιερώσει σχεδόν τέσσερα χρόνια στην αυτοπροσωπογραφία του σε φυσικό μέγεθος, είπε ότι ήθελε να ζωγραφίσει και το δικό μου πορτραίτο για να την συνοδεύει. Ήξερα τι πιθανότατα θα συνεπαγόταν αυτό από την πλευρά μου. Παρόλο που είχα εμφανιστεί σε αρκετούς πίνακές του στο παρελθόν, κατάλαβα ότι αυτό θα ήταν ένα μακρινό, έντονο και ενδεχομένως επώδυνο ταξίδι. Αυτό που πάντα θαύμαζα στο έργο του Τζο είναι η ειλικρίνειά του και συχνά η σκληρή ειλικρίνειά του. Δεν ήθελα να τον αναγκάσω να συμβιβαστεί. Με ρώτησε αν υπήρχαν θέματα που ήταν απαγορευμένα και είπα: “Όχι”. Ήξερα ότι μπορεί να ένιωθα άβολα με κάποια πράγματα, αλλά στον πυρήνα της σχέσης μας υπάρχει μια βαθιά εμπιστοσύνη».

Η εμπιστοσύνη φαίνεται πως ήταν απαραίτητη προϋπόθεση καθ’ όλη τη διάρκεια των 12 ετών που πήρε για να ολοκληρωθούν τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ. «Υπήρξαν φορές που καταγράψαμε πολύ προσωπικές στιγμές», εξηγεί ο Γκρέιτσεφ. «Ενώ αυτό θα μπορούσε να εκληφθεί ως μια μορφή παρεμβατικότητας, για εμάς ως κινηματογραφιστές τόνισε στην πραγματικότητα το μεγάλο επίπεδο εμπιστοσύνης που ο Τζο Κόλμαν και η Γουίτνεϊ έδειξαν προς εμάς και προς την όλη διαδικασία. Ωστόσο, η ευγνωμοσύνη μας συνδυάστηκε με ένα υψηλό αίσθημα ευθύνης, να επεξεργαστούμε με την δέουσα ευαισθησία το περιεχόμενο αυτό και να δημιουργήσουμε μια ταινία που να αφηγείται την ιστορία τους με ειλικρίνεια.

Η παγκόσμια πρεμιέρα μας στο Τραϊμπέκα ήταν μια καταπληκτική εμπειρία, καθώς κατέστη σαφές ότι αυτές οι πιο ευάλωτες στιγμές ήταν οι πιο ισχυρές για το κοινό μας, εμπνέοντάς τους θεατές να αναλογιστούν τις δικές τους εμπειρίες και επιλογές ζωής και επιτρέποντάς τους να συνδεθούν με τον Τζο Κόλμαν και την Γουίτνεϊ, με έναν βαθύ και ουσιαστικό τρόπο». Στο Φεστιβάλ Τραϊμπέκα, το «How Dark My Love» απέσπασε το Βραβείο Κοινού για το καλύτερο ντοκιμαντέρ.

Αν και ο Κόλμαν και η Ουόρντ αγαπούν την Ελλάδα και έχουν επισκεφθεί πολλές φορές την Αθήνα, η προβολή του «How Dark My Love» στο πλαίσιο του Φεστιβάλ θα είναι η πρώτη φορά που ένα τόσο μεγάλο αφιέρωμα στο τολμηρό και πρωτοποριακό έργο του Νεοϋορκέζου καλλιτέχνη παρουσιάζεται επίσημα στο αθηναϊκό κοινό. Ενώ το καλλιτεχνικό ζευγάρι και οι κινηματογραφιστές, ύστερα από 12 χρόνια γυρισμάτων, έχουν δημιουργήσει πια σχεδόν «οικογενειακούς» δεσμούς, ο τρόπος με τον οποίο ολοκληρώνεται το ντοκιμαντέρ αφήνει μια θλιβερή αίσθηση.

Με τρόπο παρόμοιο με εκείνον που τελειώνει το ντοκιμαντέρ της Λόρα Πόιτρας, «Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία» (2022), που πραγματεύεται τον δικαστικό και ακτιβιστικό αγώνα της φωτογράφου Ναν Γκόλντιν ενάντια στην οικογένεια Σάκλερ (ιδιοκτήτες της φαρμακευτικής εταιρίας Purdue Pharma, που παρασκεύαζε και προωθούσε με περίσσιο ζήλο το οπιούχο παυσίπονο OxyContin), η κατάληξη του «How Dark My Love» φαίνεται να μας λέει, εμμέσως πλην σαφώς, πως στην εποχή μας δεν υπάρχει χώρος για ρομαντισμό. Παρ' όλα αυτά, στην ερώτηση, «Ποιος θα ήταν για εσένα ο ιδανικός ιδιοκτήτης αυτού του πορτραίτου;» η Γουίτνεϊ Ουόρντ μας απάντησε με χιούμορ και ρομαντική φιλοδοξία: «Προφανώς, θα πρέπει να κοσμεί τη μόνιμη συλλογή του Whitney Museum στη Νέα Υόρκη!»

Η ταινία θα συμμετάσχει στο Διεθνές Διαγωνιστικό Πρόγραμμα του 31ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας» και θα προβληθεί στις 8 και 9 Οκτωβρίου 2025 παρουσία των κινηματογραφιστών (Σκοτ Γκρέιτσεφ, σκηνοθέτης, Τζος και Τζέισον Ντάιμοντ, παραγωγοί), του Τζο Κόλμαν, της Γουίτνεϊ Ουόρντ και της Άσια Αρτζέντο.

→ Τζο Κόλμαν: Ο αιρετικός ζωγράφος μιλάει για τη ζωή και το έργο του

Πληροφορίες:

• Σκηνοθέτης: Σκοτ Γκρέιτσεφ
• Σενάριο: Σκοτ Γκρέιτσεφ
• Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γκρεγκ ντε Ντομένικο
• Μουσική: Γκάρι Κότλαρ
• Μοντάζ: Τάιλερ Χάμπι
• Διάρκεια: 109’
• Γλώσσα: Αγγλικά

Πρόγραμμα προβολών:

• 08/10/2025, 21.30, Κοραή 4, ΑΣΤΥ Cinema, Πλατεία Κλαυθμώνος
• 09/10/2025, 19.30, Άστορ, Σταδίου 28, Πανεπιστήμιο