Αναπολώντας τη Θεσσαλονίκη που κάποτε είχε το σινεμά για θρησκεία

Είδα το Blade Runner του Ρίντλεϊ Σκοτ στο Ριβολί της Παύλου Μελά και την Μπέτι Μπλου του Μπενέξ στη Λάουρα της Βασιλέως Γεωργίου. Κανένα από τα σινεμά αυτά δεν υπάρχει σήμερα, όπως φυσικά και ο Έσπερος της Σβώλου (Δαμάζοντας τα Κύματα του Τρίερ), το Ναυαρίνο της πλατείας (Trainspotting σε αβάντ πρεμιέρ) και το Ρίο της Εγνατίας (Τρελό Γουικέντ στου Μπέρνι), όπου σήμερα στεγάζεται το Τμήμα Θεάτρου της σχολής Καλών Τέχνων του Αριστοτέλειου. Καταφέρνω όμως να επιστρέψω πίσω σε εκείνους τους μυθικούς τόπους και τα σινεμά που τα κατάπιε ο χρόνος χάρις στο «Κινηματογράφοι της Θεσσαλονίκης: Μια τοπογραφία του Σινεμά από το 1945 ως το 2000», βιώνοντας μια συγκίνηση υπέρμετρα προυστική! 

Το ερευνητικό πρόγραμμα που εκπονήθηκε από το Εργαστήριο Μελέτης Ελληνικού Κινηματογράφου και Τηλεόρασης της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ χαρτογράφησε όλες (όλες! όλες!όλες!) τις κινηματογραφικές αίθουσες της πόλης. Επιπλέον, ξεφεύγει από την ενοχλητικά ατεκμηρίωτη «νοσταλγίλα» των σόσιαλ αναρτήσεων ή κάποιων μπλογκ με αμφίβολης πιστότητας «συναισθηματικό» υλικό, που ανακυκλωμένο με τα ίδια λάθη πλέει και αναπαράγεται στον σκουπιδωκεανό του ίντερνετ, δίχως ίχνος επιστημονικής διασταύρωσης. 

Μπορείτε να το τσεκάρετε και εσείς ελεύθερα στο thessalonikicinemas.gr. Μπράβο τους, γιατί η ομάδα που ερεύνησε, συγκέντρωσε και κωδικοποίησε με όνομα και επακριβή διεύθυνση όλα τα σινεμά που ανέκαθεν αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης, συνδύασε όσα εργαλεία απαιτούνται για τέτοιου είδους επιστημονικά εγχειρήματα: αξιοποιώντας υλικό από άλλους κλάδους (ανθρωπολογία, πολεοδομία, κοινωνιολογία, ιστορία), παρέδωσαν μια ακαδημαϊκή γνώση ελεύθερα πλέον πρόσβασιμη για τον καθένα. Η αναδίφηση, η τακτοποίηση, η αναψηλάφιση, η εκσκαφή και η αναδημιουργία ενός υπερσινεματίκ ψηφιακού αρχείου, που εντός του ξεδιπλώνονται όλες οι αίθουσες όπου είδαμε σινεμά σ’ αυτήν την πόλη, είναι μια μεγάλη στιγμή. Μεγάλη στιγμή για όλους εμάς που μέσω σελιλόιντ συγκινήθηκαμε, ευφρανθήκαμε, κατατρομάξαμε, προβληματιστήκαμε, ονειροπολήσαμε, ή και τηλεμεταφερθήκαμε σε άλλους κόσμους. 

Για αυτό και για το εγχείρημα «Κινηματογράφοι της Θεσσαλονίκης: Μια τοπογραφία του Σινεμά από το 1945 ως το 2000», χρησιμοποίησα τη φράση «βιώνω μια συγκίνηση προυστική». Γιατί τα ονόματα και οι φωτογραφίες κινηματογράφων που δεν υπάρχουν πια επαναφέρουν εντός της μνημονικής δεξαμενής του εγκεφάλου μου παρόμοια συναισθήματα και αντιδράσεις με αυτά που προκαλούν τα μπισκοτάκια μαντλέν στο «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο». Το σκρολάρισμα στο thessalonikicinemas.gr κινητοποιεί την οσφρητική λειτουργία, οσμίζομαι ξανά το θεϊκό ποπ κορν του Ράδιο Σίτι της Παρασκευοπούλου (Κάποτε στην Αμερική) και λυσσάω για ένα τρελό μπέργκερ σαν εκείνο που έφτιαχνε το Αστέρια - Drive In (Cruel intentions), στο 14ο χιλιόμετρο για την Περαία.

Και έτσι για το παιχνίδι, τη χαρά και τη συγκίνηση, θέλω να παραλλάξω το ξεκίνημα του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» («Για χρόνια πλάγιαζα νωρίς. Μερικές φορές, μόλις έσβηνα το κερί, τα μάτια μου έκλειναν τόσο γρήγορα ώστε δεν πρόφταινα να αναλογιστώ: “με παίρνει ο ύπνος”») σε μια βερσιόν απολύτως σινεματική: «Για χρόνια, οπότε είχα αϋπνίες πήγαινα στις μεταμεσονύχτιες προβολές που διοργάνωναν στο Ριβολί ο Τάσος Ρέτζιος και ο Μπάμπης Μπίκας. Μερικές φορές, μόλις έσβηναν τα φώτα, τα μάτια και η ψυχή μου άνοιγαν τόσο γρήγορα που δεν προλάβαινα να αναλογιστώ εάν όντως ταξίδευα σε άλλους κόσμους, ή έφταιγαν τα τραγανιστά κουλούρια που πιθανόν να ήταν ποτισμένα με υπέροχο ψυχεδελικό σουσάμι που διεύρυνε τις πύλες της ενόρασης και με διακτίνιζαν στο σύμπαν». Όσοι συνταξιδιώτες, διαβείτε άφοβα την πύλη, thessalonikicinemas.gr.