The Land of Forgotten Songs: Οι ξεχασμένες φωνές του Αμαζονίου ακούγονται ηχηρά μέσα από ένα σπάνιο ντοκιμαντέρ

Υπάρχουν ταινίες που μοιάζουν περισσότερο με μυσταγωγία παρά με κινηματογραφικό έργο. Το νέο ντοκιμαντέρ του Βλαδίμηρου Νικολούζου, The Land of Forgotten Songs (διάρκεια 1h 33’), είναι ένα από αυτά: ένα ταξίδι στις καρδιές των τροπικών δασών, εκεί όπου οι ρίζες της ανθρωπότητας πάλλονται ακόμα ζωντανές μέσα από τους μύθους, τα τελετουργικά και την καθημερινή ζωή των ιθαγενικών κοινοτήτων του Αμαζονίου.

The Land of Forgotten Songs, το νέο ντοκιμαντέρ του Βλαδίμηρου Νικολούζου για τον Αμαζόνιο

Από τους Kaxinawa Huni Kuin και τους Kayapo μέχρι τους Shipibo, η κάμερα του Βλαδίμηρου Νικολούζου δεν παρατηρεί απλώς, συμμετέχει. Το ντοκιμαντέρ βαδίζει ανάμεσα σε ποτάμια και δέντρα-κολοσσούς, φιλτράρει το φως της ζούγκλας μέσα από τους θρύλους των προγόνων, καταγράφει τελετές που μοιάζουν να αιωρούνται έξω από τον χρόνο. Ένα αρχαίο μύθευμα λειτουργεί σαν νήμα που διαπερνά το φιλμ, ενώ σπάνιο αρχειακό φωτογραφικό υλικό του 20ού αιώνα γεφυρώνει το παρελθόν με το παρόν, σαν να μας υπενθυμίζει πως «στην πραγματικότητα δεν υπάρχει διαχωρισμός – όπως η ψυχή και η ύλη είναι ένα, έτσι και ο σύγχρονος άνθρωπος και ο αρχαϊκός άνθρωπος βρίσκονται σε αδιάκοπη επαφή» όπως σημειώνει ο ίδιος ο δημιουργός.

Οι άνθρωποι του Αμαζονίου μέσα από τον φακό

Στην ταινία γνωρίζουμε από κοντά τους Huni Kuin (Kaxinawá), «τους αληθινούς ανθρώπους», με την πλούσια τέχνη των γεωμετρικών μοτίβων kene kuin και τα σαμανικά τους τελετουργικά. Τους Awá, νομάδες κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες που ζουν σε απόλυτη εξάρτηση από το δάσος. Τους Enawene Nawe, που κατοικούν σε κυκλικά χωριά και ζουν σχεδόν αποκλειστικά από την ψαριά, αντιστεκόμενοι στην καταστροφή των ποταμών τους. Δίπλα τους οι Kayapo, γνωστοί για την ακτιβιστική τους δράση στην προστασία του Αμαζονίου, οι Matis, με τα περίτεχνα σωματικά διακοσμητικά και τις φυλετικές δοκιμασίες, και οι Shipibo, που φημίζονται για την υφαντική τους τέχνη και τα οραματικά τραγούδια (icaros) που συνοδεύουν τις τελετές ayahuasca. Όλοι τους, κομμάτια ενός ίδιου παζλ, μας υπενθυμίζουν με τον τρόπο τους πως η λήθη δεν είναι μοίρα, αλλά επιλογή και πως το τραγούδι που ξεχάσαμε, περιμένει ακόμη να το τραγουδήσουμε ξανά.

Όταν το σινεμά γίνεται πράξη αντίστασης

Η εμπειρία θέασης είναι σχεδόν ονειρική, αλλά ταυτόχρονα βαθιά πολιτική. Σε μια εποχή που το δάσος καίγεται, που οι πολιτισμοί αυτοί απειλούνται από τον εκσυγχρονισμό και την εκμετάλλευση, το φιλμ γίνεται πράξη αντίστασης. Μια υπενθύμιση ότι η απώλεια του ιερού είναι η μεγαλύτερη λήθη του καιρού μας. «Ο ιθαγενής άνδρας/γυναίκα είναι εμείς, και εμείς είμαστε εκείνος/εκείνη, ώστε οι κόσμοι να ενωθούν και ο πυρήνας του πλανήτη να θεραπευτεί για όλους τους κατοίκους του», λέει χαρακτηριστικά ο Νικολούζος.

Ένα καλειδοσκόπιο ήχων και εικόνων

Η ταινία γεννήθηκε μέσα από τη συνεργασία του με το Deep Forest Foundation και τους ίδιους τους ιθαγενείς, αποδεικνύοντας πως το σινεμά μπορεί να είναι και κοινότητα. Με την υπογραφή των Konstantinos Koukoulios, Giorgos Salvanos, Yuri Kozyrev και Nick Read στη διεύθυνση φωτογραφίας, την ποιητική μονταζιέρα του Ilya Permyakov και τη μουσική του Vangelino Currentzis, το φιλμ μεταμορφώνεται σε ένα πολυεπίπεδο καλειδοσκόπιο ήχων και εικόνων. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη ταξιδεύει σε διεθνή φεστιβάλ: Θεσσαλονίκη, Μπαρμπάντος, Καμπότζη, Μόντρεαλ, Βραζιλία, και σύντομα στη Βαρκελώνη.

Το The Land of Forgotten Songs δεν είναι απλώς ένα ντοκιμαντέρ, είναι ένας καθρέφτης που μας γυρίζει πίσω στις ξεχασμένες πλευρές του εαυτού μας, εκεί όπου η ποίηση, η φύση και η μνήμη συναντιούνται ξανά. Γιατί κάθε ξεχασμένο τραγούδι του Αμαζονίου είναι στην πραγματικότητα ένας παλμός της ίδιας της ανθρωπότητας

Ποιος είναι ο Βλαδίμηρος Νικολούζος

Ο Βλαδίμηρος Νικολούζος γεννήθηκε στην Ελλάδα το 1979. Ποιητής, θεατρικός σκηνοθέτης και ανεξάρτητος κινηματογραφιστής, έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Θέατρο, το Φεστιβάλ Αθηνών, αλλά και διεθνείς σκηνές όπως το Alexandrinsky της Αγίας Πετρούπολης και θέατρα της Νέας Υόρκης. Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε δυναμικά το 2014 με το POLK, που του χάρισε ειδική μνεία της κριτικής επιτροπής (FIPRESCI) στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, καθώς και υποψηφιότητα για καλύτερη πρώτη ταινία στη Χρυσή Ακαδημία Κινηματογράφου. Το The Land of Forgotten Songs είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους δουλειά του – ένα έργο που τον βρίσκει να λειτουργεί περισσότερο ως «διαμεσολαβητής μνήμης» παρά ως απλός σκηνοθέτης.