«Glass Onion: A Knives Out Mystery»: Εντυπώσεις από την ταινία μυστηρίου του Rian Johnson στο Netflix.
Ο Miles Bron (Edward Norton), δισεκατομμυριούχος συνιδρυτής της εταιρείας τεχνολογίας Alpha προσκαλεί πέντε φίλους στην έπαυλή του, το «Glass Onion», χτισμένη στο ιδιωτικό του νησί στην Ελλάδα. Ο επικεφαλής επιστήμονας της εταιρείας του, Alpha Lionel Toussaint (Leslie Odom Jr.), η κυβερνήτης του Κονέκτικατ, Claire Debella (Kathryn Hahn), η επανειλημμένα «cancelled» σχεδιάστρια μόδας Birdie Jay (Kate Hudson), ο streamer-εκπρόσωπος των ανδρικών δικαιωμάτων Duke Cody (Dave Bautista), και η συνιδρυτής της Alpha, Cassandra Brand (Janelle Monáe), είναι καλεσμένοι σε ένα παιχνίδι μυστηρίου. Νικητής, όποιος βρει ποιος «σκότωσε» τον οικοδεσπότη τους, πώς και γιατί το έκανε. Μυστηριωδώς, ο διάσημος ντετέκτιβ Benoit Blanc (Daniel Craig) είναι επίσης προσκεκλημένος.
Το concept «μυστήριο φόνου μέσα στο μυστήριο φόνου» κάνει ήδη ξεκάθαρη την αυτοαναφορική διάθεση που κρύβει η μεταφορά του κρεμμυδιού. Το «Γυάλινο Κρεμμύδι» είναι μια κατασκευή που φαίνεται να χρειάζεται «ξεφλούδισμα», ενώ, στην πραγματικότητα, ο πυρήνας της αλήθειας της είναι εξαρχής εκτεθειμένος. Μια προσποιητή περιπλοκότητα που κρύβει την ισοπεδωτική απλοϊκότητα. Η ταινία είναι δομημένη γύρω από αυτό το concept και αναφέρεται ρητώς και επανειλημμένα στη θεματική της, διόλου διακριτικά. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, Αυτό το παιχνίδι της γλώσσας είναι στημένο για να μας καθοδηγεί όσο και για να μας αποπροσανατολίζει. Είναι ένα ενδιαφέρον πείραμα να χτίσεις ένα παραπλανητικά προφανές μυστήριο. Το ερώτημα είναι: Καταφέρνει ο Rian Johnson να κάνει μια ενδιαφέρουσα ταινία με ένα «προφανές μυστήριο»;
Ο σκηνοθέτης του «Knives Out» έχει ξεκαθαρίσει πως κάθε ταινία θα είναι μια ξεχωριστή ιστορία κι ένα νέο μυστήριο, με μοναδικό συνδετικό κρίκο τον Benoit Blanc, στο ρόλο του επιφανούς ντετέκτιβ. Οπτικά, το «Glass Onion» είναι μια ριζική αναχώρηση από την αισθητική της κρύας Μασαχουσέτης του πρώτου. Γυρισμένο –όσον αφορά στα εξωτερικά γυρίσματα– στην Πελοπόννησο και τις Σπέτσες, είναι βουτηγμένο στο γαλάζιο, το βαθύ μπλε, το μπεζ και το πράσινο, τυλιγμένα σε ένα κίτρινο που αυξάνει αισθητά τη θερμοκρασία.
Την αληθινή έκρηξη χρωμάτων, όμως, φέρνουν τα εκπληκτικά designs των κοστουμιών του καστ, σχεδιασμένα από την Jenny Eagan. Πέρα απ’ το ότι είναι εκθαμβωτικά, τα κουστούμια «ντύνουν» το καστ με φανταστικές λεπτομέρειες και ενδείξεις πως δεν είναι, εν τέλει, και τόσο πιο εκκεντρικά από τις προσωπικότητες που τα φορούν. Γενικώς, η εκκεντρικότητα πρωταγωνιστεί στην τελευταία ταινία του Johnson κι αυτό δεν είναι πάντοτε καλό. Τα πάντα είναι λίγο τραβηγμένα και όλα τα φώτα πάνω στη γελοιότητά τους, με αποτέλεσμα να λείπει, σε στιγμές, μια γείωση που θα εξυπηρετούσε την ένταση. Συνολικά, το «Glass Onion: A Knives Out Mystery» είναι μια παραγωγή εκπληκτικής αριστοτεχνίας, με λεπτομέρεια που δεν θα σταματήσει να σας εντυπωσιάζει ακόμα και μετά από πολλαπλές προβολές.
Το «Glass Onion» πολύ συνειδητά έχει την αίσθηση ενός παιχνιδιού, ακόμα περισσότερο από το αυθεντικό Knives Out. Το παιχνίδι στο κέντρο του «κρεμμυδιού» είναι και ο πυρήνας οποιουδήποτε murder mystery, που θα κρίνει, τελικά, αν όλες οι στρώσεις της εμπειρίας πάνε χαμένες. Το μυστήριο στο «Glass Onion: A Knives Out Mystery» στήνεται με ενδιαφέρον μέχρι και τα μισά, ώσπου ανατρέπεται από μια κρίσιμη αποκάλυψη και αλλάζει τροπή. Χωρίς να αποκαλύψω πολλά, ένα μακρύ flashback αναπλαισιώνει όλο το πρώτο μέρος και αποτελεί τη γέφυρα με το τρίτο. Κατά μία έννοια, το πρώτο μέρος της ταινίας επαναλαμβάνεται και η υπόθεση «ξαναστήνεται», κίνηση που βλάπτει το ρυθμό της. Δυστυχώς, ήταν η αρχή του τέλους για το δικό μου ενδιαφέρον για το μυστήριο. Όσο περισσότερο πλησιάζει το φινάλε, τόσο λιγότερο πειστικό γίνεται το σενάριο.
Το «Glass Onion» αξίζει όμως τα εύσημα για τη δέσμευσή του να κρύβει, πράγματι, τα στοιχεία σε κοινή θέα. Ένας πολύ προσεκτικός θεατής θα καταφέρει να συλλέξει κάμποσα στοιχεία, πολύ πριν τα αποκαλύψει το σενάριο. Ο Rian Johnson είναι λάτρης του genre – της παραδοσιακής «Αγκάθα Κρίστι» φόρμουλας – αλλά ταυτοχρόνως αγαπά τον Χίτσκοκ και συμμερίζεται τον προβληματισμό του δάσκαλου του θρίλερ, πως το «whodunit» τείνει να ξεφουσκώνει μετά τη μεγάλη αποκάλυψη. Όπως στην πρώτη υπόθεση του Benoit Blanc, έτσι και στη δεύτερη, ο Johnson επιχειρεί να ανατρέψει αυτή την «υπερβολική» στήριξη της whodunit φόρμουλας από την τελική της αποκάλυψη, προσπαθώντας να συντηρήσει και να ανατρέψει αυτή τη δομή ταυτοχρόνως. Το εγχείρημα είναι περίπλοκο (και συναρπαστικό). Το αποτέλεσμα… μπερδεμένο. Παρ’ όλα αυτά, εκτιμώ τη νοοτροπία του Johnson. Είναι ένας σκηνοθέτης που ξέρει καλά το υλικό στο οποίο βασίζει την κατεύθυνσή του, αλλά νιώθει την αυτοπεποίθηση να εισάγει τα δικά του τεχνάσματα. Είναι ένας πολύ δημιουργικός πειραματιστής, ακόμα κι αν δεν τα καταφέρνει πάντα.
Το ταξίδι, όμως, είναι γεμάτο αξιομνημόνευτες στιγμές και πανέμορφες εικόνες, στον ήχο ενός φανταστικού soundtrack (Nathan Johnson). Το μεγαλύτερο επίτευγμά του: ο ίδιος ο χαρακτήρας του Blanc, τον οποίο ενσαρκώνει αμίμητα ο Daniel Craig. Ο Craig παίρνει έναν καλογραμμένο χαρακτήρα και αξιοποιεί την κάθε του στιγμή για να τον εμπλουτίσει με κωμικότητα, οξυδέρκεια, με ανθρωπιά αλλά και μια υπόρρητη ευαισθησία. Είναι αναζωογονητικό το πόσο ειλικρινά φαίνεται να ενδιαφέρεται για τους άλλους, σπάζοντας το καλούπι της εμμονικής ιδιοφυΐας που παλεύει με το ναρκισσισμό της. Εν τέλει, ο Blanc είναι απλά ένας χαρακτήρας που λατρεύεις να βλέπεις στην οθόνη.
Το «Glass Onion» του Rian Johnson είναι μια απολαυστική ταινία. Είναι κινηματογραφικά πλούσιο με ένα δυνατό ensemble χαρακτήρων που μπορεί να μην είναι πραγματικά τρισδιάστατοι, αλλά καθορίζονται με σαφήνεια και ζωηράδα. Το μυστήριό του δεν είναι αλεξίσφαιρο. Υποφέρει από διάφορες μείζονες και ελάσσονες τρύπες, αμφισβητήσιμο ρυθμό και απογοητευτική αποκορύφωση. Μέχρι και τα μισά της ταινίας, όμως, είναι ζωντανό κι ελκυστικό. Το καστ και η χημεία μεταξύ των αστέρων του καταφέρνει να κρατήσει στα πόδια του ένα μυστήριο που παραπατάει.
8°
