Κινηματογραφος

Κριτική ταινίας: Καλάβρυτα 1943

Η διαχείριση του ελληνικού «Ολοκαυτώματος»

Κωνσταντίνος Καϊμάκης
ΤΕΥΧΟΣ 805
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Κριτική για την ταινία «Καλάβρυτα 1943» του Νικόλα Δημητρόπουλου με τους Μαξ φον Σίντοφ, Άστριντ Ρους, Δανάη Σκιάδη, Νικόλα Παπαγιάννη και άλλους.

 

Μια Γερμανίδα δικηγόρος και εκπρόσωπος της κυβέρνησης της χώρας της ενάντια της ελληνικής αξίωσης για πολεμικές αποζημιώσεις από την εποχή της ναζιστικής κατοχής φτάνει στην Ελλάδα και συναντά έναν από τους τελευταίους επιζήσαντες της Σφαγής των Καλαβρύτων.

Ταινία μυθοπλασίας και όχι σινεμά τεκμηρίωσης είναι το φιλμ του Νικόλα Δημητρόπουλου, που χρησιμοποιεί το ιστορικό γεγονός της Σφαγής των Καλαβρύτων, τον Δεκέμβριο του 1943, για να αφηγηθεί μια ιστορία που έχει προκαλέσει αρκετές αντιδράσεις – λόγω της ύπαρξης στο φιλμ ενός αμφιλεγόμενου χαρακτήρα, του περίφημου «Αυστριακού» στρατιώτη της Βέρμαχτ, ο

οποίος υποτίθεται ότι απελευθέρωσε τα γυναικόπαιδα που έκλεισαν στο σχολείο του χωριού οι Γερμανοί στρατιώτες με σκοπό να τα κάψουν, ενώ την ίδια ώρα αποδεκάτιζαν τον αντρικό πληθυσμό στον λόφο του Καπή. Οι περισσότεροι ιστορικοί συγκλίνουν πλέον στη θέση ότι η ιστορία του «Αυστριακού ναζί» είναι μύθος. Το ερώτημα είναι αν η ταινία λειτουργεί αναθεωρητικά ως προς τα συμπεράσματα της ανάγνωσης της Ιστορίας και αν η κτηνωδία των ναζί σύμφωνα με τα όσα παρακολουθούμε μαλακώνει με τη στάση του «Αυστριακού». Ως καλλιτεχνικό προϊόν και μόνο, η ταινία παρακολουθείται με τη συναισθηματική φόρτιση της καταγραφής ενός αποτρόπαιου εγκλήματος με θύματα σχεδόν 750 άντρες που εκτελέστηκαν εν ψυχρώ, κι από την εν λόγω συνθήκη αντλεί τη μεγαλύτερη ισχύ της. Η απλώς προσεγμένη παραγωγή δεν πείθει απόλυτα στην αναβίωση του ιστορικού πλαισίου και η επίπεδη αφήγηση δεν εμβαθύνει και δεν τολμά να ρισκάρει περαιτέρω. Από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του έργου είναι η παράλληλη δράση μεταξύ του χθες και του σήμερα, που κλείνει με τη συνάντηση της Γερμανίδας δικηγόρου και του επιζήσαντα Ανδρέου (πρόσωπα μυθοπλασίας και οι δύο, με τον Μαξ φον Σίντοφ στον τελευταίο του κινηματογραφικό ρόλο να υποδύεται τον Έλληνα!) στο βολικό φινάλε.