Κινηματογραφος

Παγκόσμια Ημέρα Πιάνου: Το πιάνο μέσα από τις ταινίες του σινεμά

Η 88η ημέρα του χρόνου είναι αφιερωμένη στο μουσικό όργανο για το οποίο έχουν γραφτεί διαχρονικά έργα του δυτικού πολιτισμού και έχουν εμπνευστεί ταινίες του σύγχρονου κινηματογράφου

Χαρά Κιατίπη
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Παγκόσμια Ημέρα Πιάνου: Ο Πιανίστας, Μαθήματα Πιάνου, Ray Ο Σολίστας, La La Land είναι μερικές ταινίες που ανέδειξαν το μουσικό όργανο

Το πιάνο είναι αδιαμφισβήτητα ένα από τα πιο δημοφιλή μουσικά όργανα και η μελωδία του συνοδεύει κυρίως την τζαζ και την κλασική μουσική. Η λέξη «piano» είναι ιταλικής προέλευσης και σημαίνει «αργά», δηλαδή ότι είναι το μουσικό όργανο που παίζει αργά τη μουσική. Αν και στις προτιμήσεις των Ελλήνων πρώτη επιλογή των παιδιών είναι η κιθάρα, η χώρα μας έχει αναδείξει σπουδαίους σολίστες, λόγου χάρη από τους Μάνο Χατζιδάκι, Δημήτρη Σγούρο, Στέφανο Κορκολή, Gina Bachauer, Yanni έως και τον μικρό Στέλιο Κερασίδη, που συνεχίζουν να προάγουν και να παράγουν τέχνη. Αντίστοιχα, και στο εξωτερικό από το 1700 (τότε χρονολογείται η εφεύρεσή του) και έπειτα, συνθέτες όπως ο Μπετόβεν, Μότσαρτ, Σοπέν, Βλαντιμίρ Χόροβιτς και Σεργκέι Ραχμάνινοφ καθιέρωσαν το πιάνο στις μελωδίες τους και θεμελίωσαν τον ήχο της κλασικής μουσικής και της όπερας που είναι αυτός που εμείς αναγνωρίζουμε έως και τον 21ο αιώνα.

Ακριβώς επειδή η τέχνη δεν γνωρίζει από σύνορα, περισσότερα από 150 παγκοσμίως έργα του κινηματογράφου και του θεάτρου προέβαλαν το συγκεκριμένο μουσικό όργανο, κυρίως μέσα από αυτοβιογραφίες διεθνών πιανιστών, ενισχύοντας την αγάπη του κοινού για την κλασική παιδεία πάνω στη μουσική, αλλά και το ενδιαφέρον για όσους τους ενδιαφέρει η καριέρα πάνω στο συγκεκριμένο μουσικό όργανο. Ένα από τα σημαντικότερα κίνητρα ενός επίδοξου καλλιτέχνη είναι η έμπνευση και ένας από τους καλύτερους τρόπους για να επιτευχθεί είναι οι ταινίες. Ταινίες όπως «Ο Πιανίστας» για παράδειγμα. Η υπόθεση αφορά έναν Πολωνό-εβραίο πιανίστα, τον Βλαντισλάβ Σπλίμαν, που επέζησε μετά το Ολοκαύτωμα από τους Γερμανούς με μοναδικό συνοδοιπόρο το πιάνο του. Αν και ζει ανάμεσα σε ερείπια, δεν έχει τροφή, το μόνο καταφύγιό του είναι η μουσική κι αυτή τον ωθεί προς την επιβίωση. Πρόκειται για μια αριστοτεχνική ταινία του Ρόμαν Πολάνσκι που χάρισε στον Έιντριεν Μπρόντι το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου και καθιερώθηκε ως ο νεότερος νικητής του συγκεκριμένου βραβείου μέχρι και σήμερα.

Περίπου μια δεκαετία πριν έρχεται στο προσκήνιο η κλασική σήμερα ταινία «Μαθήματα Πιάνου», μια παραγωγή του 1993. Η υπόθεση εκτυλίσσεται γύρω από μια άλαλη γυναίκα με την κόρη της που ταξιδεύουν μαζί ως τη Νέα Ζηλανδία προκειμένου να παντρευτεί έναν εύπορο άντρα και να χτίσουν μια νέα ζωή. Εν τέλει, η ζωή της εκεί δεν είναι όπως την οραματιζόταν, ενώ τα πράγματα περιπλέκονται όταν ο σύζυγός της πουλάει το πιάνο χωρίς την άδειά της στον γείτονά τους, με τον οποίο στην πορεία συνάπτει ερωτική σχέση. Η ταινία έχει δεχθεί διθυραμβικές κριτικές και επαινείται για την καλλιτεχνική της υπόσταση. Μάλιστα και οι δυο πρωταγωνίστριες, Χόλι Χάντερ κι Άννα Πάκουιν, κέρδισαν τα βραβεία Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου και Β’ Γυναικείου Ρόλουν αντίστοιχα, με την 12χρονη Πάκουιν να γράφει ιστορία στην Ακαδημία ως «η 2η νεότερη ηθοποιός που λαμβάνει αυτήν τη διάκριση μετά την Τατούμ Ο Νιλ».

Το «Ray» είναι μια βιογραφική ταινία που κυκλοφόρησε το 2004 κι αφορά στη ζωή του τυφλού τραγουδιστή της μπλουζ και ροκ εν ρολ Ρέι Τσαρλς. Ο καλλιτέχνης από τα 6 του χρόνια έμεινε τυφλός λόγω γλαυκώματος, ωστόσο η δυσκολία αυτή δεν στάθηκε εμπόδιο στην καλλιτεχνική του φύση και με το πέρασμα του χρόνου αναγνωρίζεται ως ένας από τους πιο σπουδαίους και πρωτοπόρους μαύρους τραγουδιστές παγκοσμίως που ανέτρεψε την μουσική με το ταλέντο του. Στη συνέχεια παρουσιάζεται το πώς ξεκίνησε η καριέρα του στην Georgia και γενικώς στον νότο της Αμερικής μετά την απώλεια των γονιών του στα 15 του έτη, την αδυναμία που είχε στο γυναικείο φύλο (αφού ο ίδιος έχει 12 παιδιά με 10 διαφορετικές γυναίκες), αλλά παράλληλα γίνεται λόγος και για τις πιο σκοτεινές πτυχές της ζωής του, δηλαδή την πολυετή εξάρτηση του με τις ναρκωτικές ουσίες. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο ενσάρκωσε ο Τζέιμι Φοξ, εντυπωσιάζοντας τους κριτικούς και η ταινία κέρδισε πολλά βραβεία, συμπεριλαμβανομένων των Όσκαρ, BAFTA και Χρυσών Σφαιρών.

Στην κινηματογραφική οθόνη το 1996 μεταφέρθηκε η πολυτάραχη ζωή του αυστραλιανού πιανίστα Ντείβιντ Χέλγκοτ με το έργο «Ο Σολίστας» και πρωταγωνιστής αυτού είναι ο Τζέφρεϊ Ρας (στη νεότερη γενιά είναι περισσότερο γνωστός ως Καπετάνιος Μπαρμπόσα στους «Πειρατές της Καραϊβικής»). Ο Χέλγκοτ θεωρείται ένας από τους πιο ευφυείς πιανίστες που πέρασαν ποτέ, ο οποίος μεγάλωσε σ’ ένα μουσικό αλλά και πολύ αυστηρό οικογενειακό περιβάλλον. Από νεαρή ηλικία διεγνώσθη με σχιζοφρένεια, ήταν έγκλειστος σε ψυχιατρικές κλινικές για περίπου 12 χρόνια, ενώ μετά δούλεψε σερβιτόρος σε διάφορα μπαρ, όπου εκεί γνώρισε και τη γυναίκα του που τον βοήθησε να ορθοποδήσει, να ξανασχοληθεί με το πιάνο και να «ξαναλάμψει» η έφεση που είχε στη μουσική (ο αγγλικός τίτλος της ταινίας είναι «Shine»). Μάλιστα ο Ρας, όταν κέρδισε το Όσκαρ, απευθύνθηκε στον Χέλγκοτ και του είπε: «Πράγματι αποτελείς πηγή έμπνευσης» με την καριέρα του τελευταίου να εκτοξεύεται μέσω της ταινίας και να λαμβάνει παγκόσμια αναγνώριση λόγω του δύσκολου και συγκινητικού βίου του.

Η πιο πρόσφατη παραγωγή του σινεμά που άπτεται του πιάνου είναι το «La La Land» με τους Ράιν Γκόσλινγκ και Έμμα Στόουν να υποδύονται ένα ερωτευμένο ζευγάρι που μοιράζονται το πάθος για τη μουσική και την τέχνη. Ο Σεμπάστιαν είναι ένας νέος πιανίστας που λατρεύει την τζαζ και ονειρεύεται κάποτε να ανοίξει ένα μπαρ που θα παίζει το αγαπημένο του είδος μουσικής, ενώ η Μία είναι μια ταλαντούχα νεαρή γυναίκα που φιλοδοξεί καριέρα στην υποκριτική. Δύο νέοι που κυνηγούν τα όνειρά τους με φόντο το σύγχρονο Λος Άντζελες που συχνά αποκαλείται «η δημιουργική πρωτεύουσα του κόσμου» ή αλλιώς «Πόλη των Αγγέλων». Η ταινία σημείωσε πολύ μεγάλη εισπρακτική επιτυχία με τα έσοδα να αγγίζουν τα 446 εκατομμύρια δολάρια, να λαμβάνει συνολικά 14 υποψηφιότητες για τα βραβεία Όσκαρ (ισοφάρισε τον «Τιτανικό» και το «Όλα για την Εύα») και η Έμμα Στόουν να αναδεικνύεται η μεγάλη έκπληξη της ταινίας κλέβοντας την παράσταση.