Κινηματογραφος

Τα 15 κορυφαία φιλμ για τους οπαδούς και το ποδόσφαιρο

Χουλιγκανισμός, βία, αφοσίωση στη συμμορία και αγάπη για την ομάδα

Γιώργος Ψύχας
10’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Οι 15 πιο σπουδαίες ταινίες για τους οπαδούς και τον χουλιγκανισμό στο ποδόσφαιρο: Από το «Ultras» στο «St George's Day»

Οι οπαδικές ταινίες πάντα αποτελούσαν αχαρτογράφητα νερά για τον παγκόσμιο κινηματογράφο με τις ταινίες αυτού του περιεχομένου που κυκλοφόρησαν ανά τα χρόνια να είναι λίγες και αν μη τι άλλο όχι πάντα στο επίπεδο προσοχής που άξιζαν.

Κεντρικό θέμα της πλειονότητάς τους ο χουλιγκανισμός. Η ζωή του οπαδού που ισορροπεί στα όρια της νομιμότητας και της παρανομίας και είναι ικανός να ξεπεράσει κάθε εμπόδιο για χάρη της ομάδας του. Οπαδοί δεν παρουσιάζονται πάντα στις ταινίες ως οι περιθωριακοί αλλά και άνθρωποι απλοί, της διπλανής πόρτας που νιώθουν ζωντανοί όντας μέλη αυτού του μικρόκοσμου και βγάζουν εκεί έναν άλλο, κρυμμένο εαυτό τους.

Ποιες είναι όμως οι κορυφαίες οπαδικές ταινίες που αξίζει κανείς να παρακολουθήσει;

1. Ultras

Η πιο πρόσφατη σε κυκλοφορία ταινία, το «Ultras» διαδραματίζεται στη Νάπολη όπου ο 50χρονος Σάντρο, αρχηγός των «Απάτσι», μίας συμμορίας οπαδών, πέρασε όλη του τη ζωή στο γήπεδο. Μία ζωή γεμάτη βία, συγκρούσεις και ηθικές αξίες που διαμορφώθηκαν στο δρόμο. Όλα αλλάζουν όμως στη ζωή του. Οι ηθικές αξίες αρχίζουν και διαλύονται. Ο Σάντρο θέλει να αποκτήσει επιτέλους κάτι που προηγουμένως δεν είχε. Μία φυσιολογική ζωή. Μία σχέση, ή ακόμα και μία οικογένεια.

Ultras © IMDB

Ο Άντζελο από την άλλη είναι μόλις 16 ετών και θεωρεί τους «Απάτσι» ως την οικογένειά του. Ο Σάντρο είναι το πρότυπό του, ο άνθρωπος που αντικατέστησε τον αδερφό του όταν εκείνος πέθανε σε μία σύγκρουση με άλλους οπαδούς. Η ταινία αφορά αυτή τη σχέση εμπιστοσύνης, φιλίας και αγάπης που διαδραματίζεται τις τελευταίες εβδομάδες του πρωταθλήματος, όπου και οι δύο θα έρθουν αντιμέτωποι με τη μοίρα τους.

2. The Football Factory

Το «The Football Factory» λαμβάνει χώρα στην Αγγλία, με πρωταγωνιστή τον χαρακτήρα του Τόμι Τζόνσον. Ο Τόμι είναι μέλος μίας αρκετά βίαιης ομάδας οπαδών της Τσέλσι και μαζί με τα υπόλοιπα μέλη, βρίσκουν καταφύγιο στις συγκρούσεις με αντίπαλες συμμορίες και φυσικά στο γήπεδο παρακολουθώντας την αγαπημένη τους ομάδας.

The Football Factory © IMDB

Η ταινία παίρνει πνοή από την καταπίεση που ένιωθαν οι άνδρες Αγγλοσάξωνες, για τους οποίους υπήρχε πάντα μία άποψη περιφρόνησης. Θεωρούν το σύστημα υπαίτιο για τις προσωπικές τους αποτυχίες και καταφεύγουν στα ναρκωτικά, τους ξυλοδαρμούς και τον φανατισμό.

3. The Rise of The Footsoldier

Πίσω στο Λονδίνο και το Έσεξ των δεκαετιών του 80s και του 90s ο Κάρλτον Λιτς αποτελούσε έναν από τους πιο διαβόητους εγκληματίες της χώρας. Το «The Rise of The Footsoldier» παρακολουθεί όλη την πορεία του Λιτς από τα χαμηλότερα προς τα υψηλότερα σκαλιά της ιεραρχίας μέσα από ατελείωτα σκηνικά στυγνής βίας και χουλιγκανισμού.

The Rise of Footsoldier © IMDB

Ο Λιτς κατόρθωσε να θεωρείται ένας από τους πιο επικίνδυνους γκάνκστερ του βρετανικού υποκόσμου, ξεκινώντας ως χούλιγκαν της άσημης ομάδας οπαδών της Inter City. Η έλλειψη ενδοιασμών και φόβου χαρακτηρίζει τον πρωταγωνιστή και συνθέτει τη φιγούρα ενός ανθρώπου ικανού για όλα. Το «The Rise of The Footsoldier» ακολούθησαν ακόμα δύο σίκουελ.

4. I.D

Όλα ξεκινούν όταν μία ομάδα τεσσάρων αστυνομικών αναλαμβάνει να φέρεις εις πέρας μία μυστική αποστολή και να διαλύσει εκ των έσω την συμμορία των «The Dogs». Η συμμορία αυτή αποτελεί μία εκ των ισχυρότερων του Νότιου Λονδίνου και βρίσκεται πίσω από σειρά εγκλημάτων και παρανομιών που η αστυνομία αδυνατεί να ελέγξει και να περιορίσει.

I.D. © IMDB

Το έργο αυτό αναλαμβάνει ο Τζον και η ομάδα του, με τον ίδιο, ωστόσο, να αμφιταλαντεύεται μεταξύ «δουλειάς» και «πραγματικότητας» και εν τέλει να υποκύπτει στη σκοτεινότερη πλευρά του εαυτού του. Οι ηθικοί φραγμοί σύντομα διαλύονται και τη θέση τους παίρνει η επιθυμία κλίσης προς το παράνομο.

5. Awaydays

Φανερά επηρεασμένος από τον θάνατο της μητέρας του, ο Πολ Κάρτι, αναζητά μία νέα διέξοδο στη ζωή του. Μόλις στα 19 του βρίσκεται σε μία κατάσταση που ο ίδιος επιδιώκει να δραπετεύσει, ζώντας σε ένα μεσοαστικό προάστιο με τον σιωπηλό πατέρα του και την μικρή αδελφή του, τη Μόλι. Ίδια συναισθήματα φυγής του δημιουργεί και η δουλειά του, από την οποία όλους τους μισθούς τους ξοδεύει σε δίσκους, συναυλίες, κλαμπ και φυσικά το ποδόσφαιρο.

Awaydays © IMDB

Την περίοδο διακυβέρνησης της Μάργκαρετ Θάτσερ, ωστόσο, οι οπαδοί αντιμετωπίζονται σαν παράσιτα και ο χουλιγκανισμός ανθεί. Εκεί μπαίνει στη ζωή του Πολ ο Έλβις. Μέλος της συμμορίας «The Pack», ο Έλβις πείθει τον Πολ να ενταχθεί και του υπόσχεται συγκινήσεις που θα τον απομακρύνουν από την πλήξη της ρουτίνας του. Οι «The Pack» είναι το μέσο σε αυτή την αλλαγή. Έχοντας δικό τους στυλ, με πουκάμισα Lacoste, τζιν Lois και παπούτσια Adidas Forest Hills, διαφοροποιούνται από τις αντίπαλες συμμορίες των «Boneheads» και «Bootboys».

6. Hooligan Legacy

Το «Hooligan Legacy» ξεφεύγει από τα πρότυπα των οπαδικών ταινιών και καταπιάνεται με το ζήτημα της εκδίκησης και της γενικότερης εγκληματικότητας. Η πλοκή κινείται γύρω από τις ζωές τεσσάρων ληστών από διαφορετικές συμμορίες που συνεργάζονται για να πραγματοποιήσουν μία μεγάλη ληστεία σε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου. Ένας από αυτούς, ο Ρόνι συλλαμβάνεται  και φυλακίζεται για δέκα χρόνια.

Hooligan Legacy © IMDB

Όταν αποφυλακίζεται είναι ένας άλλος άνθρωπος. Είναι βέβαιος πως ένας από τους συνεργάτες του τον κατέδωσε και κόστισε την ελευθερία του. Σκοπός της ζωής του πλέον γίνεται να διαπιστώσει ποιος ήταν και να πάρει την εκδίκησή του με κάθε κόστος και χωρίς να υπολογίζει ποιον βλάπτει, «πατώντας» τον άγραφο νόμο των συμμοριών που αφήνει εκτός παιχνιδιού τις οικογένειες.

7. Green Street Hooligans

Το «Green Street Hooligans» περιγράφει τη ζωή του Ματ Μπάκνερ και το πόσο εύκολα μία μικρή αποτυχία που βίωσε, τον οδήγησε σε μία καθημερινότητα ανομίας, βίας και φόβου για την ίδια του τη ζωή. Ο Ματ Μπάκνερ είναι ένας ακόμα μαθητής του Χάρβαρντ αλλά όλα αλλάζουν όταν αποβάλλεται από το Πανεπιστήμιο. Τότε ακριβώς, αποφασίζει να αλλάξει ρότα στη ζωή του και να ταξιδέψει στο Λονδίνο. Εκεί είναι που γνωρίζεται με τον Πιτ Ντάνχαμ. Μία γνωριμία που χωρίς να το ξέρει θα τον άλλαζε ριζικά.

Green Street Hooligans © IMDB

Ο Ντάνχαμ είναι μέλος των Green Street Elite, μίας διαβόητης συμμορίας οπαδών της West Ham που εκτός από το Λονδίνο έχει στόχο να διεκδικήσει τα σκήπτρα της πιο επικίνδυνης συμμορίας σε ολόκληρη την Αγγλία. Σε αυτό τον κόσμο προσπαθεί και καταφέρνει να εντάξει ο Ντάνχαμ τον Ματ. Από εκείνη τη στιγμή, τα πάντα περιστρέφονται γύρω από το χουλιγκανισμό, τη βία και την αναρρίχηση της συμμορίας στην ιεραρχία. Ο στόχος είναι σαφής και πρέπει να επιτευχθεί με κάθε κόστος. Οι Green Street Elites γίνονται οικογένεια του Ματ και εκείνος δείχνει την πλήρη αφοσίωσή του σε αυτή. Ακόμα και όταν η νέα του καθημερινότητα θέτει σε κίνδυνο τα πάντα.

8. Top Dog

Στην αντιπαλότητα δύο εχθρικών συμμοριών βασίζεται και το «Top Dog» το οποίο περιγράφει τη ζωή και τις περιπέτειες του Μπίλι Έβανς, αρχηγού των «Acton Casuals», οπαδικής συμμορίας, που προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ της άνομης ζωής του και της οικογένειάς του. Οπαδική βία και συγκρούσεις αποτελούν το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής του Μπίλι.

Top Dog © IMDB

Όλα όμως αλλάζουν όταν μία αντίπαλη συμμορία μπαίνει στα «λημέρια» της δικής του. Ο Μπίλι δεν δείχνει διατεθειμένος να υποχωρήσει αλλά δεν τα έχει υπολογίσει όλα. Η αντίπαλη συμμορία είναι μεγαλύτερη και πιο επικίνδυνη απ' όσο πίστευε ο ίδιος και σύντομα διαπιστώνει πως βρίσκεται έξω από τα νερά του.

9. The Hooligan Wars

Η πλοκή του «Hooligan Wars» ξεφεύγει αρκετά από την πεπατημένη των οπαδικών ταινιών. Το φιλμ ακολουθεί τη ζωή του ταλαντούχου ποδοσφαιριστή, Άντι, ο οποίος τραυματίζεται σοβαρά σε καυγά μέσα σε μπαρ και η καριέρα του τελειώνει άδοξα.

The Hooligan Wars © IMDB

Γεμάτος θυμό και έχοντας χάσει τη δουλειά και τα όνειρά του, επιχειρεί να βγάλει τα προς το ζην πουλώντας παγωτό. Γρήγορα όμως βρίσκεται μπλεγμένος καθώς μία πολωνική συμμορία χρησιμοποιεί το δικό της βαν παγωτού για να πουλήσει ναρκωτικά. Τότε ο Άντι καταλαβαίνει πως χρειάζεται άμεσα βοήθεια. Έτσι, λοιπόν, γίνεται μέλος σε μία συμμορία οπαδών που του εγγυάται ότι θα τον προστατεύσει από τους Πολωνούς. Όμως οι νέοι του «φίλοι» θέλουν επίσης να πουλήσουν ναρκωτικά από το βαν του και έτσι μετατρέπεται γρήγορα σε πληροφοριοδότη. Απόγνωση που προκαλεί βία συνθέτουν το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας.

10. The Firm (1988)

Η ταινία μιλά για τη ζωή του Μπεξ Βίσελ, ο οποίος ενσαρκώνεται από τον Γκάρι Όλντμαν. Ο Μπεξ είναι ένας συνηθισμένος οικογενειάρχης. Ασχολείται με τα κτηματομεσιτικά και αγαπά την οικογένειά του. Έχει όμως ένα μεγάλο πάθος. Τη βία. Του αρέσει να ξεσπά, να αφήνει πίσω τον εαυτό της καθημερινότητάς του και να μεταμορφώνεται σε έναν άνδρα δίχως αναστολές και ηθική.

The Firm (1988) © IMDB

Ηγείται μίας διαβόητης συμμορίας, της InterCity Crew αλλά οι τοπικές διαφορές και συγκρούσεις δεν τον ικανοποιούν. Το σχέδιό του απαιτεί κάτι μεγαλύτερο. Κάτι ηχηρό που θα κερδίσει τον σεβασμό πολύ κόσμου. Έτσι, λοιπόν, επιχειρεί να ενώσει τις αντίπαλες συμμορίες (ή firms εξ ου και ο τίτλος της ταινίας) και να ταξιδέψουν στη Γερμανία όπου διεξάγεται το Euro. Εκεί θέλουν να τα βάλουν με γερμανικές συμμορίες και να τους δείξουν πόσο σκληροτράχυλοι είναι. Επί γερμανικού εδάφους επιδίδονται σε πρωτοφανούς βιαιότητας μάχες χρησιμοποιώντας από μαχαίρια μέχρι μπαστούνια και πιστόλια.

11. The Firm (2009)

Πρόκειται για μία παραλλαγή ουσιαστικά της ταινίας του 1988. Το «Firm» του 2009, ωστόσο, αφηγείται την ιστορία από την πλευρά του Ντομ, ενός νεαρού αγοριού, ο οποίος γνωρίζεται με τον Μπεξ κατά τη διάρκεια μίας παρεξήγησης σε μία παμπ. Ο Ντομ απολογείται για το συμβάν στον Μπεξ, κάτι που ο τελευταίος εκτιμά σαν κίνηση. Έκτοτε, οι δυο τους χτίζουν μία σχέση φιλίας και εμπιστοσύνης με τον Ντομ να γίνεται άθελά του μέλος της συμμορίας του Μπεξ.

The Firm © IMDB

Μέσα από πολλά σκηνικά βίας, ο Ντομ κερδίζει την εμπιστοσύνη του Μπεξ, ο οποίος όμως αρχίζει να χάνει την εκτίμηση των υπόλοιπων μελών. Σε μία προσπάθεια να ξανακερδίσει την εύνοιά τους σκοτώνεται από τον αρχηγό άλλης συμμορίας. Ο Ντομ κλονίζεται και καταλαβαίνει πως η ζωή αυτή δεν θα του δημιουργήσει τίποτα άλλο παρά προβλήματα και αποφασίζει να αποσυρθεί από τη συμμορία.

12. Ultrà

Ρώμη, Ιταλία αρχές του 1990. Εκεί διαδραματίζεται το «Ultrà». Η Ρόμα, η αγαπημένη ομάδα της πρωτεύουσας, είναι ο μεγάλος έρωτας του Πριντσίπε, ο οποίος και ηγείται των «Brigata Veleno» των «Ultras» των «τζιαλορόσι». Ακόμα και την ημέρα της αποφυλάκισής του, επιστρέφει κοντά της με αφορμή το μεγάλο ντέρμπι με τη Γιουβέντους.

Ultrà © IMDB

Την ίδια μέρα όμως θα διαπιστώσει πως πλέον δεν είναι εκείνος ο αρχηγός της συμμορίας αλλά τα ηνία έχει αναλάβει καλύτερός του φίλος, Ρεντ. Ο Ρεντ όμως δεν έχει «κλέψει» μόνο την ηγεσία των «Brigata Veleno» αλλά και τη Σίνθια, την κοπέλα του Πριντσίπε. Η προδοσία του Ρεντ είναι τεράστια και ο Πριντσίπε θέλει να δώσει ένα οριστικό τέλος. Στο ντέρμπι με τη Γιουβέντους η σύγκρουση με τους αντίπαλους οπαδούς είναι αναπόφευκτη. Ο Σμίλτσο, ένα από τα μέλη της συμμορίας μαχαιρώνεται και ξεψυχά. Όλοι συλλαμβάνονται και ανακρίνονται για τη δολοφονία με τον Ρεντ να ρίχνει το βάρος στον Πριντσίπε.

13. Cass

Ακόμα μία ταινία που λαμβάνει χώρα σε κάποιο νότιο προάστιο του Λονδίνου. Ο Κας Πέναντ βιώνει καθημερινά τον ρατσισμό και την περιθωριοποίηση εξαιτίας του χρώματός του. Ο Κας είχε υιοθετηθεί και ανατραφεί από ένα ζευγάρι ηλικιωμένων Άγγλων αλλά η καταγωγή του από τη Τζαμάικα δεν του επέτρεψε να ενταχθεί ποτέ σε κάποια ομάδα. Όλα αυτά μέχρι τη στιγμή που οι δρόμοι του διασταυρώνονται με αυτούς της συμμορίας των Inter City. Η απόρριψη και τα βιώματα που είχε όλα αυτά τα χρόνια εξωτερικεύονται σε βία.

Cass © IMDB

Με τον καιρό, το όνομα του Κας φτάνει στα αυτιά όλων. Θεωρείται πλέον ένας από τους σκληρότερους και ανελέητους οπαδούς του Λονδίνου. Ο Κας έχει επιτέλους κερδίσει τον σεβασμό που επιζητούσε όλη του τη ζωή. Η καθημερινότητα στην παρανομία και στη βία όμως τον οδηγεί στη φυλακή. Η επιστροφή του στην έξω ζωή τον βρίσκει να αφήνει πίσω τα παλιά του πάθη, τα οποία όμως δεν τον εγκαταλείπουν. Οπαδοί της Άρσεναλ αναζητούν εκδίκηση και δύο φορές φτάνουν κοντά στο να τον σκοτώσουν. Η ζωή του Κας δεν μπορεί να είναι φυσιολογική παρά μόνο αν η «βεντέτα» αυτή σταματήσει μια για πάντα. Όταν όμως του παρουσιάζεται η ευκαιρία να το κάνει, ο Κας αποδεικνύει πως έχει αλλάξει πραγματικά.

14. St George’s Day

Μακριά από τα στερεότυπα των κλασικών, τυπικών οπαδικών ταινιών, το «St George's Day» αποτυπώνει μία εντελώς διαφορετική πτυχή του χουλιγκανισμού. Εγκληματίες και συμμορίες που όμως διατηρούν το δικό τους στυλ. Ο Μίκι και ο Ρέι είναι οι πρωταγωνιστές και η ιστορία ξεκινά από τη στιγμή που χάνουν παρτίδα από κοκαΐνη της ρωσικής μαφίας.

St George’s Day © IMDB

Η λύση είναι μονόδρομος. Πρέπει να βρουν άμεσα τα χρήματα για να ξεπληρώσουν το χρέος τους. Έτσι γεννάται η απόφαση στο μυαλό τους, να το κάνουν ταξιδεύοντας στο Βερολίνο για ένα παιχνίδι της Αγγλίας ανήμερα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου. Η πλοκή εξελίσσεται ομαλά και η ταινία περιέχει πολύ λιγότερη βία από τις συνηθισμένες οπαδικές ταινίες.

15. Okolofutbola

Το σκηνικό αλλάζει και μεταφέρεται από τη Βρετανία στη Ρωσία και αποκαλύπτεται ο σκληρός κόσμος του χουλιγκανισμού στην πρωτεύουσα της χώρας. Βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, η ταινία αφιερώνεται στους σκληροτράχυλους οπαδούς της Σπαρτάκ Μόσχας. Επιθετικοί, βίαιοι, είναι η ελίτ των οπαδών. Στις ζωές τους είναι φοιτητές, τραπεζίτες, μουσικοί ή και μηχανικοί αυτοκινήτων. Αλλά στο γήπεδο είναι όλοι μέλη της ίδιας συμμορίας οπαδών.

Okolofutbola © IMDB

Όπως αποτυπώνεται στην ταινία, το να μπει κανείς στη συμμορία είναι κάτι απλό και σχετικά εύκολο. Αλλά αφότου μπει, είναι δεσμός ζωής. Δεν υπάρχει επιστροφή. Η μόνη διέξοδος είναι η προδοσία. Η ταινία περιστρέφεται γύρω από την προδοσία, μία μοναδικής σημασίας ευκαιρία για την αστυνομία να διασπάσει το απροσπέλαστο τείχος της συμμορίας.