Ο Λαρς Φον Τρίερ δεν σταματά να προκαλεί. Η πρόκληση είναι η δουλειά του και το σινεμά είναι απλά το μέσο για να παραδίδει με όλη του δύναμη του σημαντικού εικονοκλάστη, στιγμές από το υποσυνείδητο των ανθρώπων.
Οι εικόνες από το πρώτο μέρος του Nymphomaniac είναι ενδεικτικές της πορείας του φιλμ. «Σεξ με το μυαλό σας» γράφει ο Γιώργος Κρασσακόπουλος στην κριτική του στην Athens Voice και συνεχίζει με την προτροπή που μένει από το πρώτο μέρος του Nymphomaniac: «Ξεχάστε την αγάπη».
Ξεχάστε το hype, τις υπερβολές, τις υποσχέσεις για οργιαστικό σεξ, ακόμη και τις οποιεσδήποτε προσδοκίες σας, θα λέγαμε εμείς. Όλες, εκτός από αυτές για αληθινά σπουδαίο σινεμά. Το πρώτο μέρος του «Nymphomaniac» είναι συναρπαστικό κι απόλυτα ερεθιστικό, αλλά σε ένα σημείο του κορμιού σας ψηλότερα από αυτό που φανταζόσαστε: το μυαλό.
Ο Λαρς φον Τρίερ μπορεί να είναι προβοκάτορας, αλλά δεν είναι πορνογράφος. Ακόμη κι αν η εκδοχή του φιλμ που βρίσκεται από σήμερα στις αίθουσες δεν είναι η «hardcore», μοιάζει μάταιο να αναζητήσετε στο «Nymphomaniac» οποιαδήποτε σεξουαλική ικανοποιήση ή ηδονοβλεπτικό αισθησιασμό.
Αντίθετα θα βρείτε άφθονα ερωτικά βοηθήματα για ένα εγκεφαλικό όργιο ιδεών και σκέψεων πάνω στη σεξουαλικότητα, την ανθρώπινη φύση, τις σχέσεις και τα στοιχεία που μας καθορίζουν, το φύλο και τους κανόνες του, τον τρόπο που κοιτάζουμε τον εαυτό μας και τους άλλους, τη θρησκεία και τις κοινωνικές επιταγές.
Κι όχι μόνο αυτά. Από τη μουσική του Μπαχ ως την ακολουθία του Φιμπονάτσι, από τους μηχανισμούς του ψαρέματος με πετονιά ως τους κορμούς των δέντρων ως αντανάκλαση της ψυχής τους, το φιλμ του Τρίερ είναι τόσο ασφυκτικά γεμάτο από παραβολές και ιδέες που μοιάζει με συνεχή, παρατεταμένο εγκεφαλικό οργασμό. Και μαζί, όπως φυσικά θα περιμένατε, είναι κινηματογραφικά μεγαλειώδες, ήδη από τα πρώτα πλάνα του, όταν κινηματογραφώντας μια άδεια πίσω αυλή ενός κτιρίου, εκεί που η νυμφομανής ηρωίδα του Τζο θα ανακαλυφθεί αναίσθητη από το μοναχικό μεσήλικα Σέλιγκμαν, συνθέτει μια συμφωνία ήχων και εικόνων από τις σταγόνες της βροχής, από το μουντό καφέ χρώμα στα τούβλα, από το γκρίζο του τσιμέντου και τη σιωπή του χιονιού.
Όταν οι δυο τους θα μεταφερθούν στο σπίτι της και η Τζο θα αρχίσει να του αφηγείται τη σεξουαλική της οδύσσεια, η ταινία θα ξετυλίξει ιδιοφυώς την ιστορία της, την οποία η Τζο αφηγείται κι ο Σέλιγκμαν αναλύει, πιθανότατα σε μια ακόμη μεταφορά, εδώ για το ρόλο των κριτικών. Η ιστορία της Τζο, την οποία στο πρώτο μέρος της ταινίας υποδύεται κυρίως η νεαρή Στέισι Μάρτιν, ξετυλίγεται μέσα από τη δική της αφήγηση, περνά από το φίλτρο του Σέλιγκμαν και κατακάθεται στο μυαλό του θεατή, σε μια διαδικασία που φιλοδοξεί να φιλτράρει πολλαπλές φορές τα αισθητικά και θεματικά ερεθίσματα και να οδηγήσει σε ένα γοητευτικό παράδοξο, όπου τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται, ακόμη κι αυτή η αλήθεια της Τζο που συχνά μοιάζει αμφισβητούμενη.
Ίσως το μόνο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί σε αυτή την πνευματική και κοινωνική άσκηση του Τρίερ είναι η απολαυστική πολυπλοκότητα και η συναρπαστική αισθητική της φόρμα, η ικανότητά του να ζυμώνει το ευτελές και το βαθύ, το τραγικό και το αστείο, σε κάτι μεγαλόπνοο και συναρπαστικό και κάτι τόσο ξεκάθαρα δικό του όσο ένα κήρυγμα της εκκλησίας του μυαλού του, που μοιάζει μεγαλοπρεπής σαν καθεδρικός ναός και την οποία θα ανυπομονείτε να επισκεφτείτε ξανά, όταν το πρώτο μέρος της λειτουργίας του «Nymphomaniac» τελειώσει ακριβώς στη μέση.
16°
