Αναζητώντας το επόμενο βήμα – Η διαδρομή της Μαρίας Μανουκιάν

Η μέχρι σήμερα πορεία της Μαρίας Μανουκιάν είναι από εκείνες που δείχνουν πως η τέχνη μπορεί να ξεκινά από έναν τόπο, να ανοίγει δρόμους στον κόσμο και τελικά να επιστρέφει κάποια στιγμή εκεί απ’ όπου ξεκίνησε, πιο ώριμη και πιο συνειδητή. Με καταγωγή από την Αρμενία και τη Μικρά Ασία, αλλά μεγαλωμένη στη Ρόδο, λέει πως την ακολουθούν δύο ρίζες, μία γεωγραφική και μία βαθιά συναισθηματική. Στο νησί όπου γεννήθηκε το 1990 διαμορφώθηκε ο πρώτος της κόσμος: η σχολή της Έλλης Παρασκευά, η μουσική, οι πρόβες, οι δάσκαλοι, η καθημερινότητα ενός παιδιού που μπήκε στον χορό σαν να ήταν το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο.

Ξεκίνησε να χορεύει σε ηλικία τριών ετών και μέχρι την εφηβεία είχε αποκτήσει μια σχέση σχεδόν οργανική με την κίνηση. Η στιγμή που κατάλαβε ότι ο χορός μπορεί να γίνει επάγγελμα ήρθε στα δεκαπέντε της, όταν η δασκάλα της, Φωτεινή Τεράνοβα, της είπε πως βλέπει μπροστά της μια επαγγελματική διαδρομή. Με τη στήριξη της Παρασκευά προετοιμάστηκε και πέρασε στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης, όπου φοίτησε από το 2008 έως το 2013.

Η Κρατική Σχολή υπήρξε για εκείνη μια μεταβατική περίοδος, συνδυάζοντας την πειθαρχία με την έκθεση σε νέους τρόπους σκέψης και τεχνικές που αργότερα θα διαμόρφωναν την καλλιτεχνική της ταυτότητα. Η Μαρία Μανουκιάν είχε πάντα την ανάγκη να αναζητά κάτι πέρα από το γνωστό. Γι’ αυτό, με το που αποφοίτησε, αποφάσισε να φύγει στο εξωτερικό. Προορισμός της το Ισραήλ και η Mateh Asher School of Performing Arts, όπου εκπαιδεύτηκε στη μέθοδο Gaga του Ohad Naharin. Η εμπειρία αυτή στάθηκε αποκαλυπτική. Η Gaga, όπως λέει, ήταν ένας νέος τρόπος κατανόησης του σώματος, μια γλώσσα που ένιωθε ότι γνώριζε πριν τη μάθει.

Στο Ισραήλ συνεργάστηκε ως performer σε έργα των Shlomi Bitton, Noa Zuk, Anat Grigorio, Michael Getman και Martin Harriague. Το 2014 υπήρξε χρονιά δημιουργίας και διεθνούς εμπειρίας που της έδωσε αυτοπεποίθηση για την επόμενη φάση της πορείας της. Με την επιστροφή της στην Ελλάδα εντάχθηκε στη Hellenic Dance Company. Χόρεψε σε έργα των Jasmin Vardimon, Tono Lachky και Martha Graham στο Μέγαρο Μουσικής, συμμετείχε στο αφιέρωμα στον Καβάφη στο Ηρώδειο και συνεργάστηκε με τον Russell Maliphant στο «The Thread». Από το 2015 παρουσίαζε σταθερά το «Twisted Genders» της Φένιας Αποστόλου, που ταξίδεψε εντός και εκτός Ελλάδας και της επέτρεψε να χτίσει μια βαθιά σχέση με έναν ρόλο μακράς διάρκειας. Το δημιουργικό της πεδίο δεν περιορίστηκε στην ερμηνεία. Συνχορογράφησε την «Αντιγόνη» για το Θέατρο Νοτίου Αιγαίου, επιμελήθηκε την κίνηση στα «Θεϊκά Λόγια» και διδάσκει σε Ελλάδα και εξωτερικό, έχοντας αναπτύξει τη δική της κινητική έρευνα με τίτλο Inner Globe.

Το 2015 δημιούργησε με τον Γαβριήλ Καρπάθιο το Dance Laboratory Rhodes. Ξεκίνησε ως καλοκαιρινή σειρά σεμιναρίων στη σχολή της Παρασκευά, αλλά γρήγορα εξελίχθηκε. Το 2018, με τη στήριξη του ΔΟΠΑΡ, πήρε τη μορφή φεστιβάλ με δράσεις σε δημόσιους χώρους, παραστάσεις και συμμετοχές καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Η επιλογή της από το ευρωπαϊκό δίκτυο Aerowaves ως curator αποτέλεσε σημαντική διεθνή αναγνώριση.

Για τη Μαρία η Ρόδος είναι συνειδητή επιλογή ζωής. Μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στο νησί και την Αθήνα, πιστεύοντας ότι η περιφέρεια μπορεί να στηρίξει πολιτισμό όταν υπάρχει συνέχεια και σχέδιο. Ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της πορείας της ήταν η συνεργασία της με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου στο έργο που ανέθεσε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης για τα 40 χρόνια λειτουργίας του. Η επιλογή της προέκυψε μετά από πολυήμερη διαδικασία ακροάσεων, με καθημερινή δουλειά και διαρκές φιλτράρισμα. Η εμπειρία, όπως λέει, ήταν σχολείο ζωής: μια ομάδα που λειτουργούσε ως ενιαίο σώμα, μήνες προβών και ο Παπαϊωάννου παρών σε κάθε στάδιο. Ο ρόλος της, το Paper Dress, ήταν ένα παιχνίδι ακριβείας και ελέγχου, με ένα φόρεμα από χαρτί που έξι άντρες φυσούσαν συντονισμένα μέχρι την τελική του αποδόμηση. Από αυτή τη συνεργασία κράτησε τον σεβασμό, τη συνύπαρξη και τη σημασία της βοήθειας του άλλου στη σκηνή.

Το φετινό φθινόπωρο τη βρίσκει στην Αθήνα, σε περίοδο αναζήτησης του επόμενου βήματος. Με την εμπειρία που έχει πλέον, κοιτά ξανά προς το εξωτερικό. Το όνειρό της είναι η Νέα Υόρκη: μια υποτροφία, μια ευκαιρία να δοκιμάσει νέες κατευθύνσεις. Θέλει να πειραματιστεί με χορογραφία, να μάθει το business κομμάτι της τέχνης, να δοκιμάσει τη φωνή της, να δει από κοντά πώς στήνεται μια παραγωγή και τι κάνει ένας μάνατζερ στον καλλιτεχνικό χώρο. Πιστεύει ότι η Νέα Υόρκη είναι το ιδανικό μέρος για όλα αυτά.

Τη Ρόδο όμως δεν σκοπεύει να την αφήσει. Θέλει να εξελίξει το φεστιβάλ ακόμη περισσότερο, να το εντάξει πιο δυναμικά στην οικονομία του νησιού και, γιατί όχι, να το εξάγει στο εξωτερικό, όπως ήδη έκανε όταν μίλησε γι’ αυτό στη Νότια Κορέα, στο μεγαλύτερο συνέδριο σύγχρονου χορού. Για τη νέα γενιά θεωρεί πως το πλεονέκτημά της είναι η αμεσότητα και η διαφάνειά της, στοιχεία που μπορούν να γεφυρώσουν κάθε χάσμα με τις προηγούμενες. Καθώς την αποχαιρετούμε στο κέντρο της Αθήνας, ένα νεαρό ζευγάρι τη ρωτά αν είναι από τη Ρόδο. Εκείνη χαμογελά. Είναι μια μικρή επιβεβαίωση ότι στο νησί έχει χτίσει ένα όνομα. Ένα όνομα που τώρα θέλει να το διευρύνει. Η διαδρομή της, από τη Ρόδο στην Κρατική Σχολή, από το Ισραήλ στις μεγάλες σκηνές, και έπειτα πάλι πίσω στο νησί και τώρα στην Αθήνα, δείχνει μια σταθερή επιλογή. Να επιστρέφει για να δημιουργεί και να ξαναφεύγει για να δοκιμάζει. Να ανοίγει δρόμους εκεί όπου κάποτε ξεκίνησε και να τους οδηγεί ακόμη πιο μακριά.

Info
Στις 20 και 21 Δεκεμβρίου 2025 στις 21:30 στο θέατρο Rabitholle στα πλαίσια του Pop Up Solo Dance Festival παρουσιάζεται το σόλο της Μαρίας Μανουκιάν «RE B OU ND». Χορογραφία Μαρία Μανουκιάν. Μουσική Στέφανος Γιακουμάκης και Κοστούμι: Francesco Infante Το σόλο δημιουργήθηκε το 2024 και παρουσιάστηκε ήδη στο φεστιβάλ Καλαμάτας, Ελευσίνα και Κωνσταντινούπολη