O Matthew Christopher μέσα από φωτογραφίες, ιστορίες και το project Abandoned America ζωντανεύει ξανά τα εγκαταλελειμμένα κτίρια και malls της Αμερικής.
«Το 2020 ήταν μία δύσκολη χρονιά για εμένα, όπως και για πολλούς άλλους. Επαγγελματικά, είχα πλάνα να επισκεφτώ χώρες όπως η Ελλάδα, η Γεωργία, η Ουκρανία και η Πολωνία για να φωτογραφίσω περισσότερα εγκαταλελειμμένα μέρη και να συντονίσω διάφορα φωτογραφικά εργαστήρια. Όλα έπρεπε να ματαιωθούν, κάτι δύσκολο για τη δουλειά μου και προσωπικά πολύ απογοητευτικό γιατί ήθελα πολύ να ταξιδέψω. Ήταν η πρώτη φορά που θα ξεκινούσα τόσα πολλά ταξίδια-αποστολές στο εξωτερικό. Το timing δεν αποδείχτηκε καλό. Όλοι όμως έπρεπε να προσαρμοστούμε, όπως και εγώ» απαντάει ο Matthew Christopher για τη γεύση και συναισθήματα που του άφησε το 2020 της πανδημίας. Και όπως φαίνεται, λίγα πράγματα έχουν αλλάξει και μέσα στο 2021.
Μέσα από συναρπαστικές φωτογραφίες και ιστορίες που μοιράζεται με όλους μέσα από το website Abandoned America, δύο βιβλία («Abandoned America: The Age of Consequences» και «Abandoned America: Dismantling the Dream»), εργαστήρια και διαλέξεις, ο ερευνητής-φωτογράφος Matthew Christopher από την Πενσιλβάνια θεωρείται η πιο έγκυρη παγκόσμια φωνή της αστικής εξερεύνησης και μας καλεί σε ένα ταξίδι στα εγκαταλελειμμένα κτίρια και άγνωστες τοποθεσίες της Αμερικής.
Τι ελκύει έναν άνθρωπο σε αυτό το ιδιαίτερο χόμπι; Είναι χόμπι ή κάτι βαθύτερο; Χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο καθημερινά εξερευνούν απομεινάρια του παρελθόντος, εγκαταλελειμμένα εργοστάσια, malls, σχολεία, νοσοκομεία, ακόμα και πόλεις ολόκληρες, χαμένες στο χρόνο και τη σκόνη. Νοσταλγία, περιπέτεια, ιστορία, όλα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν έναν σύγχρονο urban explorer.
Ο MatthewChristopherμίλησε αποκλειστικά στην ATHENSVOICEγια τα ταξίδια του, τα εγκαταλελειμμένα κτίρια και μέρη στις ΗΠΑ και τι συμβολίζουν, με μία υπόσχεση να επισκεφτεί ξανά την Ελλάδα σύντομα.
Πότε γεννήθηκε το ενδιαφέρον σας για τα εγκαταλελειμμένα μέρη και πώς εξελίχθηκε στη συνέχεια;
Το ενδιαφέρον μου για τα εγκαταλελειμμένα μέρη ξεκίνησε όταν δούλευα σε μία ψυχιατρική μονάδα γύρω στο 2001-2002 και κέντρισε το ενδιαφέρον μου το αμερικανικό σύστημα ασύλων και πολιτειακών νοσοκομείων. Πολλά από αυτά τα κτίρια ήταν κλειστά και εγκαταλελειμμένα. Αφού έψαξα την ιστορία ενός τέτοιου νοσοκομείου που ήταν κοντά μου, αποφάσισα να το δω μόνος μου. Αυτή η εμπειρία μου άλλαξε τη ζωή. Άρχισα να ψάχνω και άλλα εγκαταλελειμμένα κτίρια, εργοστάσια, εκκλησίες, σχολεία… Άρχισα να ασχολούμαι και με τη φωτογραφία γιατί χωρίς αυτήν θα ήταν δύσκολο να εξηγήσεις με λόγια τι κάνει αυτά τα μέρη τόσο όμορφα και ιδιαίτερα.
Τι θέλετε να δείξετε και να «διηγηθείτε» μέσα από αυτές τις φωτογραφίες;
Αγαπάω την ιστορία, ειδικά αυτά τα κομμάτια του παρελθόντος που είναι κρυμμένα ή ξεχασμένα. Η ελπίδα μου είναι πως οι άνθρωποι θα αγαπήσουν και θα εκτιμήσουν αυτές τις ιστορίες, θα τις μοιραστούν με άλλους και θα μάθουν από αυτές. Για κάθε ιστορία που γνωρίζουμε, υπάρχουν χιλιάδες άλλες που δεν γνωρίζουμε και μπορώ κάποιες να τις διηγηθώ μέσα από τις επισκέψεις μου σε αυτά τα εγκαταλελειμμένα μέρη. Ένα από τα πολλά πράγματα που αγαπάω από την Ελλάδα είναι πως τα μέρη του παρελθόντος είναι σημαντικά κομμάτια της κουλτούρας σας και τα τιμάτε και τα μοιράζεστε με τους επισκέπτες. Θα ήθελα να δω τις ΗΠΑ να ακολουθούν αυτό το παράδειγμα και να βάλουν σε προτεραιότητα τη διατήρηση τόπων και σημείων που χάνονται για να μπορούν οι μελλοντικές γενιές να μάθουν από αυτά.
Βρίσκετε κάποιες ομοιότητες ανάμεσα στις φωτογραφίες από εγκαταλελειμμένα μέρη με την εποχή της πανδημίας που βιώνουμε τώρα;
Φυσικά. Τόσα μέρη είναι υπό εγκατάλειψη τώρα. Δεν υπήρχαν τόσα πριν την πανδημία και ελπίζω τελικά να επιβιώσουν και να ανοίξουν ξανά. Όσα τώρα είναι κλειστά, ελπίζω να τα καταγράψω και αυτά. Είναι ζωτικής σημασίας να κατανοήσουμε την εποχή που ζούμε. Ασφαλώς, πολλοί σκεφτόμαστε τα πράγματα που μας άρεσαν να κάνουμε και δεν μπορούμε τώρα, τους ανθρώπους που αγαπάμε και ίσως χάσαμε. Νομίζω ότι αυτό συμβολίζουν συναισθηματικά αυτά τα εγκαταλελειμμένα μέρη. Το τραύμα που όλοι μοιραζόμαστε και η αίσθηση ενός θρήνου για τα πράγματα που χάσαμε είναι σημαντικό κομμάτι της δουλειάς μου. Πιστεύω είναι κομμάτι της διαδικασίας της γιατρειάς που θα διαρκέσει για χρόνια για πολλούς από εμάς μέχρι να συνέλθουμε από αυτό που μας έχει συμβεί τον τελευταίο χρόνο.
Γιατί τόσα πολλά malls κλείνουν στην Αμερική; Το τέλος μίας εποχής; Πού βγαίνει πλέον ο κόσμος;
Τα malls έχουν αρχίσει να κλείνουν εδώ και χρόνια στην Αμερική. Κατά ένα μέρος, οι online αγορές έχουν αντικαταστήσει τη φυσική επίσκεψη στα μαγαζιά, ενώ και ο τρόπος με τον οποίο θεμελιώθηκαν και λειτούργησαν στην αρχή τα malls είναι κάπως παρωχημένος τώρα. Αν τα malls δεν μπορούν να κρατήσουν όλα τα μαγαζιά τους ανοιχτά, οι άνθρωποι θα σταματήσουν να τα επισκέπτονται γιατί θα μοιάζουν σαν «εγκαταλελειμμένα». Και δύσκολα μπορείς να αλλάξεις κάτι για να τους φέρεις πίσω. Πριν τον COVID-19 υπήρξε μία μετατόπιση στην αγορά όπου οι κεντρικοί δρόμοι των πόλεων, αυτοί που είχαν «χτυπηθεί» από τα malls, άρχισαν να ζωντανεύουν ξανά με μικρά μαγαζιά, εστιατόρια και εμπορικά κέντρα που κράταγαν τον χαρακτήρα αυτών των δρόμων. Ελπίζω αυτές οι επιχειρήσεις να συνεχίσουν να ευημερούν όταν οι εμβολιασμοί θα μας επιτρέψουν να επιστρέψουμε με μεγαλύτερη ασφάλεια.
Ίσως και η έννοια της κοινότητας και της συνάντησης έχει αλλάξει κάπως. Ακόμα αρέσει στους Αμερικανούς να βγαίνουν σε εστιατόρια, να πηγαίνουν σε γιορτές και φεστιβάλ, να παραβρίσκονται σε οικογενειακές εκδηλώσεις και σημαντικά γεγονότα. Μεγάλο όμως κομμάτι από τον «κοινωνικό μας χώρο» έχει μεταφερθεί στο internet. Ακόμα και πριν τον COVID-19 οι άνθρωποι επικοινωνούσαν και συνδέονταν με άλλους μέσα από διαδικτυακές κοινότητες και μέσα από κοινά ενδιαφέροντα. Κάποια μέρη συναθροίσεων που ευημερούσαν πριν το internet, δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν στη νέα συνθήκη.
Έχετε επισκεφτεί και εξερευνήσει εγκαταλελειμμένα μέρη σε όλη την Αμερική; Υπάρχουν διαφορές από πολιτεία σε πολιτεία;
Αν και έχω ταξιδέψει σε όλη την επικράτεια για να φωτογραφίσω όσες περισσότερες τοποθεσίες μπορώ, η Αμερική είναι μία τεράστια χώρα που πάντα θα έχει νέα πράγματα να σου αποκαλύψει. Δυστυχώς, δεν νομίζω ότι θα νιώσω ποτέ πως η δουλειά μου ολοκληρώθηκε. Φυσικά, υπάρχουν πολλές διαφορές από πολιτεία σε πολιτεία. Η πολιτεία μου, η Πενσιλβάνια, είναι μέρος της λεγόμενης Rust Belt («Ζώνη Σκουριάς»), όπου περιλαμβάνει και άλλες πολιτείες όπως το Οχάιο και η Δυτική Βιρτζίνια. Πολλές από αυτές τις πολιτείες έχουν βιομηχανίες όπως χαλυβουργεία, υφαντουργεία και ανθρακωρυχεία που έχουν κλείσει, όπως ακολούθως και ολόκληρες πόλεις δίπλα τους έχουν αρχίζει να εγκαταλείπονται. Άλλες περιοχές έχουν άλλου είδους βιομηχανίες και διαφορετική γεωγραφία, αλλά φαίνεται πως αυτή η ιστορία είναι ίδια παντού. Η αμερικάνικη βιομηχανία έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία 50 χρόνια και πολλές δουλειές «έφυγαν» από τη χώρα.
Μέσα από αυτά τα ταξίδια και εξερευνήσεις, έχετε να μοιραστείτε μαζί μας 1-2 ιδιαίτερες ιστορίες;
Δύσκολα να βρω μία ή δύο ιστορίες. Κάποια μέρη είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνα και με δύσκολη πρόσβαση και άλλα είναι τρομακτικά και γεμάτα θλίψη (αν και δεν έχω δει ποτέ φαντάσματα). Κάποιες από τις πιο γερές στιγμές δύσκολα μπορείς να τις διηγηθείς με λόγια, όπως το να στέκεσαι στο χειρουργείο ενός παλιού νοσοκομείου και από τις τρύπες της οροφής να πέφτει χιόνι ή όταν συνάντησα μία αλεπού στα ανάκτορα στο Τατόι.
Μία στιγμή που δεν θα ξεχάσω ήταν όταν ήμασταν με τρεις φίλους σε μία εγκαταλελειμμένη φυλακή πριν από περίπου δέκα χρόνια. Η πόρτα ενός κελιού έκλεισε δύο από τους φίλους μέσα και δεν μπορούσαμε να την ανοίξουμε. Αρχίσαμε να ανησυχούμε πολύ, τα ηλεκτρονικά συστήματα που έλεγχαν τις πόρτες ήταν φυσικά εκτός λειτουργίας και εννοείται όλα αυτά τα κελιά ήταν φτιαγμένα για να μην μπορείς να αποδράσεις. Θα φωνάζαμε κάποιον να κόψει την πόρτα του κελιού;
Τελικά σταθήκαμε τυχεροί και είδαμε τους νιπτήρες-τουαλέτες του κελιού να έχουν αφαιρεθεί. Οι δύο φίλοι ήταν αρκετά λεπτοί και χώρεσαν σε μία τρύπα, γύρω από τις σωλήνες και μέσα σε ένα σαπισμένο σημείο ανάμεσα στα κελιά. Αν αυτό κατέρρεε κάτω από τα πόδια τους, θα έπεφταν από τρεις ορόφους ψηλά. Έπρεπε να σκαρφαλώσουν γύρω από τους σωλήνες σε ένα άλλο κελί που η πόρτα εκεί ήταν ανοιχτή. Ήταν πολύ αγχωτικό αλλά όλοι στο τέλος ήμασταν χαρούμενοι που φύγαμε από εκεί. Η πρώτη φορά που κάποιος από εμάς έπρεπε κυριολεκτικά να αποδράσει από τη φυλακή!
Τι να περιμένουμε από τον Matthew Christopher το 2021; Αν μας το επιτρέψει η πανδημία, ένα νέο βιβλίο και ταξίδια;
Δουλεύω πάνω σε ένα τρίτο βιβλίο σαν συνέχεια των δύο πρώτων, «Abandoned America: The Age of Consequences» και «Abandoned America: Dismantling the Dream». Πάντοτε προσθέτω νέο υλικό στο website abandonedamerica.us, σχεδιάζω νέες διαδικτυακές διαλέξεις και προσπαθώ να φωτογραφίζω νέα μέρη και να μοιράζομαι ιστορίες στα social media.
Η ελπίδα μου είναι να καταφέρω να σχεδιάσω ξανά νέα ταξίδια στο εξωτερικό και θέλω πολύ να επιστρέψω στην Ελλάδα. Ταξίδεψα με τη γυναίκα μου στην Ελλάδα το 2019. Ήταν η αγαπημένη μου χώρα από όσες επισκεφτήκαμε και δεν το λέω επειδή τώρα στην Ελλάδα το διαβάζετε αυτό. Πάντα με ενδιέφερε η αρχαιολογία και νομίζω οι επισκέψεις – εξερευνήσεις μου σε εγκαταλελειμμένα κτίρια στην Αμερική ήταν ότι πιο κοντινό σε ένα ταξίδι στο παρελθόν. Θα ήθελα στο μέλλον να επισκεφτώ και να φωτογραφίσω εγκαταλελειμμένα μέρη σε όλο τον κόσμο, να μάθω για την ιστορία και την κουλτούρα τους, να μοιραστώ ιστορίες.
Ο Θεσσαλονικιός ζωγράφος, που ποτέ δεν έκρυψε πως ο Λαζόγκας είναι μια από τις κύριες αναφορές του, μας μιλά για την ιστορία μιας εικαστικής σύμπλευσης
Επισκεφτήκαμε το πολύτιμο αρχείο της ΕΡΤ, περπατήσαμε ανάμεσα σε ατελείωτους διαδρόμους που διασώζουν ήχους και εικόνες από το 1900 μέχρι σήμερα και μιλήσαμε με τον διευθυντή του, Βασίλη Αλεξόπουλο.
«Όταν το μόνο που σου αφήνουν οι άλλοι φεύγοντας είναι κούτες με υφάσματα και υφαντά, τότε γύρισε σελίδα και μοιράσου τα» είπε ο καλλιτέχνης και το έκανε!
19°
