Φωτογραφια

Δημήτρης Μυτάς: Μια ιδιαίτερη αφήγηση της ενδονοσοκομειακής ζωής

Η σειρά «Hospital» παρουσιάζεται στα Γιάννενα στο πλαίσιο της Φωτομετρίας

Νεκταρία Ζαγοριανάκου
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο Δημήτρης Μυτάς συμμετέχει στο φεστιβάλ της Φωτομετρίας, στα Γιάννενα, με τη σειρά έργων «Hospital», όπου αφηγείται την ενδονοσοκομειακή ζωή.

Σε μια εποχή που η πανδημία της νόσου του κορωνοϊού 2019 (COVID-19), που προκλήθηκε από τον ιό SARS-CoV-2, έχει μεταμορφώσει τους Έλληνες (και όχι μόνο) σε ειδικούς ιατρικών θεμάτων, σε μια περίοδο που ο ρόλος της χειρουργικής μάσκας διχάζει και κολάζει γονείς, μαθητές, εκπαιδευτικούς (είδαμε φωτογραφίες που το ιατρικό εργαλείο ποδοπατήθηκε ανελέητα σε διαδήλωση), σε μια περίοδο που βλέπεις δυσκολία παντού, ο Δημήτρης Μυτάς συμμετέχει στο φεστιβάλ της Φωτομετρίας, παρουσιάζοντας στο κοινό της το έργο του με τίτλο «Hospital». Μια σειρά μαυρόασπρων φωτογραφιών, μια αφήγηση της ενδονοσοκομειακής ζωής που γνωρίζει καλά.

Για τη δουλειά του αυτή έχει πει: «Στέκομαι απέναντι στο υλικό αυτό, και καθώς κοιτάζω πίσω στα χρόνια, μέσα από τα πορτρέτα των φωτογραφημένων ανθρώπων, τους άδειους ψυχρούς χώρους και τα σκληρά-άψυχα αντικείμενα αναγνωρίζω την διττή μου υπόσταση και την προσωπική μου διαδρομή, φωτογραφική και ιατρική».

Ένα άνυδρο πολιτιστικά καλοκαίρι έδωσε τη θέση του σε έναν θερμό Σεπτέμβρη που κάθε άλλο παρά φθινόπωρο θυμίζει. Oι διοργανωτές της Φωτομετρίας, της μεγαλύτερης γιορτής φωτογραφίας που βιώνει η πόλη τα τελευταία χρόνια, μας συστήνεται Σεπτέμβρη και όχι Μάη, όπως έχουμε συνηθίσει. Τη φετινή χρονιά που όλα είναι παράξενα, απρόσμενα και ξένα, υποδέχτηκα τη Φωτομετρία με μια αμφιθυμία, αναγκαία και λυτρωτική, για να επαναπροσδιορίσει ο ψυχισμός ό,τι είναι πραγματικά σημαντικό και έχει αξία.

Φόρεσα τη μάσκα και μπήκα στον χορό των αισθήσεων που χαρίζει η μαυρόασπρη φωτογραφία. Κι ήταν η τύχη με το μέρος μου, μιας κι εκείνη την ώρα έστηναν τα έργα. Πλησίασα και ένιωσα εκείνο τον γνώριμο, γλυκό παλμό της προετοιμασίας λίγο πριν την «έκθεση» τόσο του καλλιτέχνη όσο και των φωτογραφιών.

Φωτομετρία, Ιωάννινα

Και είναι εκείνη η ανάσα που μόνο η τέχνη μπορεί να σου δώσει. Και η λαχτάρα της δημιουργίας γελούσε δυνατά στα μάτια των παιδιών που βοηθούσαν στο στήσιμο των φωτογραφιών. Τώρα πια δεν αγκαλιαζόμαστε, δεν σφίγγουμε τα χέρια (αρνούμαι πεισματικά υποκατάστατα χαιρετισμών, βλέπε αγκωνιές, καλύτερα το τίποτα) κι είναι τα μάτια κι οι εκφράσεις τους το αποκλειστικό μέσο επικοινωνίας.

Κοιτάζω τα πορτρέτα των ανθρώπων που εργάζονται στον χώρο της υγείας (και που η πανδημία τους έκανε πιο προσιτούς) να παίρνουν θέση μπροστά από τη μηχανή του καρδιολόγου Δημήτρη Μυτά. Κοιτούν στα μάτια τον φακό και αναμετριούνται μαζί του· οι πολλαπλές αναγνώσεις που προκύπτουν είναι άλλοτε καθηλωτικές, άλλοτε ενδιαφέρουσες.

Δημήτρης Μυτάς / «Hospital»

Ο δημιουργός τους έχει πει: «Οι άνθρωποι που εργάζονται βιώνοντας αυτούς τους χώρους, προσκλήθηκαν πάντοτε με σεβασμό να σταθούν εμπρός στην κάμερα. Ατενίζουν αέναα τον φακό με ευθύτητα, είτε ενδεδυμένοι τα επαγγελματικά τους “ιμάτια” είτε απεκδυόμενοι αυτών προσωρινά. Η νοητική μου προσέγγιση, αυτή της σειριακής αποτύπωσης της νοσοκομειακής ανθρωπογεωγραφίας, με οδήγησε να εκμεταλλευτώ αποκλειστικά τον υπάρχοντα εσωτερικό φωτισμό των νοσοκομειακών κτιρίων. Υπογραμμίζεται νομίζω έτσι η πλαστικότητα της δομής των σωμάτων και υποβάλλεται η αυστηρότητα του βλέμματος των απεικονιζόμενων μορφών όπως αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της ατμόσφαιρας του “φυσικού” χώρου τους».

Δημήτρης Μυτάς / «Hospital»

Κύριε Μυτά, η αιφνίδια είσοδος της χειρουργικής μάσκας, ενός καθαρά ιατρικού εργαλείου στον χώρο που εκτίθενται οι φωτογραφίες της έκθεσής σας τι αισθήματα σας δημιουργεί;
Η πανδημία COVID-19 επιβάλλει νέες τρόπους ανθρώπινης επικοινωνίας και επανακαθορίζει (ας ελπίσουμε προσωρινά) τις συνθήκες των κοινωνικών συνδιαλλαγών. Είναι αλήθεια ότι η κάλυψη του προσώπου με τη μάσκα όπως και η εφαρμογή της «κοινωνικής απόστασης» αφαιρεί ένα καθοριστικό κομμάτι της ζεστής ανθρώπινης επαφής. Η χειρουργική μάσκα, ένα συνηθισμένο υγειονομικό εργαλείο, προκαλεί τουλάχιστον αμηχανία όταν χρησιμοποιείται από τους επισκέπτες μιας έκθεσης που αναπαριστά το νοσοκομειακό χώρο. «Απρόσωποι» άνθρωποι μοιάζουν να βαδίζουν στα εικονικά νοσοκομειακά τοπία της έκθεσης,  συμμετέχοντας σε ένα αλλόκοτα σκηνοθετημένο διάλογο με τα εικονιζόμενα πρόσωπα των πορτρέτων.

Δημήτρης Μυτάς / «Hospital»

Ζούμε την εποχή της πανδημίας και άνθρωποι που δεν έχουν σχέση με τον χώρο της υγείας έχουν άποψη και έντονη μάλιστα. Είδαμε τις προηγούμενες μέρες φωτογραφίες από διαδήλωση με πεταμένες μάσκες, μια άλλη όπου μια γυναίκα ποδοπατούσε μια μάσκα. Ποια είναι η γνώμη σας;
Θεωρώ ότι η επιστημονική τεκμηρίωση της επιθετικότητας της πανδημίας δεν αφήνει ουσιαστικά περιθώρια αμφισβήτησης. Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι τα σκληρά μέτρα που λαμβάνονται για την πρόληψη της εξάπλωσής της έχουν άμεσο αντίκτυπο τόσο στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, όσο και στην ατομική ή συλλογική ψυχολογική κατάσταση. Παρά ταύτα δεν υπάρχει χώρος για «συνωμοσιολογικές» αναγνώσεις της πανδημίας. Η κριτική σκέψη απέναντι στην ορθολογική επιστημονική γνώση, σε συνδυασμό με την ατομική συμμόρφωση, αποτελούν μονόδρομο για την αποφυγή χειρότερων εξελίξεων.

Δημήτρης Μυτάς / «Hospital»

Γνωρίζετε τον χώρο του νοσοκομείου καλά και οι εικόνες σας αποκαλύπτουν ρεαλισμό. Γιατί ασπρόμαυρα έργα και όχι έγχρωμα;
Το φωτογραφικό project «Hospital» είναι μια δουλειά 20 ετών (1996-2016). Ξεκίνησε σε μια εποχή που το φωτογραφικό μου μέσο αποτύπωσης ήταν αποκλειστικά το ασπρόμαυρο φιλμ και συνεχίστηκε αργότερα με την ψηφιακή κάμερα. Διατήρησα εσκεμμένα σε όλο το βάθος της 20ετίας την αρχική μου αισθητική προσέγγιση, όσον αφορά την αποτύπωση των προσώπων, των χώρων και των αντικειμένων του νοσοκομειακού χώρου.

Παρουσιάζετε την καθημερινή ζωή του νοσοκομείου που γνωρίζετε καλά. Τι «βλέπετε» εσείς μετά από τόσα χρόνια μέσα στο νοσοκομείο;
Στο project «Hospital» παρουσιάζω το νοσοκομείο ως ζωντανό οργανισμό. Μέσα στο ψυχρό γκρίζο εσωτερικό των χώρων του, καθημερινά ζουν και αναπνέουν απλοί «άνθρωποι», οι οποίοι, πέρα του δέους που προκαλούν ως διαχειριστές του αγαθού της υγείας, δεν παύουν να έχουν συνάμα όλες τις χαρακτηριστικές ιδιότητες της ανθρώπινης φύσης. Η φωτογραφική μου προσέγγιση τους εμφανίζει να αλληλοεπιδρούν δυναμικά και αμφίδρομα τόσο μεταξύ τους όσο και με τα στοιχεία του περιβάλλοντος χώρου.

Δημήτρης Μυτάς / «Hospital»

Τι κενά καλύπτει η τέχνη στη ζωή του επιστήμονα;
Η τέχνη είναι αυθύπαρκτη. Δεν καλύπτει κανένα κενό. Στέκει πάντα στο αλαζονικό βάθρο της, ακέραιη στον πυρήνα της αλλά και τόσο διφορούμενη, αλλάζοντας μόνο επιδερμίδα στο πέρασμα των χρόνων. Για αυτόν που την υπηρετεί, του καθορίζει αποφασιστικά την αισθητική προσέγγιση αλλά και τη στάση απέναντι στα γεγονότα και τις καταστάσεις που διαπερνούν τη ζωή του.

Δημήτρης Μυτάς / «Hospital»

Οι χώροι του νοσοκομείου απεικονίζονται άδειοι. Η απουσία δεν ταυτίζεται με την απώλεια. Στις δικές μου αναγνώσεις, οι ασθενείς κι οι συνοδοί τους έχουν επιστρέψει υγιείς σε χώρους οικείους.

Ας είναι αυτή η πραγματικότητα του χειμώνα που έρχεται. Ευτυχείτε, αγαπητοί!

Δημήτρης Μυτάς / «Hospital»

Ο Δημήτρης Μυτάς είναι φωτογράφος που γεννήθηκε στο Καπαρέλι Αργολίδας το 1970. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ζει στην Αθήνα και εργάζεται ως καρδιολόγος σε Δημόσιο Νοσοκομείο. Ασχολείται δημιουργικά με τη φωτογραφία από το 1992 και συνεχίζει μέχρι σήμερα να επιμορφώνεται μέσα από προσωπικό διάβασμα και σεμινάρια/διαλέξεις φωτογραφίας. Έχει παρουσιάσει τη δουλειά του σε έξι ατομικές και σε πολλαπλές ομαδικές εκθέσεις φωτογραφίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Εκθέσεις τελευταίου έτους: «Ανατομία της πολιτικής μελαγχολίας»/Ομαδική Έκθεση/ Ίδρυμα Schwarz/Ωδείο Αθηνών/Αθήνα 2019, «Μωβ»/Athens Photo Festival 2019/Κύριο Πρόγραμμα/Μουσείο Μπενάκη/Αθήνα/2019, «Dreamtigers»/Ατομική Έκθεση/Γκαλερί Εικαστικός Κύκλος ΔΛ/Αθήνα/2019.Έχει κυκλοφορήσει πέντε φωτογραφικά λευκώματα: «Πρόσωπα»/1998/Εκδόσεις Φωτοχώρος, «Ενόραση»/2003/Εκδόσεις Φωτοχώρος, «Μηδέν Δέκα»/2011/Εκδόσεις Μεταίχμιο, «HOSPITAL»/2016/Εκδόσεις Μεταίχμιο και «Dreamtigers»/2019/Αυτοέκδοση. Δείγματα της δουλειάς του έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή φωτογραφικά περιοδικά/ιστοσελίδες, έχουν εκτεθεί σε καλλιτεχνικά δρώμενα και έχουν παρουσιαστεί σε φωτογραφικές ομάδες.

www.dimitrismytas.com

Δημήτρης Μυτάς, «Hospital», Πνευματικό Κέντρο Ιωαννίνων (Αγίας Μαρίνας 55), έως τις 19.9.2020. Υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Ιωαννιτών και της Περιφέρειας Ηπείρου.