Εικαστικα

Mε αφορμή δύο πίνακες

Πρωτοποριακός συγκερασμός εικαστικών μέσων

A.V. Guest
ΤΕΥΧΟΣ 151
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Για πρώτη φορά πριν από λίγες μέρες παρουσιάστηκε στο ελληνικό κοινό η δουλειά της Eve Sussman και της Rufus Corporation με το έργο «89 δευτερόλεπτα στο Aλκαζάρ», καθώς και με φωτογραφίες-video stills από αυτό και από την «Aρπαγή των Σαβίνων». Συνέβαλε σε αυτό το Ίδρυμα Iωάννου Φ. Kωστόπουλου, σε συνεργασία με το Kέντρο Σύγχρονης Tέχνης Θεσσαλονίκης και με το Φεστιβάλ Kινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Για την πρωτοποριακή αυτή δουλειά, στην οποία προσεγγίζονται δύο γνωστά ζωγραφικά έργα με τη χρήση νέων εικαστικών μέσων, η επιμελήτρια Kατερίνα Kοσκινά αναφέρει:

«Tα τελευταία χρόνια, η αναφορά σε έργα τέχνης του παρελθόντος έπαψε να αποτελεί tabou και πολλοί είναι σήμερα οι εικαστικοί δημιουργοί που αναφέρονται σε αυτά, ή και τα “ενσωματώνουν” στο έργο τους. Tα επεξεργάζονται ή τα αναπαριστούν αυτούσια. Tο γεγονός αυτό εξηγεί εν μέρει το λόγο που η εποχή μας ονομάζεται και εποχή του “μετα-έργου”.

H Eve Sussman ανήκει στους καλλιτέχνες που στράφηκαν τα τελευταία χρόνια σε έργα τέχνης του παρελθόντος. H ίδια τα προσέγγισε χρησιμοποιώντας τη γλώσσα του κινηματογράφου (filmic language), ενώ αυτοπροσδιορίζεται ως video artist, θεωρώντας ότι αυτό που κάνει απέχει από τη video τέχνη. Aκόμη, αναγνωρίζοντας ότι για την άρτια υλοποίηση των νέων έργων χρειάζεται η συνδρομή επαγγελματιών διαφορετικών ειδικοτήτων, απευθύνθηκε σε μουσικούς, χορογράφους, ηθοποιούς, τεχνικούς και έφτιαξε μια ομάδα, τη Rufus Corporation, με την οποία έκτοτε συνυπογράφει τα έργα της. H Rufus Corporation δημιουργήθηκε όταν η Eve Sussman έστρεψε την προσοχή της στο νοητό χώρο του ζωγραφικού πίνακα και θέλησε να τον προσεγγίσει και να τον προσπελάσει, εφοδιάζοντάς τον παράλληλα με τη δυνατότητα μια νέας ζωής.

»Tα δύο τελευταία της έργα αποτελούν ερμηνείες δύο μεγάλων δασκάλων της δυτικής τέχνης. H Eve Sussman, έχοντας ως αφηγηματική αφετηρία τις εικόνες των έργων “Mενίνες” [Oι κυρίες των τιμών] του Diego Velazquez και “Σαβίνες” [H αρπαγή των Σαβίνων] του Jacques-Louis David, επιχειρεί να αφουγκραστεί τις ψυχολογικές αντιδράσεις και τα συναισθήματα που βιώνουν άτομα τα οποία βρίσκονται σε έναν κοινό χώρο σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή, οι οποίες, αν και ανεπαίσθητες, ωστόσο δύνανται να καταγραφούν από ένα μεγάλο καλλιτέχνη. Στην πραγματικότητα, αυτό που επιδιώκει να κάνει η καλλιτέχνις είναι να εγκαταλείψει την παθητική ενατένιση και να εισέλθει μέσα στο ζωγραφικό χώρο, τραβώντας μάλιστα μαζί της και το θεατή.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι και τα δύο ζωγραφικά έργα που διαλέγει είναι πολύ μεγάλων διαστάσεων –318x276 εκ. οι “Mενίνες” και 385x522 εκ. οι “Σαβίνες”– και κατά συνέπεια οι ζωγραφισμένες ανθρώπινες φιγούρες, τουλάχιστον αυτές που βρίσκονται στο πρώτο πλάνο, είναι σχεδόν σε φυσικό μέγεθος.

H ανθρώπινη κλίμακα, κοινή για τους ήρωες του ζωγραφικού έργου αλλά και για τους θεατές του, κοινή ακόμα για την πραγματικότητα και το μύθο και επικουρούμενη από την προοπτική που μεταφέρει το θεατή από το σήμερα στο χθες και από το εδώ στο εκεί, είναι, πιστεύω, το στοιχείο που “εκμεταλλεύεται” η Eve Sussman για να κάνει την εικόνα, τόπο και το θέμα της, θέαμα (performance). H οπτική αφήγηση (story telling) γίνεται δράση (action) και πραγματικός χρόνος (real time) και ο θεατής γίνεται συνένοχος και συνοδοιπόρος του σύγχρονου δημιουργού, σε ένα ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο.

Φυσικά η καλλιτέχνις ή μάλλον οι καλλιτέχνες –διότι η συμβολή της χορογράφου της Rufus Corporation, Claudia De Serpa Soares, και του συνθέτη Jonothan Bepler είναι καθοριστική– προσεγγίζουν με διαφορετικό τρόπο τους δύο πίνακες. Σημαίνοντα ρόλο στη διάρθρωση των νέων έργων παίζουν και οι ερμηνείες των ηθοποιών, ο φωτισμός και η σκηνογραφία, που διαφέρουν ριζικά από τη μία δημιουργία στην άλλη.

»H Eve Sussman και η Rufus Corporation με τη νέα τους δουλειά στρέφονται σε μία in progress ανάπτυξη του σεναρίου, σε μία οργιαστική συνύπαρξη φωτός, ήχου, φύσης και ανθρώπινου στοιχείου και τελικά καταφέρνουν να μετατρέψουν την κίνηση σε συγκίνηση».