«Αποχρώσεις, Ημερολόγια Θέρους»: Ομαδική έκθεση ζωγραφικής και γλυπτικής στην Sotiropoulos Art Gallery

Την Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2025, στις 7: 30 μ.μ., η Sotiropoulos Art Gallery εγκαινιάζει την ομαδική έκθεση ζωγραφικής και γλυπτικής, με τίτλο: «Αποχρώσεις: Ημερολόγια Θέρους». Η έκθεση αποτελεί μια συλλογική καλλιτεχνική καταγραφή, που προβάλλει το καλοκαίρι πέρα από τον χρόνο του, μέσα από τη ματιά 14 σύγχρονων καλλιτεχνών με έργα που δημιούργησαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η διαχρονική σχέση φωτός, χρώματος αλλά και της μνήμης προβάλλονται στα έργα που λειτουργούν ως οπτικά ημερολόγια, καταγράφοντας όχι μόνον την αίσθηση του ελληνικού καλοκαιριού, αλλά και την αυτοβιογραφική διάσταση της δημιουργικής διαδικασίας.

Ο Φώτης Σωτηρόπουλος, υπεύθυνος της γκαλερί και επιμελητής της έκθεσης, σημειώνει: «Η συγκεκριμένη συλλογική προβολή δεν προέκυψε από μια προκαθορισμένη θεματική, αλλά από μια οργανική συσχέτιση έργων που δημιουργήθηκαν το καλοκαίρι, τις πρώτες μέρες του Σεπτεμβρίου, αλλά και προϋπήρχαν στα εργαστήρια των καλλιτεχνών, δημιουργώντας μια αυθόρμητη και γνήσια συλλογική αφήγηση. Αυτή η μεθοδολογία επιτρέπει μια γνησιότερη ανάγνωση, καθώς τα έργα προέκυψαν ως αυτόνομες έρευνες που, εκ των υστέρων, αποκαλύπτουν ένα κοινό αισθητηριακό υπόβαθρο: τη μελέτη του φωτός ως κύριου δραματουργού της εικόνας και της μνήμης. Ο θεατής μπορεί ν’ αναζητήσει αποχρώσεις όχι μόνο στις χρωματικές βαθμίδες αλλά σε μνημονικό και φιλοσοφικό επίπεδο».

Μέσα στην ιδιαιτερότητα του Ελληνικού χώρου, το καλοκαίρι, με την έντονη ηλιοφάνεια, δημιουργούνται ειδικές ατμοσφαιρικές συνθήκες για την απόδοση των λεπτών μεταβολών του φωτός και την ατμοσφαιρική ποιότητα κατά την διάρκεια της ημέρας. Από το καθαρό πρωινό φως, στον σκληρό ήλιο του μεσημεριού που «ισοπεδώνει δημοκρατικά» τόνους, όπως έλεγε ο Παναγιώτης Τέτσης και διαλύει τα περιγράμματα, στα βαριά χρώματα του δειλινού. Αποχρώσεις όμως και των υλικών, ειδικά στην γλυπτική, όπως στις πτυχώσεις του σμιλεμένου μαρμάρου καθώς και στον μπρούντζο, ο οποίος με τη ζεστή του λάμψη και την ικανότητά του να ανακλά και να απορροφά το φως, δημιουργεί δικές του βραχύβιες αποχρώσεις, αλλάζοντας χαρακτήρα ανάλογα με την ώρα της ημέρας και τον φωτισμό του εκθεσιακού χώρου.

Ζωγράφοι του βλέμματος κυρίως στο εργαστήριο, αλλά περιστασιακά και υπαιθριστές, οι καλλιτέχνες μέσα και από τις αναφορές της μεγάλης παράδοση της plein air ζωγραφικής και του υπαιθρισμού, θυμίζοντας τις αναζητήσεις των Ιμπρεσιονιστών, κοιτούν με μια σύγχρονη προοπτική: εδώ, δεν επικεντρώνονται μόνο στην άμεση απόδοση της εμφάνισης, αλλά στη συλλογή και επεξεργασία της εποχικής εμπειρίας. Οι αποχρώσεις της μνήμης, μέσω της συλλογής και επεξεργασίας της εποχικής αυτής εμπειρίας, λειτουργούν ως υποκείμενο καλλιτεχνικής έκφρασης, όπου η αίσθηση μετατρέπεται σε υλικό.

Παρουσιάζονται έργα που ξεκίνησαν «in situ», σε μία παραλία της Φοινικούντας για παράδειγμα, όπως τα ομώνυμα έργα των Γιάννη και Φίλιππου Κούτρικα, για να ολοκληρωθούν αργότερα στο εργαστήριο τους μιας και η ζωγραφική διαδικασία χρειάστηκε απότομα να διακοπεί χάρις σε ένα ξαφνικό μπουρίνι. Δύο έργα που αποδίδουν τις μεταβαλλόμενες αποχρώσεις του φωτός την οριακή εκείνη ώρα της μετάβασης προς την νύχτα, καθώς o ήλιος δύει πάνω από το Ιόνιο και ενώ μια καταιγίδα ξεσπά στο βάθος του ορίζοντα. Σβελτάδα στην εκτέλεση — το φως μεταβάλλεται λεπτό το λεπτό, το λάδι στεγνώνει — χειρονομιακή πινελιά, σε έναν ενδιαφέροντα διάλογο «Padre e figlio».

Στην ύπαιθρο καμωμένο και το έργο της Ιωάννας Καφίδα, «Ναύπλιο». Εδώ η ζωγράφος με μικρές, κοφτές πινελιές, σχετικά υψηλής πυκνότητας, συνθέτει τα επίπεδα των κυματιστών λόφων. Με παλέτα απαλή και γήινη, αποδίδει τις χρωματικές τους διαβαθμίσεις, με πράσινους, καφέ και γκρι τόνους να κυριαρχούν. Με πινελιές αραιότερου χρώματος, αποδίδονται τα βουνά του φόντου και ο ουρανός δίνοντας την αίσθηση του βάθους. Η εστίαση εδώ είναι στην αποτύπωση της συνολικής εντύπωσης του τοπίου, τα φευγαλέα εφέ του φωτός και της ατμόσφαιρας και όχι σε ακριβείς λεπτομέρειες.

Στο ιμπρεσσιονιστικού ύφους έργο του Τάσου Δήμου, «Ελαφόνησος», με πολύ γλαφυρό τρόπο ο καλλιτέχνης αποτυπώνει τις αμμοθίνες και τα κρίνα της θάλασσας της Ελαφονήσου που χρυσίζουν κάτω από τον αμείλικτο μεσημεριανό ήλιο —αδρά περιγράμματα, αίσθηση ρευστότητας, όλα μοιάζουν να λιώνουν κάτω από το εκτυφλωτικό φως. Η μνήμη δεν είναι η μοναδική του αναφορά— σχέδια σε μολύβι ή μικρές ακουαρέλες χρησίμευσαν ως οπτικά ημερολόγια.

Η Άννα Γρηγόρα, μας μεταφέρει στον γενέθλιο τόπο της, την Άνδρο. Έργα «εμπνευσμένα από τα παιδικά μου περπατήματα στα χωράφια της Άνδρου. Κάθε βήμα τότε ήταν ένα ταξίδι στην απλότητα, στην ομορφιά της φύσης και στη σιωπηλή γαλήνη του τόπου. Θυμάμαι το φως που έπεφτε απαλά πάνω στα στάχυα, τον ήχο του ανέμου που μιλούσε μέσα από τα δέντρα και τα χρώματα που άλλαζαν με τις εποχές. Εκεί έμαθα να παρατηρώ, να αφουγκράζομαι και να συνδέομαι με τον κόσμο γύρω μου. Αυτές οι εικόνες, οι μυρωδιές και οι ήχοι έγιναν η πρώτη ύλη της έμπνευσής μου, οδηγεί σε κάθε δημιουργία μου».

Ο ευαίσθητος δημιουργός αλλά και οξύς παρατηρητής Βαγγέλης Ρήνας, στο έργο του «Ημέρες του Σεπτέμβρη», περιγράφει ζωγραφικά την βαθύτερη συναισθηματική απήχηση του τοπίου. Νοσταλγία, ίσως μια υποβόσκουσα μελαγχολία, αίσθημα δέους και μοναξιάς. Με τη χρήση πυκνών, δυναμικών πινελιών και χρωματική παλέτα που μεταβάλλεται από τα μπλε στα πράσινα, δεν αποτυπώνει απλά ένα θυελλώδες θαλασσινό τοπίο, αλλά προβάλει την φορτισμένη συναισθηματική του κατάσταση.

Στο ίδιο πλαίσιο, η Μαρία Κτιστοπούλου, με ιμπρεσσιονιστική ματιά και χειρονομιακή γραφή, αποτυπώνει την συνεχώς μεταβαλλόμενη ομορφιά της φύσης, της διάθεσης και της έντασής της που μεταφέρονται μέσα από το πινέλο. Στο «Τοπίο» της, η υφή των παχιών, impasto πινελιών φέρνουν βάθος και κίνηση, ιδιαίτερα στον ουρανό και το νερό αναβαθμίζοντας τις βιωμένες αισθητηριακές λεπτομέρειες του τοπίου σε μια συναισθηματική ανάμνηση. Στο έργο «Splash» και πάλι η impasto τεχνική χρησιμοποιείται από την ζωγράφο για την απόδοση των κυμάτων και των βράχων, προσδίδοντας την δυναμική αίσθηση ρευστότητας και ενέργειας.

Στο έργο του Αχιλλέα Αίβάζογλου, «Εξοχικό», το γνώριμο κόκκινο τραπεζάκι του καφενείου με την καρέκλα —αναφορές στον Π. Τέτση και τον Σπ. Βασιλείου— και η σεζλόνγκ, αντικείμενα καλοκαιρινής ραστώνης, οικείας συνάθροισης και ανθρώπινης δραστηριότητας, είναι τώρα αδειανά. Ο ζωγράφος με αφορμή την γλυκόπικρη γεύση που αφήνει το τέλος του καλοκαιριού σε κάποια εξοχική κατοικία, ψυχογραφεί την βαθύτερη απουσία ανθρώπων και στιγμών.

Ο Νεκτάριος Μαμάης, γράφει σχετικά με την δημιουργική διαδικασία που ακολουθεί: «Το τοπίο είναι για μένα ένας συνδυασμός παρατηρήσεις και μνήμης. Συνήθως δε γνωρίζω εξαρχής ποια θα είναι η τελική εικόνα, η ίδια η ύλη είναι αυτή που με καθοδηγεί. Ξεκινάω με την επιθυμία να ρίξω χρώματα πάνω στο λευκό καμβά. Το υγρό στοιχείο ως κυρίαρχο στη δουλειά μου δημιουργεί τα σχήματα τις φόρμες οι οποίες στην αρχή μοιάζουν χαοτικές. Είναι η στιγμή που απολαμβάνω μια μορφή ελευθερίας και εκπλήξεις που μου προσφέρουν τα υλικά. Στη συνέχεια και ύστερα από παρατήρηση και επεξεργασία ημερών η και μηνών προκύπτει τελικά μια εικόνα που φαίνεται να με ικανοποιεί. Τα συναισθήματα που μου προκαλεί η θέαση του έργου καθώς και η ζωγραφικές ποιότητες οι υφές, καθώς και η συνθετική δομή που σταδιακά αποκτούν οι επιμέρους φόρμες με πείθουν για την ολοκλήρωση».

Ο Αχιλλέας Βασιλείου με το «Κύμα» του —γλυπτό από λευκό μάρμαρο— με τις ρέουσες καμπύλες και κυματιστές γραμμές του έργου αποδίδει με χάρη την εικόνα του νερού σε κίνηση —την κορυφή ενός κύματος καθώς ανεβαίνει, στροβιλίζεται και συντρίβεται. Η λεία μαρμάρινη υφή ενισχύει την ιδέα της ρευστότητας του νερού σε κίνηση και τις μεταβαλλόμενες μορφές του. Το φως αντανακλάται στις καμπύλες του γλυπτού, τονίζοντας τις ρευστές γραμμές και αναδεικνύοντας την προσεκτική δεξιοτεχνία του γλύπτη. Το λείο, γυαλιστερό φινίρισμα και η απουσία αιχμηρών άκρων δημιουργούν μια γαλήνια, σχεδόν αιθέρια ατμόσφαιρα σε έναν αέναο στροβιλισμό.

Ο Αριστείδης Πατσόγλου παρουσιάζει και ένα μπρούτζινο γλυπτό, με μία επιμήκη γυναικεία μορφή, όπως υποδηλώνεται από τις καμπύλες της λεκάνης και τα σχηματοποιημένα στήθη. Το σώμα της, που στέκεται με τα πόδια σταθερά τοποθετημένα στο έδαφος, σε μια γειωμένη, άκαμπτη στάση, θα μπορούσε να είναι αναφορά σε μια αρχετυπική φιγούρα. Το σώμα της χαρακτηρίζεται από ορατές ραφές-ουλές, που υπαινίσσονται τραυματικές εμπειρίες ή το πέρασμα του χρόνου.

Ωστόσο, είναι η απουσία ενός παραδοσιακού κεφαλιού —στη θέση του οποίου βρίσκεται ένα υβρίδιο κεφαλής-πλοίου, που «διαταράσσει» την εικόνα. Το κεφάλι της φιγούρας, αντικαθίσταται από μια κατασκευή που θυμίζει ιστιοφόρο καράβι, αιωρούμενο από πάνω της. Το καράβι, παραδοσιακά σύμβολο ταξιδιού και εξερεύνησης, θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει το πνευματικό ή διανοητικό ταξίδι της φιγούρας. Η αντίθεση μεταξύ του «αγκυροβολημένου» σώματος και του υπονοούμενου δυναμισμού του καραβιού, υποδηλώνει μια περίπλοκη σχέση, συγχωνεύοντας το ανθρώπινο με το συμβολικό. Αυτό το κεφάλι-πλοίο μετατρέπει τη φιγούρα σε σύμβολο πλοήγησης, ταξιδιού και του νου ως δοχείου ικανού να πλεύσει σε ανεξερεύνητα νοητικά ή συναισθηματικά τοπία.

Ο Απόστολος Γιαγιάννος παρουσιάζει μια μεγάλου μεγέθους νυχτερινή θαλασσογραφία με αφαιρετικά εξπρεσιονιστική διάθεση, δείγμα της ιδιοσυγκρασίας του. Μια φουρτουνιασμένη θάλασσα να κυριαρχεί και ένα ολόγιομο ασημόλευκο φεγγάρι ως εστιακό σημείο. Με χαρακτηριστικές παχιές, εκφραστικές πινελιές που μεταδίδουν κίνηση και ρευστότητα και παλέτα με βαθιά μπλε, μωβ και λευκά, δημιουργεί ατμόσφαιρα υποβλητική και μυστικιστική. Το στο έργο διακρίνεται για την ονειρική ποιότητά του, ενισχύοντας την αίσθηση του συναισθηματικού βάθους, όπου το συναισθηματικό περιεχόμενο υπερτερεί της κυριολεκτικής αναπαράστασης.

Όπως σημειώνει ο επιμελητής της έκθεσης: «Η έννοια του "ημερολογίου" δεν αντιπροσωπεύει μια χρονολογική στιγμή, αλλά μια δομημένη ανάγνωση της εποχικής μεταβολής. Κάθε έργο λειτουργεί ως σελίδα μιας συλλογικής αφήγησης, όπου η καθημερινή παρατήρηση του φωτός μετατρέπεται σε γραφή μέσω της γλώσσας της τέχνης. Η επιλογή να εκτεθούν αυτά τα "Ημερολόγια Θέρους" στις αρχές του φθινοπώρου δεν σηματοδοτεί ένα τέλος, αλλά μια νέα φάση ανάγνωσής τους —ως μόνιμες μαρτυρίες μιας εποχιακής αίσθησης, που η τέχνη μετατρέπει σε κάτι διαχρονικό.

«Είναι ουσιαστική και υπογραμμίζει τη διαχρονικότητα αυτής της διεργασίας —το ημερολόγιο δεν είναι κλειστό, αλλά συνεχίζει να γράφεται μέσα από την αλληλεπίδραση με το κοινό. Υπερβαίνει τη νοσταλγία και προτείνει μια κριτική επανάληψη της καλοκαιρινής εικόνας: δεν είναι πλέον άμεση αντίληψη, αλλά αντικείμενο μελέτης και προβληματισμού. Η έκθεση θέτει το ερώτημα του πώς η τέχνη μετασχηματίζει την εφήμερη εμπειρία σε διαχρονικό σύμβολο, συνεχίζοντας μια συζήτηση που ξεκινά από τους Ιμπρεσιονιστές και φθάνει έως τη σύγχρονες τάσεις».

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες:

Αχιλλέας Αϊβάζογλου, Αχιλλέας Βασιλείου, Απόστολος Γιαγιάννος, Άννα Γρηγόρα, Τάσος Δήμος, Γιάννης Κούτρικας, Φίλιππος Κούτρικας, Ιωάννα Καφίδα, Μαρία Κτιστοπούλου, Νεκτάριος Μαμάης, Αλεξάνδρα Πατσόγλου, Αριστείδης Πατσόγλου, Βαγγέλης Ρήνας, Παναγιώτης Σιάγκρης

Info

Διάρκεια έκθεσης: 16 Οκτωβρίου 2025 – 05 Νοεμβρίου 2025
Εγκαίνια: Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2025 | 19:30
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 11:00 -20:30
Τετάρτη, Σάββατο: 10:00 -15:00

Διεύθυνση: Sotiropoulos Art Gallery
Μαυρομιχάλη 3 & Ακαδημίας – Αθήνα Τ.Κ. 106 79, Πανεπιστήμιο