All aboard στο Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος: Είδαμε την έκθεση λίγο πριν τα εγκαίνια

To «All aboard» εγκαινιάζεται σήμερα στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος, στο Express Facility, έναν χώρο που δεν χρησιμοποιούνταν για 20 χρόνια περίπου. Μια έκθεση για το ταξίδι, τη μνήμη, τη ζωή και τον θάνατο, τη μετάβαση, τις ρίζες μας. Μέσα από 40 έργα -τα περισσότερα εκ των οποίων δημιουργήθηκαν το 2025- οι καλλιτέχνες ορίζουν το δικό τους ταξίδι, από μια φιλοσοφική-υπαρξιακή ματιά.

All aboard στο αεροδρόμιο: από τη «Σκάλα του παραδείσου» της Κλαίρης Τσαλουχίδου-Χατζημηνά στο «Τιτάνια» του Βασίλη Καρακατσάνη

Πώς ορίζει κάποιος το ταξίδι; Και πώς μπορεί ένας καλλιτέχνης να χρησιμοποιήσει δημιουργικά έναν χώρο αεροδρομίου που φέρει ίχνη ταξιδίου; Αυτά ήταν ερωτήματα που κλήθηκαν να διαχειριστούν οι καλλιτέχνες της έκθεσης «All aboard», που επιμελείται ο Κώστας Πράπογλου. Ο καθένας δημιούργησε ένα έργο που αποτυπώνει με διαφορετικό τρόπο την έννοια του ταξιδίου.

Ο επισκέπτης εισέρχεται στον χώρο, αφού πρώτα περάσει από τα μηχανήματα ελέγχου. Οπότε αμέσως μπαίνει στο κλίμα. Γύρω του απλώνεται ένας χώρος 2400 τ.μ., με έργα που του τραβούν την προσοχή και δεν ξέρει από πού ν’ αρχίσει.

Δεν υπάρχει κάποια διαδρομή, ούτε γραμμική αφήγηση. Μπορεί να περπατήσει στον χώρο ανάλογα με το ποιο έργο ελκύει το βλέμμα του. Κι είναι πολλά αυτά, γιατί το καθένα έχει το ενδιαδέρον του και πηγαίνοντας πιο κοντά κρύβει λεπτομέρειες που σε εισάγουν περισσότερο στο ταξίδι, είτε πιο ρεαλιστικά και πρακτικά, είτε πιο μεταφυσικά.

Το ταξίδι ως μετάβαση

Στην έκθεση θα δούμε έναν ιπτάμενο δίσκο, αλλά και έναν πύραυλο φτιαγμένο με ύφασμα, όπως και ιπτάμενα χαλιά από χαρτί. Από τη φωνή της συνείδησης πάμε στη σκάλα του παραδείσου και τα μεταφυσικά μηνύματα που κουβαλά. Βλέπουμε μια μηχανή που αντικαθιστά τον ανθρώπινο εγκέφαλο, δείχνοντάς μας ότι το σώμα μπορεί να χαθεί, αλλά η συνείδηση μένει. Από την άλλη, μια υφασμάτινη αυτοσχέδια μηχανή εκτόξευσης μάς καλεί να δραπετεύσουμε από την καθημερινότητα και τα τετριμμένα. Ο Δούρρειος Ίππος κρύβει μέσα του ένα kit επιβίωσης, που μπλέκει παιδικά παιχνίδια μαζί με άλλα αντικείμενα, τα οποία θα μας οδηγήσουν στην ευζωία. 

Οι μνήμες

Το θέμα της μνήμης και των οικογενειακών ιστοριών από τους παππούδες της που ταξιδεύουν, μεταφέρεται στη σύνθεση αντικειμένων που συνδέονται με χώμα από την Κάσο, ένα έργο της Σοφίας Ζαράρη. Από την άλλη, ο αέρας μεταφέρει κι εκείνος ήχους και μνήμες, μέσω μιας μεγάλης installation της Δήμητρας Σκανδάλη. Η καθημερινότητα μπλέκεται με προσωπικά σύμβολα σε μια καταγραφή της Ελένης Ζούνη. Από την άλλη, η Βαρβάρα Μαυρακάκη παίρνει ναυτικούς χάρτες, βρίσκει τις καμπύλες που κρύβουν και σχηματίζει κρυμμένα γυναικεία σώματα, σαν να ήταν αστερισμοί. 

Το αεροδρόμιο και οι άνθρωποί του - ένας χώρος συνάντησης

Αυτή η καθημερινότητα, το άγχος, οι γρήγοροι ρυθμοί, αλλά και το πλήθος που θα συναντήσουμε στο αεροδρόμιο, αποτυπώνεται σε αρκετά έργα. Χαρακτηριστικό ειναι το «Titania» του Καρακατσάνη, ένα δημιούργημα που επιτέλους βρήκε τη θέση του. Στον γοητευτικά φορτωμένο πίνακά του θα συναντήσουμε όλες τις παρέες ανθρώπων που συχνάζουν στα αεροδρόμιο. Και αν πάτε πιο κοντά, αξίζει να μελετήσετε μικρές λεπτομέρειες. Το αντάμωμα του Ερωτόκριτου με την Αρετούσα, που αποτυπώνει ο Θεόφιλος σε ένα από τα πιο γνωστά του έργα, είναι και αυτό μέρος της έκθεσης, καθώς παραπέμπει στη συνάντηση, μέσα από την αποκάλυψη της ταυτότητας που είναι κρυμμένη, όπως συμβαίνει άλλωστε και στις διαδικτυακές συναντήσεις στα social media. 

Στον πιο φωτισμένο χώρο του Terminal –όπου αν είστε τυχεροι μπορείτε να δείτε αεροπλάνα τη στιγμή της προσγείωσης ή απογείωσης– έχουμε δύο έργα. Το ένα αποτυπώνει το πλήθος που διασταυρώνεται στο αεροδρόμιο, ενώ το άλλο μας καλεί σε ένα παιχνίδι με το φως που μπαίνει από το παράθυρο, μέσα απο καθρέφτες και αντικείμενα.

Σε ένα πιο ρεαλιστικό ταξίδι μάς καλεί το έργο «Nothing to Declare?» (2025) της Σούζαν Ντάμπολ, όπου βλέπουμε μια αναπαράσταση αεροπλάνου, στο οποίο μπορούμε μάλιστα να επιβιβαστούμε, ενώ στην απέναντι πλευρά μια ανοιγμένη αποσκευή κρύβει μέσα της πολλές μικρές διάφανες. 

Τα οικοσυστήματα

Τα μελίσσια της Νάντιας Σκορδοπούλου, που έχουν αποκοπεί από τον χώρο τους, αποτελούν ένα οικοσύστημα που βρίσκεται σε αδράνεια, αλλά ζωντανεύει μέσω της τέχνης, όπως κι ο χώρος που φιλοξενεί την έκθεση. Το ίδιο κάνει και η Αντωνία Κλίτσα στο βίντεό της στον χώρο της μετάβασης, όπου προσπαθεί να ξαναζωντανέψει ένα κλειστό αεροδρόμιο. Από την άλλη, η Άννα Αντάρτη σχεδιάζει μια φωλιά Τερμιτών, για να σχολιάσει και τους πληθυσμούς εκείνους που δεν επιτρέπεται να εισέλθουν στα αεροδρόμια. 

Τα βίντεο

Στην έκθεση θα βρούμε αρκετά βίντεο –κάποια πολύ παλιά, όπως αυτό της Μάγια Ντέρεν, ένα από τα πρώτα δείγματα video-art– που προβάλλονται σε οθόνες οι οποίες αποτελούν πλέον μουσειακό αντικείμενο. Τα βίντεο «απαιτούν» από τον επισκέπτη να ξαποστάσει στα καθίσματα και να πάρει λίγο χρόνο, αν τον διαθέτει φυσικά. Αλλά όλο αυτό έρχεται σαφώς σε αντιπαραβολή με το άγχος και το τρέξιμο που χαρακτηρίζει συνήθως τους ταξιδιώτες.

Και μια περφόρμανς

Υπάρχει μια μοναδική περφόρμανς στην έκθεση με τον τίτλο «Fortune cookie». Η Έλια Ηλιάδη θα θέτει διάφορα ερωτήματα στους επισκέπτες, οι οποίοι θα στέκονται στην ουρά στο γκισέ ελέγχου των διαβατηρίων και μέσα από διάφορους συνδυασμούς και χρήση Ταρώ, θα τους δίνει απαντήσεις σε ερωτήματά τους. 

Πώς θα έρθετε;

Η πρόσβαση δεν είναι τόσο δύσκολη όσο φαντάζεστε, καθώς υπάρχει σήμανση. Επίσης, βγαίνοντας από το μετρό, μπορεί κανείς να επιβιβαστεί σε shuttle bus που τον μεταφέρει απευθείας στον χώρο της έκθεσης, ενώ αν έρχεστε με αυτοκίνητο, ακολουθείτε τις πινακίδες για το πάρκινγκ μακράς διάρκειας και η έκθεση έχει ξεχωριστή είσοδο (με δικό της χώρο στάθμευσης) στα αριστερά του economy parking. 

Δείτε περισσότερα στο city guide της Αthens Voice