Εικαστικα

Λοιπόν, μ’ αγαπάς;

Όταν η αγάπη καταστρέφει το σώμα μας

Κωνσταντίνος Τζήκας
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Στο βίντεό της, «Alors tu m’aimes», η καλλιτέχνις Ingrid Berthon-Moine απευθύνει το ερώτημα «Λοιπόν μ’ αγαπάς;». Το «m’aimes» βέβαια, διόλου τυχαία, παραπέμπει ηχητικά στην αγγλική λέξη «maim» – ήτοι, «σακατεύω». Λοιπόν μ’ αγαπάς; Λοιπόν με σακατεύεις; Και η Berthon-Moine τεκμηριώνει και οπτικά αυτή την ταύτιση μεταξύ «αγάπης» και «πληγής», παρουσιάζοντας οιονεί αυτοβλαπτικές πράξεις που καταμαρτυρούν τον μαζοχιστικό χαρακτήρα της αγάπης.

Στο βίντεο, οι συνηθισμένες, ρουτινιάρικες απόπειρες καλλωπισμού μιας γυναίκας, από το κόψιμο νυχιών μέχρι την εφαρμογή μακιγιάζ, αποδίδονται με τρόπο γκροτέσκο ή εξωφρενικό, όπως όταν η γυναίκα χρησιμοποιεί μία ηλεκτρική σκούπα (χωρίς βούρτσα) για να καθαρίσει τους μηρούς της.

Η τελευταία όμως σκηνή –η γυναίκα που βάζει φωτιά στην ήβη της– δεν αφήνει αμφιβολία για το χαρακτήρα αυτής της καλλωπιστικής προετοιμασίας. Η αγάπη συντηρείται μετά κόπων και βασάνων. Καμιά φορά πρέπει να καψαλίσεις κι ένα κομμάτι σου για να τη διατηρήσεις.

Ο αυτοακρωτηριασμός του καλλιτέχνη έχει βέβαια μακρά παράδοση στην performance art – ίσως και από την εποχή ακόμα που ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ ακρωτηρίαζε το λοβό του αριστερού του αυτιού και τον προσέφερε, από καρδιάς, ως δώρο στην αγαπημένη του πόρνη. Κατά τον Ζορζ Μπατάιγ, ο αυτοακρωτηριασμός έχει μια διάσταση μαρτυρική, σχεδόν θρησκευτική: είναι μια προσπάθεια προς τη θέωση. Όπως ακριβώς και η αγάπη, δηλαδή.

image