Εικαστικα

Τα ανήσυχα όνειρα του κυρίου Η.

Πήγαμε στα εγκαίνια της έκθεσης του Ν. Βούλγαρη στο Dudu Loft με Jazzy διάθεση

Από το 1980 το στούντιο του Παναγιώτη Καλαμαρά είναι ένα ροκ καταφύγιο. Θρυλικά ονόματα όπως ο Σαντάνα, ο Τζο Κόκερ, ο Παύλος Σιδηρόπουλος και ο Τζέρι Λι Λιούις άφησαν τις νότες τους να περιφέρονται στον χώρο και μέχρι σήμερα, η ατμόσφαιρα μαρτυρά το πέρασμα τους.

Η μουσική στον 4ο όροφο του Dudu Loft δεν σταματάει ποτέ. Κάτω από τους Jazzy ήχους των StarWound και μια διασκευή του Tom Waits στο τραγούδι «Ι’ll be gone», τα μέλη του συγκροτήματος μάς υποδέχονται στα εγκαίνια της έκθεσης «Τα ανήσυχα όνειρα του κυρίου Η», του Νίκου Βούλγαρη.

Σαν μουσείο τέχνης, το λοφτ κρύβει όλο το πάθος του Παναγιώτη, που είναι μουσικός, συγγραφέας και συλλέκτης παλαιών αντικειμένων. Μόνο που σε αντίθεση με τα μουσεία, εδώ τα πάντα έχουν χρηστικότητα. Το πρώτο DJ set που κυκλοφόρησε στην αγορά και έχει ακόμα την ετικέτα «made in London», παλιές βιβλιοθήκες με CD «Rolling Stones» και soundtrack της «Amelie», ένα film projector δεκαετιών με την νουάρ φωτογραφία μιας γυναίκας, αναπαλαιωμένα έπιπλα, βιβλιοθήκες με έργα του Μπάϋρον και του Πλάτωνα και φυσικά, το στούντιο ηχογράφησης με κρεμασμένες συλλεκτικές κιθάρες σε κάθε γωνιά, όλη η κληρονομιά ενός ανθρώπου που αφιέρωσε τη ζωή του στη μουσική.

Πάνω στη σκηνή, η Rock cabaret μπάντα, που συναντήσαμε το 2015 στους διαδρόμους των δισκοπωλείων με το άλμπουμ «Miles to walk» και την λογική του story telling, αφηγείται στους θαμώνες τις ιστορίες καθημερινών ανθρώπων. Το πρώτο τραγούδι του δίσκου είναι αφιερωμένο στην καθημερινότητα ενός άστεγου. Ο Remond Ray που αισθάνεται ενοχλημένος από τη μυρωδιά του, ψάχνει το καινούργιο του κρεβάτι. Στο «train never stops», το τελευταίο κομμάτι του δίσκου, ένα όμορφο τοπίο χάνεται πίσω από το παράθυρο ενός τραίνου που κινείται και μας θυμίζει τη ζωή στην εποχή της κρίσης, όπου το όμορφο χάνεται γρήγορα, σαν τοπίο.

«Θέλουμε μέσα από τη μουσική μας να είμαστε παρόντες στη σημερινή πραγματικότητα. Επίκεντρο και πυλώνας της δημιουργία μας είναι το άτομο που έγινε θύμα της κρίσης, οικονομικής και κοινωνικής» μάς εξηγεί ο Πέτρος Μπούρας, μέλος της μπάντας. Με τη μελωδική φωνή της Κωνσταντίνας Σταυροπούλου, τον Πέτρο Μπούρα στο πιάνο, τον Φίλιππο Σουγλέ στην κιθάρα και το κλαρινέτο, τον Γιάννη Σταυρόπουλο στην κιθάρα και το μπάσο και τον Ηλία Καραχάλιο στα ντράμς, η μουσική τους μάς γυρνάει στη δεκαετία του ‘30 μέσα από Jazzy νότες και διαθέσεις, αφηγείται ιστορίες ανθρώπων και απόψε μάς ξεναγεί στα όνειρα του κυρίου Η.

Ο κύριος Η κοιμάται δύσκολα γιατί υποφέρει από παρατεταμένη κρίση δυσπεψίας. Σε έναν από τους περιπάτους του συναντά έναν φίλο του και του εκμυστηρεύεται το πρόβλημά του. Εκείνος του απαντά αινιγματικά «όταν η αποτυχία συνθλίβει τα αισθήματά μας, κι οι άλλες κι οι προάλλες είν' πολλές, για να οδεύει άνετα η σάρκα μέσα από τόσες αναποδιές δεν αρκούν οι επιθυμίες της να πάψουν να εξεικονίζονται πρέπει κι εμείς να φύγουμε, να βρούμε το θάρρος κάποιας φυγής». Από τότε ο κύριος Η. ονειρεύεται μισάνοιχτες πόρτες, σκάλες που οδηγούν σε υπόγεια, δρόμους που χάνονται στην ομίχλη… Για τα όνειρα αυτά ο κύριος Η. συζητά περιστασιακά στο καφενείο όπου συχνάζει, με το φίλο του Νίκο Βούλγαρη.

Σε μια στιγμή έμπνευσης στο καφενείο, ο Νίκος Βούλγαρης που εργάζεται στον οπτικοακουστικό χώρο από το 1995, αποφασίζει να κάνει την πρώτη του έκθεση φωτογραφίας. Σε σκοτεινά υπόγεια, ξεβαμμένους τοίχους και μαρμάρινες σκάλες πάνω σε φωτογραφικό χαρτί, τα όνειρα του κυρίου Η. παίρνουν μορφή μέσα από 28 φωτο-ιστορίες, για μία εβδομάδα. Κάθε εικόνα γίνεται σκηνή ενός πλάνου, μέσα από την κινηματογραφική ματιά του καλλιτέχνη και ψάχνει διέξοδο από την φθορά του χρόνου. Συναντήσαμε τον χαμογελαστό Νίκο στη μέση της έκθεσης και τον απαγάγαμε για λίγα λεπτά.

«Να βρούμε το θάρρος κάποις φυγής». Πώς προέκυψε να γίνουν κομμάτι της έκθεσης στίχοι του Ν. Κάλλα;

Τα τελευταία 3 χρόνια ο Κάλλας με συνοδεύει αρκετά. Όταν σκεφτόμουν τη φυγή, προέκυψε μόνος του γιατί έχει αντίστοιχη θεματική. Με βοήθησε να δώσω και μια οπτική της έκθεσης. Γενικά οι μεμονωμένες φωτογραφίες έχουν μια δυναμική, αλλά μου αρέσει να τις αντιμετωπίζω σαν σύνολα και ενότητες και τις ένωσα κάτω από τους στίχους του Κάλλα.

Είναι υπαρκτό πρόσωπο ο κύριος Η;

Ας μη χαλάσουμε το μυστήριο.

Πώς εμπνευστήκατε αυτή τη θεματική της έκθεσης;

Πάντα με γοήτευαν τα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι κάποιος μπορεί να φύγει. Πέρα από αυτό, είμαι 42 χρονών και ανήκω στη γενιά της απόδρασης. Πάρα πολλοί φίλοι μου τα τελευταία χρόνια έχουν φύγει στο εξωτερικό ή θέλουν να φύγουν από αυτό που ζούνε, όλοι θέλουν κάτι να αλλάξουν. Βέβαια, αυτή η εμμονή στην φυγή μπορεί να γίνει παράλογη και γκροτέσκο. Πολλές φορές πρέπει να έχουμε το θάρρος μιας κάποιας φυγής- όπως λέει και ο Ν. Κάλλας «κάποια» φυγή- όμως να μην αγγίζει το σημείο της εμμονής όπου βλέπεις διαφυγές που δεν υπάρχουν, όπως από ένα παράθυρο που δεν χωράει κανείς.

Τελικά η φυγή είναι ένδειξη θάρρους ή αδυναμίας;

Ίσως αυτό είναι και το ζητούμενο. Όλοι συζητούν για αυτό, όλοι ψάχνουν διεξόδους. Λύσεις δεν μπορούμε να βρούμε. Το μόνο που μπορώ να σκεφτώ, είναι τι παθαίνει ένας άνθρωπος όταν διακατέχεται από το αίσθημα της φυγής. Ο κύριος Η, είναι σαν κάποιος που κυνηγάει την σκιά του. Αυτή την αίσθηση θέλω να έχουν και οι φωτογραφίες, την ελπίδα μιας φυγής και ταυτόχρονα της ματαίωσης της.

Πρόκειται, λοιπόν, για μια αισθητική που υπονοεί;

Ακριβώς. Το σήμα εξόδου, σκάλες που κινούνται πάντα σε επίπεδα και πουθενά δεν εμφανίζεται το τέλος. Αν βλέπεις το τέλος, ξέρεις τον προορισμό. Στις φωτογραφίες, δεν ξέρεις που πηγαίνεις. Καλό είναι να λειτουργήσει και συνειρμικά αυτή η έκθεση… να επαναπροσδιορίσουμε την οπτική μας. Γιατί ως γνωστόν, θα πας εκεί που κοιτάς.

28 φωτογραφίες με χώρους. Γιατί καθόλου πρόσωπα;

Εκτός από δύο μικρές σκιές… πρωταγωνιστεί ο χώρος. Ίσως γιατί ο κύριος Η δεν ήταν σε κατάσταση βρει τη λύση μέσα από την σύμπραξη με άλλους ανθρώπους και αυτό μπορεί να είναι και το πρόβλημα του, μπορεί για αυτό να ματαιώνονται και οι φυγές του. Αλλά αυτή είναι μια συζήτηση που μάλλον θα συνεχίσουμε να την κάνουμε στο καφενείο.

Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς τώρα με την φωτογραφία;

Μέχρι στιγμής δεν ήταν στις προτεραιότητες μου και τώρα αποφάσισα ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή. Ασχολούμαι από την εφηβεία μου, λιγότερο η περισσότερο συστηματικά και τα τελευταία χρόνια, με την φωτογραφία με δένει μια σχέση ελευθερίας, μπορώ και δουλεύω πιο εύκολα από άποψη παραγωγής.

Αγαπημένη φωτογραφία υπάρχει;

Η αρχική επιλογή του υλικού ήταν 62 φωτογραφίες. Αγαπημένη δεν υπάρχει, αλλά μπορούμε να πούμε πως αυτές ήταν οι τελικές.

Ποια είναι η καλλιτεχνική σου προσδοκία;

Για πρώτη φορά θα έχω τέτοιο feedback και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Κάθε επισκέπτης της έκθεσης, κάθε συζήτηση με ένα καινούργιο άνθρωπο, θα μου προσφέρει ένα νέο στοιχείο. Σε ένα άλλο επίπεδο, η καλλιτεχνική μου προσδοκία είναι να συναντήσω τον κύριο Η στο καφενείο και να μου πει «κάπως έτσι ήταν».