Τραγούδια που σιγοσφυρίζω έξω και μέσα στα Ηλύσια

Τον Νοέμβριο του 1930, το περιοδικό «Κινηματογραφικός Αστήρ» καταγράφει το γεγονός: «Την παρελθούσαν Κυριακήν ήνοιξε τα πύλας του ο νέος Κινηματογράφος “Ηλύσια”, ένα αληθινό κομψοτέχνημα και στόλισμα δια την πόλην μας. Αι εξωτερικαί εμφανίσεις του νεόδμητου κτηρίου είναι ανώτεραι πολλών μεγάλων κινηματογράφων της Ευρώπης, ο εσωτερικός διάκοσμος πλουσιώτατος και τελείως μοντέρνος. Η ηλεκτρική εγκατάστασίς του τόσον της προσόψεως όσον και η εσωτερική, χάρμα οφθαλμών, πρωτοφανής δια την Ελλάδα. Εν ολίγοις από απόψεως εμφανίσεως, εσωτερικής διαρρυθμίσεως, πλούτου και ανέσεως είναι εκ των ολίγων Κινηματογράφων της Ελλάδος, είμεθα βέβαιοι ότι και αι Αθήναι στερούνται ομοίου τούτου».

Έτσι πανηγυρικά άνοιξαν τα Ηλύσια στη Θεσσαλονίκη του Μεσοπολέμου, παρά τις διαμαρτυρίες των πιστών, που θεώρησαν μεγάλη αμαρτία δίπλα στην εκκλησία της Νέας Παναγίας να παίζουν στο πανί οι έκφυλες κόρες του Εξαποδώ, Μάρλεν Ντίτριχ, Τζιν Χάρλοου και Γκρέτα Γκάρμπο. Και όντως, το κτήριο που σήκωσε ο Λέανδρος Ζωίδης μετά από παραγγελία των αδελφών Χατζηνάκου αποτελεί για την αρχιτεκτονική της πόλης εκείνη την εποχή μια ολότελα δυναμική σύνδεση με τον μοντερνισμό. Ο «Κινηματογραφικός Αστήρ» στο ρεπορτάζ του μετέφερε τον θαυμασμό όλης της πόλης, που είδε να ορθώνεται στο κέντρο της κάτι που ξέφευγε από τη νόρμα. Ο συνδυασμός εξπρεσιονισμού και αρτ ντεκό του Ζωίδη κρατά αποστάσεις από το νεοβυζαντινό στιλ ή τον εκλεκτικισμό που επικράτησαν μετά τη μεγάλη πυρκαγιά και τον σχεδιασμό του Εμπράρ.

Το ιδίωμα και η γλώσσα του Βερολινοσπουδαγμένου μηχανικού συνδιαλέγεται έντεχνα και επί τούτου με στοιχεία, καμπύλες και λεπτομέρειες από την όψη του εκδοτικού οίκου Rudolf Mosse του Erich Mendelsohn, οικοδόμημα του 1923. Ένα ακόμα έργο του Mendelsohn, το Kino Universum (1928), με τον ιδιαίτερο σχεδιασμό της οροφής που διαθέτει κρυφό φωτισμό, εντυπωσίασε επίσης τον Ζωίδη, σε σημείο που να δανειστεί στοιχεία από το οβάλ σχήμα της αίθουσας και το πεταλοειδές των εξωστών.

Αντίο, Βερολίνο, αντίο, σινεμά, το 1994 τα Ηλύσια μετατράπηκαν σε κατάστημα ηλεκτρονικών παιχνιδιών, αν και η σωστή λέξη είναι βιάστηκαν, αφού οι περιμετρικοί τοίχοι της αίθουσας καθαιρέθηκαν από το ουφάδικο, ασχέτως αν ο χώρος είχε χαρακτηριστεί διατηρητέος. Ο βανδαλισμός του κινηματογράφου Ηλύσια συνεχίστηκε το 2003, όταν ο χώρος φιλοξένησε το ρουχάδικο fenafresh, που θυσιάζοντας τους πεταλοειδείς εξώστες και την τρισδιάσταση αίσθηση που έδινε ο χώρος του κινηματογράφου, τους ένωσε με μεταλλικές γέφυρες ώστε να προκύψουν μεγαλύτερες ωφέλιμες επιφάνειες για ράφια με Desigual και Burberry. Βέβαια το όργιο της καταστροφής είχε ξεκινήσει το 1957, όταν πανωσηκώθηκαν στο κτήριο του Ζωίδη μερικοί ακόμα όροφοι. Μετά το μπατίρ φαλιμέντο του Fena, και αφού για χρόνια τα Ηλύσια έμειναν κλειστά με την πρόσοψη κρυμμένη από κεπέγκια και λαμαρίνες, άνοιξε ο ΑΒ Βασιλόπουλος και το μέρος ξαναπήρε ζωή. Αντί όμως για τη μελωδία του Κυνηγώντας το Πράσινο Διαμάντι (Darling I’ll climb any mountain, του Billie Ocean· εδώ είδα την ταινία και είχα και ένα κρας με την Κάθλιν Τέρνερ), 95 Νοέμβριους μετά το 1930 που εγκαινιάστηκε, περιπλανιέμαι ανάμεσα στα φρούτα, τα λαχανικά, τα κρέατα και τα κασέρια, τσιτάροντας Lost in the supermarket από Clash.