Nysa Architects: Η τέχνη τού να δημιουργείς μοναδικές χωρικές εμπειρίες

Υπάρχουν χώροι που δεν προσπαθούν να εντυπωσιάσουν, αλλά σε κάνουν να τους προσέξεις. Χώροι που σε κερδίζουν σιωπηλά, με την ηρεμία τους, με τον τρόπο που το φως πέφτει σε έναν τοίχο, ή με την αίσθηση ότι κάτι εκεί έχει μελετηθεί πραγματικά έτσι ώστε να λειτουργεί. Τα αρχιτεκτονικά έργα της Nysa ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Έργα που μετατρέπονται σε μοναδικές χωρικές εμπειρίες, συνδυάζοντας το σύγχρονο με το διαχρονικό, το ποιητικό με το λειτουργικό, τo οραματικό με το πρακτικό.

Η ιστορία και τα έργα της Nysa

Το αρχιτεκτονικό γραφείο με έδρα την Αθήνα, ιδρύθηκε το 2021 από τον Αλέξανδρο Σπεντζάρη και τον Γιώργο Χατζόπουλο, δύο αρχιτέκτονες που γνωρίστηκαν κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών τους σπουδών στο Harvard Graduate School of Design. Η πρώτη τους κοινή επιτυχία ήρθε λίγο μετά την επιστροφή τους στην Ελλάδα, όταν απέσπασαν το πρώτο βραβείο σε πανελλήνιο διαγωνισμό για τον σχεδιασμό Βρεφονηπιακού Σταθμού και Κέντρου Ηλικιωμένων στα Χανιά. Ένα έργο κοινωνικού χαρακτήρα, που δεν πόνταρε σε εύκολες εντυπώσεις, αλλά στη μετρημένη χρήση των υλικών και στην ανθρώπινη κλίμακα.

Από τότε, το γραφείο κινείται με σταθερό ρυθμό, αποφεύγοντας τη βιασύνη αλλά και την επανάληψη. Κάθε νέο πρότζεκτ είναι διαφορετικό – και αυτό φαίνεται. Το Terra Dionysia, ένα wine hotel στη Σαντορίνη, είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα: ένας συνδυασμός σκηνογραφίας και λειτουργικότητας, σχεδιασμένο μέσα σε τοπίο έντονο και φορτισμένο, χωρίς να προσπαθεί να το «μιμηθεί». Το έργο τιμήθηκε το 2024 με δύο βραβεία DOMa –Καλύτερης Μελέτης και Βραβείο Συναδέλφων– και έγινε σημείο αναφοράς για τον τρόπο που η Nysa αντιμετωπίζει τον σχεδιασμό: με ακρίβεια, αίσθηση και ήσυχη αυτοπεποίθηση.

Αυτό που κάνει την προσέγγισή τους να ξεχωρίζει είναι ότι δεν υπάρχει «ένα στιλ». Υπάρχει μέθοδος. Οι χώροι τους ξεκινούν από ένα βασικό ερώτημα: ποια είναι η συνθήκη που διαμορφώνει τη ζωή μέσα τους; Από εκεί ξεκινά ο σχεδιασμός, είτε πρόκειται για ένα δημόσιο κτίριο, είτε για μια κατοικία, είτε για τον επανασχεδιασμό ενός γραφείου στο κέντρο της Αθήνας, όπως το πρόσφατο έργο για το κτίριο της ΕΣΕΕ. Αυτή την περίοδο βρίσκονται στη φάση κατασκευής της κατοικίας «Σπίτι με Μεγάλο Παράθυρο» στη Φιλοθέη – ανακατασκευή και επέκταση μιας υφιστάμενης μονοκατοικίας σε προνομιακό οικόπεδο. Το μεγάλο παράθυρο είναι ταυτόχρονα φυσικό άνοιγμα και σχεδιαστικό σχόλιο: μια γέφυρα ανάμεσα στην υπάρχουσα δομή και τη νέα παρέμβαση.

Η ομάδα

Πίσω από τα έργα υπάρχουν επαγγελματίες που λειτουργούν ομαδικά, με σταθερό πυρήνα. Πέρα από τους δύο ιδρυτές, Αλέξανδρο και Γιώργο, στον σχεδιασμό συμμετέχει και ο Γιώργος Αυγερινού, αρχιτέκτονας με ενεργή παρουσία στο δημιουργικό κομμάτι του γραφείου. Όλοι μαζί δουλεύουν σε έργα που κινούνται από την αρχιτεκτονική μέχρι την πολεοδομική κλίμακα, χωρίς να τους ενδιαφέρει το μέγεθος, αρκεί να υπάρχει ουσία και κατ’ επέκταση δυνατότητα. Η φιλοσοφία τους συνοψίζεται σε μια φράση που οι ίδιοι χρησιμοποιούν συχνά: «η αρχιτεκτονική είναι η τέχνη που σχηματοποιεί προβλήματα, μορφοποιεί μυθολογίες τόπων και τελετουργίες κατοίκησης». Δεν πρόκειται για θεωρητικό σχήμα, αλλά για έναν τρόπο να βλέπεις τον χώρο ως μια συνθήκη που περιλαμβάνει το πρακτικό, το φαντασιακό και το ανθρώπινο.

Χωρίς θόρυβο αλλά με καθαρότητα και όραμα, η Nysa είναι από τα γραφεία που διαμορφώνουν μια πιο σύγχρονη, στοχαστική εκδοχή της ελληνικής αρχιτεκτονικής, αποδεικνύοντας ότι η φωνή της νέας γενιάς δεν χρειάζεται να υψώνεται για ν’ ακουστεί.