Αστικές συναντήσεις: Ο νέος «Επιτάφιος» με τις ερμηνείες των Π. Καραδημήτρη και Μ. Τουμανίδη

Η επανακτέλεση του μνημειώδους έργου του «Επιταφίου» των Γιάννη Ρίτσου και Μίκη Θεοδωράκη έχει γίνει πολλές φορές, αλλά είναι η πρώτη που παρουσιάζεται με την αυτοπεποίθηση της αδιαμεσολάβητης αφαιρετικής απλότητας, σε τόση μεγάλη απόσταση από την εποχή της σύλληψης του έργου. Δύο νέοι καλλιτέχνες που έχουν εντρυφήσει επίμονα στο έργο του Μίκη Θεοδωράκη, αντανακλούν έντιμα και με δύναμη φρεσκάδας στο ζοφερό παρόν την, ίσως, πιο λυρική και αθώα νοσταλγία ενός ιστορικού παρελθόντος.

«Η ιδιομορφία αυτής της ηχογράφησης είναι η λιτότητα της ασπρόμαυρης "γραφής" της». Έτσι ξεκινάει ο Μίκης Θεοδωράκης στο εισαγωγικό του κείμενο, υπονοώντας προφανώς την αφοπλιστικότητα της αφαίρεσης που μας προσφέρει αυτή εδώ η επανεκτέλεση του έργου του Επιταφίου. Απο το ύψος του καλλιτεχνικού μεγαλείου του αναγνωρίζει τη δύναμη της ποιότητας στην απλότητα. Και συνεχίζει ο μεγάλος συνθέτης: «Μια φωνή και μια κιθάρα αποκαλύπτουν την ποιότητα της μουσικής σε όλο της το βάθος. Ως συνθέτης του "Επιτάφιου" δεν μπορώ παρά να συγκινηθώ και να χαρώ όταν διαπιστώνω ότι το έργο αυτό, αν και πέρασαν εξήντα ολόκληρα χρόνια από τη γέννησή του, εξακολουθεί να έχει αντοχές, ώστε να μπορεί να υπάρξει γυμνό και απέριττο χωρίς ψιμύθια. Και νομίζω ότι ακριβώς αυτή είναι η γοητεία που έφεραν στην επιφάνεια οι δυο άξιοι ερμηνευτές αυτής της ηχογράφησης, ο Παναγιώτης Καραδημήτρης και ο Μιχαηλάγγελος Τουμανίδης, με την καθ' όλα ωραία και ουσιαστική ερμηνεία του έργου».

Ο Παναγιώτης Καραδημήτρης είναι άνθρωπος που αιωρείται στη ζωή μεταξύ συγκίνησης και χαράς. Συγκινείται και συγκινεί όταν ερμηνεύει, και εκφράζεται με τη γλυκιά προσήνεια της χαμογελαστής καρδιάς του, όταν ζει εκτός μικροφώνου. Στην πραγματικότητα για τον ίδιο, συντελείται συνεχώς αυτή η διπλή συνύφανση. Η τέχνη του είναι η ζωή του και το αντίστροφο. Και τα δύο συμβαίνουν αδιαίρετα τις ίδιες ακριβώς στιγμές.

Ο Παναγιώτης τραγουδάει με δύναμη απο ψυχής. Έτσι με την ψυχή ζει εξάλλου. Γι' αυτό ξαφνιάζει και συγκλονίζει κάθε φορά που τον ακούς. Αδιανόητη ένταση, εκφραστική αλήθεια, μεγαλειώδες βάθος, αυθεντική λυρικότητα. Επί χρόνια τις μέρες του Πάσχα έλεγε τα τραγούδια του Επιτάφιου στη Θεσσαλονίκη σε κάποιο θέατρο ή σε μια σκηνή και μας συγκινούσε πάντα βαθιά. Πηγαίναμε όλοι οι φίλοι του, και πολύς κόσμος να τον δούμε και μας έφερνε συνεχώς κοντύτερα στην έκσταση των παθών, της Ανάστασης, τις μικρές μαγείες της Μεγάλης εβδομάδας, τις ιστορικές μνήμες της Πρωτομαγιάς του ’36. Τώρα κυκλοφόρησε εκείνη η δουλειά σε cd, σαν επίμονο πάθος της γλυκιάς αφοσίωσής του για το έργο του Επιταφίου αλλά και της συναισθηματικής του ταύτισης, με τις έντεχνες και λαϊκές συνθέσεις και ειδικά αυτές του Μίκη Θεοδωράκη.

Όταν πήρα στα χέρια μου την κομψή έκδοση του νέου cd και ακούγοντάς την κατάλαβα ότι η απόφαση αυτές οι βιωμένες ερμηνείες του να πάρουν τον δρόμο της δημόσιας σφαίρας προϋπέθεταν κάτι ακόμη. Την κατάλληλη συνύπαρξη, το άλλο μισό της συνδημιουργίας. Και αυτή βρέθηκε στο πρόσωπο του νέου ταλαντούχου της κλασικής κιθάρας Μιχαηλάγγελο Τουμανίδη. Πάντα πίστευα ότι ο Παναγιώτης είναι μία απο τις αυθεντικότερες λαϊκές φωνές της χώρας, εκκινούμενος συνεχώς από τη Θεσσαλονίκη. Κρυστάλλινος, δωρικός, σχεδόν σπαρακτικός. Σήμερα με τη νέα δουλειά μάς συστήνεται ακόμη ένας σπουδαίος καλλιτέχνης της νέας γενιάς, ήδη καταξιωμένος αλλά και πολλά υποσχόμενος, ο Μιχαηλάγγελος.

Ξέροντας ότι οι συνομιλητές θα εστιάσουν με εμβρίθεια στο έργο αυτό καθ’ εαυτό, επέλεξα να μιλήσω κοφτά, αφαιρετικά και κάπως προσωπικά, φτιάχνοντας ένα μικρό πλάγιο πορτραίτο του καλλιτέχνη Καραδημήτρη αλλά και του καθημερινού Παναγιώτη. Να φωτίσω έκκεντρα τη θερμή ψυχή του, τον νεανικό ενθουσιασμό του, την ένταση και τη χαρά να ζει τις μικροστιγμές, και που χωρίς αυτές τις ευαισθησίες δεν θα μπορούσε να είναι μία μεγάλη φωνή. Γιατί εδώ και πολλά χρόνια έχω το προνόμιο, ως φίλος του, να μοιράζομαι μαζί του όψεις της καθημερινότητας και σε ανύποπτες στιγμές να ζω από κοντά τις υπαρξιακές αγωνίες του ανθρώπου. Στιγμές πολλές φορές θριαμβευτικά δημιουργικές και άλλες δύσκολες και πικρές, παραμένοντας όμως και αυτές πηγές έμπνευσης για να μπορεί να συνεχιστεί η ζωή. Να συνεχιστεί και η μουσική δημιουργία, ίσως η μόνη ικανή να συγκινεί και να θεραπεύει ταυτόχρονα και ευθύβολα σε χρόνο άμεσο και πραγματικό.

* Το βιβλίο - cd « Επιτάφιος» κυκλοφορεί απο τις εκδόσεις Ιανός

Η Villy Calliga ζει και δραστηριοποιείται στην Αθήνα. Τα τελευταία δέκα χρόνια κινείται επαγγελματικά σε πολλαπλούς τομείς (αρχιτεκτονική φωτογραφία, documentary, πορτραίτα ιδιωτών, φωτογραφία μόδας, photocollage, illustration κλπ). Έχει επιμεληθεί σειρές φωτογραφικών και εικαστικών εκθέσεων (Transformations, Kyoto Dream, Περιπλανήσεις, Colors, Senses One Life One Body, Μορφές και αλλοιώσεις, Emvrio Anagenesis κλπ). Διοργάνωσε και επιμελήθηκε τους εικαστικούς κύκλους Twenty Boxes και Urban Lab για νέους φωτογράφους και εικαστικούς, στην Αθήνα. Τον τελευταίο χρόνο επικεντρώθηκε στην αφηγηματική της φωτογραφίας ολοκληρώνοντας το ‘’Desmoi- The Mother Daughter project’’, μια φωτογραφική μελέτη της σχέσης μητέρας – κόρης.