Πολιτισμος

Σπάνια χειρόγραφα ποιήματα του Bob Dylan

Όταν το ροκ συνάντησε την ποίηση

Μαρίζα Μάντζιου
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Δεν ήταν έκπληξη ότι ο Bob Dylan τιμήθηκε με την ανώτατη διάκριση: το Νόμπελ Λογοτεχνίας για τα ποιήματά του. Όλοι είχαν αναγνωρίσει στον Dylan την έντονη επιρροή που είχε ο ποιητικός του λόγος σε όλες τις γενιές, από τα πλούσια ‘60ς μέχρι και σήμερα, και πόσο επηρέασε τη ροκ-φολκ μουσική δημιουργώντας μέχρι και παντοτινά συνθήματα και φράσεις-σύμβολα της γενιάς του.

Έκπληξη ήταν ότι οι σοφοί του Νόμπελ έστρεψαν την προσοχή τους σε μία τόσο μεγάλη φυσιογνωμία της μοντέρνας κουλτούρας και της ροκ μουσικής.

Όπως και να έχει, είναι πάντα ενδιαφέρον να κάνει κάποιος μία αναδρομή σε στίχους και λόγια του Bob.

Το παλαιότερο παράδειγμα της ποιητικής του φλέβας που υπάρχει και έχει δημοπρατηθεί φυσικά (μαζί με το τεράστιο αρχείο του, κομμάτι με κομμάτι), είναι ένα ποίημα που έγραψε όταν ήταν 16 χρονών με τίτλο «Little Buddy», ένα αποχαιρετιστήριο ποίημα στο σκυλάκι του που αργοπέθαινε. Το ποίημα δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της καλοκαιρινής κατασκήνωσης που πήγαινε, το 1957. Το χειρόγραφο το διέσωσε η διευθύντρια της εφημερίδας αφού διαπίστωσε ότι ο Bob είχε αρχίσει να γίνεται διάσημος. «Ήταν τόσο αξιαγάπητο σκυλάκι / και διασκέδαζα πολύ μαζί του». Τιμή αυθεντικού χειρόγραφου: περίπου €11.000

Η σημαντικότερη, πάντως, πρώτη ποιητική στιγμή του Bob Dylan που έδειξε το βάθος του συναισθήματός και της τέχνης του ήταν, σύμφωνα με πολλούς μελετητές, το «A Hard Rain’s A-Gonna Fall».  Αυτό το τραγούδι, το οποίο πιθανότατα είναι γραμμένο πάνω από το θρυλικό Gaslight Folk Club, είναι ένα πολύ σημαντικό σχέδιο πρόωρης εργασίας του τραγουδιού που αποκάλυψε τις πρώτες ποιητικές φιλοδοξίες του Dylan.

Η Tom Paxton λέει για το «Hard Rain»: «Υπήρχε ένα κρυφό δωμάτιο πάνω από το The Gaslight, όπου μαζευόμασταν. Τότε ο Dylan είχε γράψει ένα μεγάλο ποίημα, μου το έδειξε και ρώτησα αν είναι τραγούδι κι εκείνος είπε πως είναι ποίημα. Τότε του είπα "όλη αυτή η δουλειά και δεν θα προσθέσεις μελωδία;"»

Το δακτυλογραφημένο κείμενο των στίχων χρονολογείται περίπου τον Αύγουστο με Σεπτέμβριο του 1962. Η αξία του εκτιμάται ανάμεσα στις 165 με 220 χιλιάδες ευρώ.

Μια συλλογή από ποιήματα που γράφτηκαν από τον Bob Dylan κατά τη σύντομη θητεία του στο κολέγιο πωλήθηκε στο ποσό των 78χιλ. δολαρίων σε δημοπρασία στη Νέα Υόρκη.

Η δημοπρασία του Christie's auction περιελάμβανε επίσης αντικείμενα που ανήκαν στους Jim Morrison, Jimi Hendrix και Eric Clapton.

Η 16σέλιδη συλλογή ποιημάτων του Dylan, που περιελάμβανε ποιήματα από τότε που σπούδαζε στη Μινεσότα (1959-1960), αγοράστηκε από έναν άντρα αγνώστων στοιχείων. Η αγορά αυτή έσπασε το ρεκόρ για το χειρόγραφο ενός τραγουδιστή καθώς υπολογίζεται ότι πουλήθηκε 60-80χιλ. δολάρια.

Το «Chimes of Freedom» έχει γραφτεί σε χαρτιά ξενοδοχείου και με καψίματα από τσιγάρο.

Η σελίδα με τον τίτλο «Poems Without Titles» είναι γραμμένη με μπλε στυλό ενώ τα ποιήματα είναι γραμμένα με μολύβι και είναι υπογεγραμμένα ως «Dylan» «Dylanism»

Το «Poems Without Titles»  δεν είναι απλώς το πρώτο χειρόγραφο του Dylan που δόθηκε σε δημοπρασία αλλά και μια πολύ σημαντική προσθήκη για την καριέρα του ως συγγραφέας.

Ακόμη, το «Poems Without Titles»  είναι επίσης τοποθετημένο στην καθημερινή ζωή του Dylan στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Υπάρχουν αναφορές σε τοπικό ορόσημα και τους δρόμους, όπως η λεωφόρος Ουάσιγκτον και τη λεωφόρο Hennipen, και σε πολλούς από τους συμμαθητές και τους φίλους του − κυρίως ένα μεγάλο ποίημα εξιστόρηση ρομαντικής ιστορίας. Το τελευταίο κομμάτι ξεκινάει με την περιγραφή «Judy», ο οποίος είναι προφανώς ο Judy Rubin που αναφέρεται από διάφορους βιογράφους του Dylan ως η πρώτη του αγάπη.

Με τη λεκτική επιδεξιότητα τους και τη βαριά χρήση της ειρωνείας, το «Poems Without Titles» προσφέρει μια πρόγευση από τη γέννηση μιας λογοτεχνικής −σύντομα και μουσικής− προσωπικότητας.

Τα ποιήματα αποδεικνύουν ότι ο Dylan είχε δημιουργήσει ένα λογοτεχνικό στιλ που ταιριάζει με την αλλαγή του ονόματος και τη συμπεριφορά. Επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από ποιητές όπως ο Allen Ginsberg και η Lawrence Ferlinghetti, έχουν απλό χιούμορ και μια αμυδρά χυδαιότητα που δεν θα ξαναφαίνεται στο έργο του μέχρι το «Basement Tapes» του 1967. Παρά τη σοβαρότητα, υπάρχει μια ελαφρότητα της αφής για αυτό το έργο που προσβλέπει στην πνευματώδης ομιλία και τα blues τραγούδια του των αρχών του 1960.

Τα ποιήματά του απεικονίζουν την καταγωγή του Bob Dylan αλλά και τον προορισμό του ανθρώπου που επρόκειτο να γίνει ένας από τους σημαντικότερους τραγουδοποιούς της Αμερικής του 20ού αιώνα.


Πηγή φωτογραφιών: Reuters και site δημοπρασιών