Ξεχάστε το αισθησιακό γυμνό που προσφέρει στο θεατή την εμπειρία του διακριτικού μπανιστηριού. Οι φωτογραφίες του Helmut Newton είναι ξεδιάντροπα προκλητικές, οι γυναίκες του ακραία ερωτικές, αυθάδεις, επιθετικές. Αυτή την αιχμηρή, αστραφτερά έρπουσα διάσταση του μοναδικού έργου του Helmut Newton θα δούμε από τις 13 Νοεμβρίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Η επιμελήτρια της έκθεσης –και υπεύθυνη εικαστικών τεχνών της Στέγης– Μαριλένα Β. Καρρά έστησε την έκθεση χωρίς «εισαγωγικές» διαδικασίες: μπαίνοντας στην αίθουσα βλέπεις να περπατούν κατά πάνω σου 4 γυναίκες σε ένα φωτογραφικό δίπτυχο ύψους δύο μέτρων. Στο ένα μέρος ντυμένες και στο άλλο ολόγυμνες...
Στο υπόγειο της Λεωφόρου Συγγρού, ο θεατής θα νιώσει ότι ακούει το φωτογράφο να λέει: «Θέλω να κάνω κάθε τι απαγορευμένο, οτιδήποτε εσύ δεν μπορείς να κάνεις», καθώς θα κοιτάζει τις 196 έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες που προέρχονται από θρυλικές σειρές του, όπως οι «A gun for Hire», «Fired», «Villa d’ Este», «Habillé/Déshabillé», «Domestic Nudes». Θα νιώσει να τον διαπερνά η ενέργεια του Νewton όταν θα στέκεται να δει τις είκοσι μία εντυπωσιακές φωτογραφίες του με διαστάσεις που ξεπερνούν τα δύο μέτρα – εμπνευσμένες από τις ταυτότητες των τρομοκρατών που έδρασαν το ’70 στη Γερμανία. «Η έκθεση αυτή είναι το flip-side της έκθεσης του Μapplethorpe» παρατηρεί η κ. Καρρά. «Διέπρεψαν την ίδια εποχή –τις δεκαετίες ’70 και ’80–, αν και ο Νιούτον έχει περισσότερα έργα επειδή έζησε περισσότερο. Έγιναν και οι δύο διάσημοι. Έχει όμως ενδιαφέρον πως αν και οι δύο φωτογραφίζουν γυναίκες συνήθως γυμνές, ο γκέι Mapplethorpe το κάνει με τρυφερότητα και αναδεικνύοντας τη θηλυκότητα της γυναίκας, ενώ ο στρέιτ Newton δίνει στις γυναίκες του δυναμισμό, επιθετικότητα. Το ανδρόγυνο συνυπάρχει στις φωτογραφίες του από το στήσιμο μέχρι και το διάλογο που αναπτύσσουν μεταξύ τους, ακόμη και στα προσωπεία που φορούν οι γυναίκες που επιλέγει». Χαρακτηριστικά η κ. Καρρά αναφέρεται στη Λίζα Λάιον, την μπόντι μπίλντερ που φωτογράφισαν και οι δύο. Αν κοιτάξει κανείς τις φωτογραφίες, νομίζει πως βλέπει μια άλλη γυναίκα.
Ο Νιούτον ήθελε τα άκρα στην τέχνη του – και τα απαιτούσε από τα μοντέλα του. «Τέντωσε το θώρακά σου προς τα έξω. Πιο πολύ. Όσο περισσότερο στήθος έχω τόσο καλύτερα…» τον ακούμε να φωνάζει στη Σίντι Κρόφορντ φωτογραφίζοντάς τη, μέσα από το φιλμάκι με πρωταγωνιστή τον ίδιο που επιμελήθηκε η γυναίκα του, June. Το φιλμάκι προβάλλεται στην έκθεση αποκαλύπτοντας όχι μόνο το έργο, αλλά και την ιδιαίτερη, εμμονική σχέση του φωτογράφου με τη γυναίκα του. Φωτογράφιζε ολόγυμνες εκτυφλωτικές γυναίκες σε κάθε δυνατή στάση, αλλά λάτρευε μόνο την June του, που ήταν και συνεργάτιδα, μάνατζερ, μούσα και «μητέρα» του. Όσο για τα μοντέλα του; Αδιαφορούσε για την ταλαιπωρία που περνούσαν και δεν έλειπαν τα καυστικά σχόλια, όπως για την πανέμορφη επώνυμη που αφού επί ώρες στήθηκε στις πιο απίστευτα άβολες στάσεις πάνω στο καπό ενός αυτοκινήτου, μετά την εμφάνιση ο Newton είπε: «Υπέροχο βγήκε το αυτοκίνητο. Για το μοντέλο, ας μη μιλήσω καλύτερα». Μισογύνης; Ιδιοφυής; Προκλητικός; Αιρετικός; Από την Τρίτη θα έχουμε όλοι προσωπική άποψη για αυτό…
Φετίχ του Newton ήταν το μονόκλ! «Σε ηλικία 16 ετών πήγε να δουλέψει ως βοηθός σε μια φωτογράφο μόδας στο Βερολίνο – πριν αναγκαστεί να εγκαταλείψει την πόλη ως εβραίος» μας λέει η Μαριλένα Β. Καρρά. «Εκεί δούλευε ως εμφανίστρια μια αρρενωπή γυναίκα που φορούσε μονόκλ. Ο 16χρονος Newton ερωτεύθηκε και τη δυναμική φωτογράφο και την ανδροπρεπή εμφανίστρια, και έκτοτε το μονόκλ έγινε για αυτόν το πιο διεγερτικό αντικείμενο που θα μπορούσε να κρατήσει μια γυναίκα. Φωτογράφισε μάλιστα την Παλόμα Πικάσο με μονόκλ».
10°
