Σχόλιο για τη γυναικοκτονία της Γαρυφαλλιάς Ψαράκου στη Φολέγανδρο και τα μιντιακά στερεότυπα
Το κορίτσι, λέει το τηλεοπτικά φιλοτεχνημένο πορτρέτο, ήταν «σοβαρό». Άριστη μαθήτρια, αφοσιωμένη στις σπουδές της, δεν είχε δώσει δικαιώματα, από καλή οικογένεια, ο πατέρας δάσκαλος, αυτές, στα 26 της χρόνια, ήταν μόλις οι πρώτες της διακοπές με κάποιον που διατηρούσε σχέση.
Είναι το πορτρέτο της Γαρυφαλλιάς − ένα πορτρέτο σχεδόν αειπάρθενο. Μόνο που, όπως και στην περίπτωση της Καρολάιν, αυτό δεν είναι το πορτρέτο ενός θύματος, αλλά ενός «αθώου» θύματος. Είναι ένας υπαινιγμός πως κάπου εκεί έξω υπάρχουν και γυναίκες με μια ζωή τόσο ένοχη που μπορεί να οπλίσει το χέρι του δολοφόνου τους: Κι αν η Γαρυφαλλιά ήταν κακή μαθήτρια, από ακόμη χειρότερη οικογένεια, χωρίς πατέρα και έκανε διακοπές στα νησιά με τους φίλους της από τα 16 της; Θα έχανε την πατίνα του κοριτσιού - διαμάντι; Θα άξιζε να πεθάνει;
Είναι κάτι που συμβαίνει στις γυναικοκτονίες: το τεκμήριο της αθωότητας των θυμάτων δεν είναι εξασφαλισμένο. Το θύμα κρίνεται στους τηλεοπτικούς δέκτες, στα σαλόνια των σπιτιών, στα καφενεία. Μια άλλη ζωή από την άμωμο που απαιτεί ένα κοινό περί χρηστών ηθών αίσθημα είναι καταδικασμένη στην υποψία. Κι αν τα ήθελε; Αν προκάλεσε με τη συμπεριφορά της;
Είναι ένα ερώτημα που άλλοτε, όταν δεν είχε επινοηθεί ακόμη ο όρος «γυναικοκτονία» για να περιγράψει το φαινόμενο, έθετε κανείς ευθέως, χύμα. Σήμερα τίθεται εμμέσως από τα φιλοτεχνημένα πορτρέτα. Η Καρολάιν και η Γαρυφαλλιά ήταν θαυμάσια κορίτσια, δεν επιτρέπεται να τις βαραίνει καμία σκιά, απαγορεύεται να θυμώνουν, να φεύγουν, να διώχνουν, το τεκμήριο της αθωότητας είναι μόνο η τάξη και η ηθική, η αφοσίωση σε παιδιά, άνδρες, και σπουδές, η πίστη στο νοικοκυριό. Το θύμα μπορεί να είναι μόνο «αθώο».
Είναι μια αντίληψη που εξηγεί τη βία − αν δεν την υποθάλπτει. Οτιδήποτε αποκλίνει από το φιλοτεχνημένο πορτρέτο επιτρέπει το βάναυσο ξέσπασμα, είναι άξιο τιμωρίας. Είναι η αντίληψη που καλλιεργεί μια σχεδόν μοιρολατρική ανοχή στη βία, ένα «κάτι θα του έκανε» που σκέπτεται πολλές φορές δυνατά μέσα στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού της η αγία ελληνική οικογένεια.
Η πρόεδρος της Δημοκρατίας έγραψε στον λογαριασμό της στα σόσιαλ μίντια πως «χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να εξαλειφθούν τα στερεότυπα που πηγάζουν από την ανισότητα των φύλων και δημιουργούν συλλογική ανεκτικότητα απέναντι σε πράξεις ηθικά και ποινικά κολάσιμες».
18°
