Η μισή Ελλάδα το βλέπει κι η άλλη μισή σουφρώνει τη μυτίτσα της επιδεικτικά, ο μον ντιέ, τι επίπεδο είναι αυτό. Όσο πιο απόλυτος και πουριτανός ο συνομιλητής, τόσο πιο έντονη η γκριμάτσα αποστροφής και η φωνή της επίπληξης: «μα καλά, τι κάθεστε και βλέπετε τέτοιες βλακείες» και λοιπά. Το να μη βλέπεις μια εκπομπή που θεωρείται trash περιφέρεται από πολλούς σαν μετάλλιο ανδρείας, ασχέτως αν στο σπίτι τους κρυφοκοιτάνε τους διάσημους και τους μαχητές να παίζουν λασποπόλεμο. Το ίδιο ισχύει και με τα καθημερινά, σαπουνόπερες και μη. Όποιος έβλεπε Λάμψη να σηκώσει το χέρι. Αυτά είναι για τις νοικοκυρές.
Βέβαια υπάρχουν κι οι άλλοι που διαφημίζουν τις τρασίλες που καταναλώνουν μπροστά στην οθόνη τους, με μια κάπως χίπστερ διάθεση coolness. Όσο πιο τρας, τόσο πιο κουλ.
Γεγονός είναι πως τώρα που το Survivor το βλέπει ο μισός ντουνιάς, έχει κάπως απενοχοποιηθεί. Δεν συνέβαινε το ίδιο στην αρχή όμως, που τα διστακτικά «ε,το έχω δει κανα δυο φορές μωρέ» έρχονταν να συναντήσουν τα «εκεί το βράδυ που νυστάζω, μωρέ, το βάζω να περνάει η ώρα».
Γιατί όμως ντρεπόμαστε να παραδεχτούμε ότι όχι μόνο βλέπουμε την τρας τιβί μας, αλλά κυρίως, γιατί δυσκολευόμαστε να ομολογήσουμε ότι δεν το κάνουμε επειδή ήρθε ένας γιγαντιαίος εξωγήινος και πάτησε το κουμπί την ώρα που καθαρίζαμε πατάτες και είχαμε τα χέρια λερωμένα για να πιάσουμε το κοντρόλ και να το κλείσουμε, ενώ καταβάθος θέλαμε να παίζει το Θωρηκτό Ποτέμκιν;
Γιατί ορισμένες φορές ντρεπόμαστε να πούμε πως δεν το βλέπουμε επειδή το παίζει η τηλεόραση από μόνη της (λες και είναι αυτόβουλο ον), επειδή μας ανάγκασε ο συγκάτοικος μας, επειδή χαζεύαμε μωρέ καθώς τρέχαμε στο διάδρομο, αλλά επειδή γουστάρουμε, ρε παιδάκι, μου να βλέπουμε τη Ρεγγίνα και το Στράτο να κυνηγιούνται στα Τρίκαλα στα δύο στενά, το Χανταμπάκη με την Ελισάβετ την ψηλή, τη Βίρνα Δράκου να τα φτιάχνει με όλη την οικογένεια και την Καγιά να κατσαδιάζει μοντέλα γιατί δεν έχουν διαβάσει τα credits;
Ρώτησα λοιπόν διάφορους φίλους και γνωστούς να μου απαντήσουν: Γιατί ντρέπονται, αν ντρέπονται, να παραδεχτούν ότι βλέπουν εκπομπές που θεωρούνται «Β»; Κάποιοι απάντησαν με χιούμορ. Κάποιες απαντήσεις έχουν πολύ ενδιαφέρον. Και φυσικά, υπήρχαν και οι «δεν έχω τηλεόραση» και οι «δεν βλέπω τέτοια» (για την ακρίβεια, ορισμένοι από αυτούς δέχτηκαν τελικά να απαντήσουν όταν πληροφορήθηκαν ότι οι απαντήσεις είναι ανώνυμες και τελικά, ναι, έβλεπαν «τέτοια»).
Βίκυ, 25, photo editor
-Ντρέπομαι, ναι. Στον κύκλο που κινούμαι (καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, τέλος πάντων άνθρωποι που θεωρούν τον εαυτό τους σεμι-διαννοούμενο) οι άνθρωποι λένε οτι στον ελεύθερο τους χρόνο διαβάζουν Μπωντλέρ και ακούνε Μότσαρτ. Αυτό νιώθουν ότι επιβάλλεται να πουν. Αν παραδεχτείς ότι βλέπεις τηλεόραση γενικότερα, ό,τι κι αν είναι αυτό, μπαίνεις στο τσουβάλι των ανθρώπων χαμηλού πνευματικού επιπέδου. Αν βλέπεις ειδήσεις είσαι ευκολόπιστος και δεξιούλης μικροαστός, αλλά αν βλέπεις σίριαλ και ριάλιτι είσαι πάλι μικροαστός αλλά δεν έχεις και ζωή. Ο κόσμος περιμένει από τους ανθρώπους που είναι κάπως πιο καλλιεργημένοι το να μην χαλαρώνουν το πνεύμα τους. Οπότε αν πεις κάτι τέτοιο, για να μην παραδεχτούν οι ίδιοι ότι το κάνουν ούτε σε εσένα αλλά ούτε και στον ίδιο τους τον εαυτό, σου κάνουν μια σφοδρή κριτική και μάλιστα όσο πιο πολλή τρασίλα βλέπουν στην τηλεόραση κρυφά, τόσο πιο πολύ θα σε κριτικάρουν εσένα. Λες και τηλεόραση έχουν δικαίωμα να βλέπει μόνο ο Μπάμπης ο υδραυλικός.
-Ακόμη περισσότερο ντρέπομαι να δηλώσω ότι είμαι με τον μάνατζερ του ράγκμπι!
Μαρία, 26, intern σε εργοστάσιο βιομηχανικής παραγωγής
-Δε βλέπω Survivor, αλλά ενώ δεν μ’αρέσουν ούτε τα καθημερινά, τούρκικα και τέτοια, μπορώ να κατανοήσω την ανάγκη για τρασίλα του άλλου, οπότε δεν θα κορόιδευα κάποιον που βλέπει. Την ίδια ανάγκη έχω κι εγώ, με ριάλιτι ξένα και ό,τι ξεφτιλάδικο υπάρχει. Με ξεκουράζουν και με διασκεδάζουν απίστευτα, είμαι πολύ υπέρ!
Ελένη, 28, δημοσιογράφος
-Όσο συνηθισμένο ή περίεργο κι αν είναι αυτό που βλέπω δεν έχω πρόβλημα να το παραδεχτώ στους γύρω μου. Ο λόγος είναι απλός: για να το βλέπω κάτι του βρίσκω. Για παράδειγμα, συνήθιζα να βλέπω μια κοινωνική σειρά στην ΕΡΤ, τις 6 αδελφές. Η υπόθεση δεν ήταν και τόσο ενδιαφέρουσα αλλά μου άρεσε πολύ που μίλαγαν ισπανικά και δεν έχανα επεισόδιο. Έχω όμως φίλους που αρνιούνται να παραδεχτούν ότι βλέπουν Μπρούσκο για παράδειγμα. Φαντάζομαι ένας λόγος είναι ότι γελάω κάθε φορά που το ακούω. Κυρίως επειδή θεωρώ τις ελληνικές δραματικές σειρές αρκετά βαρετές και τετριμμένες στο θέμα του σεναρίου και δεν μπορώ να φανταστώ πώς κάποιος άντρας θα ταυτιζόταν με οτιδήποτε και θα το έβλεπε φανατικά. Νομίζω πως οι ιστορίες απευθύνονται κατά βάση σε γυναικείο κοινό.
Φοίβη, 20, φοιτήτρια
-Βλέπω Survivor και δεν ντρέπομαι να το πω. Δε βρίσκω λόγο να ντρέπομαι.
Δήμητρα, 23, γραφίστρια
-Παλιά παρακολουθούσα με ευλάβεια Next Top Model. Δεν το παραδεχόμουν όμως γιατί ντρεπόμουν, επειδή θεωρείται "βήτα", και εγώ θέλω οι φίλοι και οι γνωστοί μου να με θεωρούν μόνο "Α". Το ξαναλέω, το παρακολουθούσα με σαδομαζοχιστική ευλάβεια. Δεν ξέρω για ποιο ακριβώς λόγο, δηλαδή δεν μπορώ να σου πω ότι μου άρεσε εκείνο ή το άλλο. Πάντως μετά έπαιρνα και εγώ πόζες στον καθρέφτη του μπάνιου, σκεπτόμενη τι φωτογραφίες θα έβγαζα εγώ αν θα έπαιζα. Μερικές φορές κολλάς και βλέπεις κάτι πραγματικά χαζό, χωρίς να ξέρεις γιατί το βλέπεις.
-Βλέπω διάφορα trash και ντρέπομαι να το παραδεχτώ για διάφορους λόγους: είτε γιατί το κάνω σε στιγμές που θα έπρεπε να μελετάω για το μεταπτυχιακό κι έχω ενοχές, είτε γιατί αισθάνομαι αναβλητική που δε βλέπω κάποια απ’ τις 200 ταινίες που έχω σημειώσει να δω, είτε γιατί θα μπορούσα να κάνω κάτι ενδιάμεσο σε αυτό το χρόνο (τύπου να μαθαίνω μια ξένη γλώσσα ή να κάνω γυμναστική), ή τελος πάντων να κάνω κάτι επιμορφωτικό και διασκεδαστικό. Αλλά όχι, εγώ επιλέγω να δω κάτι που ενδεχομένως μου νεκρώνει κάποια εγκεφαλικά κύτταρα, κι έχω ενοχές. Κατά βάση γιατί είμαι ενοχική. Λευτεριά στην ελληνική τιβί, λευτεριά στη Ντένη Μαρκορά και τη Φλώρα Μπαρμπαρίτσα, λευτεριά στο Σπαλιάρα!
Χρυσάνθη, 26, free lancer
-Βλέπω διάφορα τέτοια και ντρέπομαι να το πω για να μην με κατατάξουν στις “χαζές”. Πιο παλιά, ας πούμε, έβλεπα Βέρα στο Δεξί κρυφά. Προγράμματα τέτοιου είδους έχουν καταλήξει να θεωρούνται μορφή ψυχαγωγίας που αντιστοιχεί σε άτομα τρίτης ηλικίας, νοικοκυρές ή μικρά παιδιά. Με άλλα λόγια, κοινωνικές τάξεις που χαρακτηρίζονται από μία έλλειψη μόρφωσης και κουλτούρας τις οποίες ο δικός μου περίγυρος, ως "μορφωμένος", θεωρεί (λανθασμένα φυσικά), κατώτερες. Έτσι, αν εγώ παραδεχτώ οτι βλέπω Survivor κινδυνεύω να αποκτήσω διάφορες ταμπέλες όπως της "χαζής", του "προβάτου που κάνει ό,τι του λένε", της "κατίνας" ενώ ακόμα και κάποιος που δεν θα βιαστεί να κρίνει, θα εκφράσει απογοήτευση για τις επιλογές μου και θα σοκαριστεί σαν να βλέπει το IQ μου να κατηφορίζει μπροστά στα μάτια του!
Βασίλης, 23, υπάλληλος στην επικοινωνία μεγάλου οργανισμού
-Στην Ελλάδα είμαστε τόσο σεμνότυφοι που αρνούμαστε να πούμε «Ναι, βλέπω κι εγώ για 500η φορά τα επεισόδια του Ντόλτσε Βίτα πριν κοιμηθώ» ή «Ναι, έχει τύχει να παρατήσω στο κομοδίνο τον Μουρακάμι για να δω τον Σπαλιάρα να τσακώνεται στο Survivor». Ειδικά όταν η συζήτηση ξεκινάει στο γραφείο που θες να φαίνεσαι υπερ το δέον σοβαρός και τυπικός. Όσο κι αν θέλουμε να φοράμε την ταμπέλα του μοντέρνου Ευρωπαίου, παραμένουμε μια μικρή βαλκανική χώρα με στερεότυπα και προκαταλήψεις. Παρ' όλα αυτά εξακολουθώ να πιστεύω ότι δεν στερεί κανέναν πόντο κουλτούρας απ’ το κοστούμι σου να συνδυάζεις τον Μουρακάμι με το Survivor. Και να μην ντρέπεσαι γι’ αυτό!
Γιάννης, 47, Δικηγόρος
-Δεν το λέω για να μην χάσω την προσωπική ασυλία.
Αργυρώ, 23, δημοσιογράφος
-Ευτυχώς, τουλάχιστον, δεν ντρέπομαι τους φίλους. Ξεφτιλιζόμαστε παρέα. Η ντροπή έρχεται εκεί που υπάρχει απόσταση. Εκεί όπου η εικόνα δεν έχει προλάβει να φθαρεί, εκεί που πασχίζουμε να διατηρήσουμε το μύθο. Τα λεγόμενα guilty pleasures κάπου εξυπηρετούν, γι’ αυτό είναι και pleasures. Αναμφίβολα τα ευχαριστιόμαστε αλλά παράλληλα μας μισούμε κρυφά, έχουμε ενοχές, τρέμουμε να παραδεχτούμε ότι υποκύπτουμε. Δεν μας επιτρέπουμε να εκθέσουμε στον εαυτό μας σε τρίτους, να δείξουμε ότι ναι, είμαι και αυτό, γουστάρω γυμνό Χανταμπάκη, ξεδίνω όταν πωρώνομαι για το ποιος θα χάσει ή θα κερδίσει, απολαμβάνω ίντριγκες και θέλω να βλέπω τηλεοπτικά προϊόντα που σίγουρα καίνε τα εγκεφαλικά μου κύτταρα και δεν προάγουν στο ελάχιστο τη σκέψη μου. Γιατί συνεχίζω, αφού τα ξέρω; Για να νιώσω ανώτερη; Για να καταλάβω καλύτερα τον κόσμο, να δω που φτάνει ο άνθρωπος, για κοινωνική έρευνα; Δεν ξέρω ακριβώς, όλα παίζουν.
Κανονικά όμως δεν θέλει ντροπές το πράγμα. Αλίμονο δηλαδή αν κρίνεται η υπόληψη ή ο αυτοσεβασμός μας από αυτά που παρακολουθούμε στην τηλεόραση. Ντρεπόμαστε όμως! Ναι, βεβαίως καθετί που κάνουμε λέει κάτι για εμάς, αλλά δεν μας καθορίζει κιόλας. Μήπως το ίδιο δεν ισχύει και για τις τσόντες; Γιατί –ιδίως οι γυναίκες– ντρεπόμαστε συνήθως να το παραδεχτούμε; Η απάντηση κρύβεται στις κοινωνικές επιταγές και προσδοκίες ημών και τρίτων, που εσωτερικεύονται πάρα πολύ εύκολα πια, όσο εύκολα καταπίνεται σήμερα η διαφορετικότητα, μη και μας κακοχαρακτηρίσουν. Αρνούμαστε τα ίδια μας τα ένστικτα, κατασκευάζουμε ή αποδεχόμαστε νόρμες, τις υπηρετούμε πιστά, αυτοπεριοριζόμαστε ελεύθερα. «Θέλω να φαίνομαι έτσι, θα φέρομαι έτσι και αυτή είναι η λίστα που οφείλω να τικάρω». Αυτό νομίζω ότι μας/μου συμβαίνει.
Η νέα σειρά, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Jonnas Bonnier και σε μια από τις πιο διάσημες ληστείες της Σουηδίας, δίνει στον θεατή ό,τι ακριβώς περιμένει από μια καλή περιπέτεια
13°
