Άνοια: Βήματα προς το φάρμακο που το θεραπεύει;

Ένα νέο φάρμακο που μπορεί να προλάβει ή ακόμα και να αντιστρέψει την άνοια έχει «εντυπωσιάσει» έναν κορυφαίο καθηγητή.

Ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ (Harvard Medical School - HMS) πιστεύουν ότι μπορεί να έχουν εντοπίσει μία αιτία της νόσου Αλτσχάιμερ, της πιο κοινής μορφής άνοιας, μετά από δεκαετή μελέτη σε πειραματόζωα και ανάλυση ανθρώπινου εγκεφαλικού ιστού.

«Η ιδέα ότι η έλλειψη λιθίου μπορεί να αποτελεί αιτία της νόσου Αλτσχάιμερ είναι νέα και υποδεικνύει μια διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση», εξήγησε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Bruce Yankner, ειδικός στη γενετική και νευρολογία στο Ινστιτούτο Blavatnik του HMS.

«Αυτό που με εντυπωσιάζει περισσότερο σχετικά με το λίθιο είναι η ευρεία επίδρασή του στις διάφορες εκδηλώσεις της νόσου Αλτσχάιμερ. Πραγματικά δεν έχω δει κάτι παρόμοιο σε όλα τα χρόνια που εργάζομαι πάνω σε αυτή την ασθένεια», εξηγεί.

Το λίθιο και η σχέση του με την άνοια

Η μελέτη — η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature — διαπίστωσε ότι το λίθιο, ένα φυσικό μέταλλο που υπάρχει στο σώμα μας, παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία του εγκεφάλου καθώς γερνάμε.

Όταν οι ερευνητές εξέτασαν διάφορα μέταλλα στους εγκεφάλους ανθρώπων με πρώιμα σημάδια προβλημάτων μνήμης, το λίθιο ήταν το μόνο μέταλλο που βρέθηκε σημαντικά μειωμένο — και μειωνόταν ακόμα περισσότερο σε άτομα με Αλτσχάιμερ, εν μέρει επειδή οι βλαβερές πρωτεΐνες αμυλοειδούς που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ παγιδεύουν το λίθιο και το καθιστούν λιγότερο διαθέσιμο.

Στη μελέτη, ποντίκια υποβλήθηκαν σε θεραπεία με οροτικό λίθιο (μια ένωση που αποφεύγει το αμυλοειδές), και η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι «ανέστρεψε την παθολογία της νόσου Αλτσχάιμερ, απέτρεψε τη βλάβη των εγκεφαλικών κυττάρων και αποκατέστησε τη μνήμη».

Ο καθηγητής Yankner συνέχισε: «Η ελπίδα μου είναι ότι το λίθιο θα προσφέρει κάτι πιο θεμελιώδες από τις θεραπείες κατά του αμυλοειδούς ή του tau — όχι απλώς να μειώνει, αλλά να αντιστρέφει την γνωστική εξασθένηση και να βελτιώνει τη ζωή των ασθενών».

Απομένουν οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους με άνοια

Σύμφωνα με την Ένωση Αλτσχάιμερ (Alzheimer's Association), η νόσος επηρεάζει πάνω από επτά εκατομμύρια Αμερικανούς — αριθμός που εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 13 εκατομμύρια έως το 2050

Όσο θετικά κι αν ακούγονται τα ευρήματα της έρευνας, δεν έχουν ακόμη δοκιμαστεί μέσω κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους, οπότε θα πρέπει να περιμένουμε για να δούμε αν είναι εξίσου αποτελεσματικά — αν και ο καθηγητής ελπίζει ότι η μέτρηση των επιπέδων λιθίου θα μπορούσε στο μέλλον να βοηθήσει στον εντοπισμό και τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ.

«Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όταν εξάγουμε συμπεράσματα από πειραματικά μοντέλα σε ποντίκια, και ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος μέχρι να το δοκιμάσεις σε ελεγχόμενη κλινική δοκιμή σε ανθρώπους», σημείωσε. «Αλλά μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά».

Με στοιχεία από Harvard.edu, Nature