«Χρυσό μετάλλιο» Τεχνητής Νοημοσύνης στα μαθηματικά: Επιστρέφοντας στη Γη απ’ το φεγγάρι

Δεν μπορεί να υπερτονιστεί το πόσο περισσότερη δύναμη υπολογιστών έχουμε σήμερα απ’ ό,τι, για παράδειγμα, το 1980. Ένα απλό κινητό τηλέφωνο έχει πιο μεγάλη υπολογιστική δύναμη σήμερα, απ’ όση υπήρχε στη Γη το 1980 αν αθροίζαμε όλους τους υπολογιστές που υπήρχαν – αν ενώναμε δηλαδή τους υπολογιστές που είχε η NASA, οι κυβερνήσεις, οι στρατοί, τα πανεπιστήμια και οι εταιρείες όλου του κόσμου.

Η τεχνολογία ενός κινητού που τώρα κρατάμε στο χέρι μπορεί να κοστίζει €200-300. Πριν λίγες δεκαετίες κάτι τέτοιο θα κόστιζε ένα βουνό από χρήματα. Το 1969, για παράδειγμα, το σύστημα κομπιούτερ που έστειλε τον πρώτο άνθρωπο στη σελήνη είχε πιο μικρή επεξεργαστική ισχύ απ’ ό,τι ένα σύγχρονο κινητό. Κόστιζε πάμπολλα εκατομμύρια δολάρια και είχε το μέγεθος ενός κτιρίου. Στις μέρες μας ένα κινητό είναι εκατομμύρια φορές πιο ισχυρό, εκατομμύρια φορές πιο μικρό, και εκατομμύρια φορές πιο φτηνό σε σχέση με εκείνο το σύστημα. 

Εκατομμύρια πιο γρήγορες δείχνουν όλες οι εξελίξεις που κυκλώνουν τον πλανήτη. Η ψηφιακή επανάσταση κινείται με φρενήρεις ρυθμούς συμπαρασύροντας μαζί όλες τις άλλες τεχνολογίες και κοινωνικές εξελίξεις. Π.χ. το κείμενο που έχετε τώρα μπροστά σας δεν γράφτηκε με μια τεχνολογία που λέγεται «μολύβι και χαρτί». Γράφτηκε με έναν ψηφιακό υπολογιστή. Δημοσιεύτηκε όχι από έντυπη εφημερίδα, και την αργή διαμεσολάβηση πολλών ανθρώπων, αλλά από την ακαριαία ταχύτητα του ψηφιακού κυβερνοχώρου.

Τα γράφω αυτά με αφορμή μια είδηση, που μέχρι πριν λίγα χρόνια θα φάνταζε ως σενάριο επιστημονικής φαντασίας: Η AI (της Google και της OpenAI) πέτυχε αυτές τις μέρες μια επίδοση που αντιστοιχεί σε χρυσό μετάλλιο στην Παγκόσμια Μαθηματική Ολυμπιάδα 2025. Κατάφεραν να παράξουν λογική κορυφαίου επιπέδου – και το φιλοσοφικό ερώτημα πλέον δεν (θα έπρεπε να) είναι αν «η ΑΙ παράγει λογική» ή αν η «ΑΙ έχει δημιουργικότητα». 

Το ερώτημα είναι αν η ΑΙ θα έχει τη δημιουργικότητα να λύνει (μαθηματικά ή φιλοσοφικά) προβλήματα που κανένας άνθρωπος δεν έχει λύσει. 

Η υπολογιστική ισχύς όπου βασίζεται η ΑΙ αυξάνεται εκθετικά (με ρυθμούς που δεν μπορούμε εύκολα δηλαδή να μεταβολίσουμε) αλλά δεν αυξάνεται αντίστοιχα και η επίγνωση για το «τι κόσμο φτιάχνουμε» με αυτή. Αν το 1969 το ζητούμενο ήταν να πάμε στο φεγγάρι, το 2025 ίσως είναι μη χάσουμε τη Γη. Να μη χάσουμε τις σταθερές που γειώνουν τα πόδια μας.

Εφόσον η εκθετική επιτάχυνση της τεχνολογίας συνεχίσει την ανάπτυξή της όπως τη γνωρίζουμε, ο 20ος και (ως τώρα) 21ος αιώνας των πιο συναρπαστικών επιτευγμάτων και πιο γρήγορων εξελίξεων στην παγκόσμια Ιστορία δεν θα μοιάζει ξεπερασμένος. Θα μοιάζει βραδυφλεγής.

Η εκθετική επιτάχυνση της τεχνολογίας θα διαψεύσει στις αμέσως ερχόμενες δεκαετίες όσους αναμένουν ότι το μέλλον θα πορεύεται τόσο γρήγορα όσο και το παρόν.