Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης της Κίνας και η προσδοκία για ένα «ώριμο σύστημα θεωρίας και τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης νέας γενιάς» μέχρι το 2030
Η βιομηχανία τεχνητής νοημοσύνης (AI) στην Κίνα αξίζει πλέον πάνω από 25 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ και προβλέπεται να φτάσει γύρω στα 60 δισεκατομμύρια μέχρι το 2025. Η ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης στην Κίνα ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 μετά από οικονομικές μεταρρυθμίσεις που ευνόησαν την επιστήμη και την τεχνολογία. Στην αρχή έλειπαν οι πόροι και ταλέντα, αλλά, όταν οι λιγοστοί Κινέζοι που σπούδαζαν στο εξωτερικό άρχισαν να επιστρέφουν στην πατρίδα τους, δημιουργήθηκε μια βάση τεχνογνωσίας: από το 2006, η Κίνα εφάρμοσε μια εθνική ατζέντα για την ανάπτυξη τεχνητής νοημοσύνης και αναδείχθηκε ως ένα από τα κορυφαία έθνη στην έρευνά της. Στα τέλη της δεκαετίας του 2010, η Κίνα ανακοίνωσε στο 13ο Πενταετές Σχέδιο τον στόχο να γίνει πρωτοπόρος στην ΑΙ μέχρι το 2030. Οι αναλυτές εκτίμησαν ότι η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης της Κίνας θα συνεισέφερε ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης περίπου 0,8% έως 1,4% στην κινεζική οικονομία της Κίνας.
Η κινεζική κυβέρνηση έχει μια λίστα με «εθνικές ομάδες τεχνητής νοημοσύνης» που περιλαμβάνει 15 εταιρείες με έδρα την Κίνα— ανάμεσα στις οποίες είναι η Baidu, η Tencent, η Alibaba, η SenseTime και η iFlytek —καθεμιά από τις οποίες εξειδικεύεται σε έναν ΑΙ όπως η αναγνώριση προσώπου, το λογισμικό / υλισμικό και η αναγνώριση φωνής. Το 2021, δημοσιεύτηκε ο Νόμος για την Ασφάλεια Δεδομένων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας που καθρεφτίζει τις ηθικές ανησυχίες τις σχετικές με την τεχνητή νοημοσύνη, ενώ τον Οκτώβριο του 2022, οι ΗΠΑ ανακοίνωσα μια σειρά ελέγχων στις εξαγωγές και εμπορικούς περιορισμούς ώστε να περιοριστεί η πρόσβασης των Κινέζων σε προηγμένα τσιπ υπολογιστών για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης. Ως απάντηση, τον Απρίλιο του 2023, η Διοίκηση Κυβερνοχώρου της Κίνας δήλωσε ότι το περιεχόμενο που παράγεται από την τεχνητή νοημοσύνη «πρέπει να αντικατοπτρίζει τις βασικές αξίες του σοσιαλισμού».
Πολλά έχουν συμβεί από τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις του Ντενγκ Χσιαοπίνγκ που δέσμευαν την Κίνα στην τεχνολογική καινοτομία. Αν και στη δεκαετία του 1980, μια ομάδα Κινέζων επιστημόνων ξεκίνησε έρευνα τεχνητής νοημοσύνης με επικεφαλής τους Qian Xuesen και Wu Wenjun, η κινεζική κοινωνία είχε συντηρητική άποψη για την τεχνητή νοημοσύνη: επικρατούσε τεχνοφοβία την οποία προσπάθησε να αντιμετωπίσει η Κινεζική Ένωση για την Τεχνητή Νοημοσύνη (CAAI) που ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1981, εξουσιοδοτήθηκε από το Υπουργείο Πολιτικών Υποθέσεων και απέκτησε πρόεδρο με διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Το 1987, δημοσιεύτηκε η πρώτη κινεζική ερευνητική εργασία για την τεχνητή νοημοσύνη.
Το 2006, η Κίνα έκανε λόγο για την «πολιτική προτεραιότητα» της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία συμπεριλήφθηκε στο Εθνικό Μεσοπρόθεσμο και Μακροπρόθεσμο Σχέδιο για την Ανάπτυξη της Επιστήμης και της Τεχνολογίας (2006–2020) και το 2011, η Ένωση για την Προώθηση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AAAI) απέκτησε παράρτημα στο Πεκίνο. Την ίδια χρονιά, θεσπίστηκε το Βραβείο Επιστήμης και Τεχνολογίας Τεχνητής Νοημοσύνης Wu Wenjun προς τιμήν του Κινέζου μαθηματικού Wu Wenjun και έγινε η σπουδαιότερη διάκριση για τα κινεζικά επιτεύγματα στον χώρο της ΑΙ. Η πρώτη τελετή βράβευσης πραγματοποιήθηκε στις 14 Μαΐου 2012. Το 2013, πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνο το Διεθνές Συνέδριο για την Τεχνητή Νοημοσύνη που συνέπεσε με την ανακοίνωση της κινεζικής κυβέρνησης για το «Έτος Κινεζικής Νοημοσύνης». Έκτοτε, ο ρυθμός ανάπτυξης αυτής της στρατηγικής τεχνολογία που έχει γίνει επίκεντρο του διεθνούς ανταγωνισμού» είναι ιλιγγιώδης με τεράστιες επενδύσεις —βιομηχανικά πάρκα, εργαστήρια, πανεπιστημιακές σχολές— και στενή συνεργασία μεταξύ κράτους και ιδιωτικού τομέα.
Μερικοί μελετητές υποστήριξαν ότι η πρόθεση της Κίνας να ηγηθεί της τεχνητής νοημοσύνης και στον τεχνολογικό ανταγωνισμό οφείλεται στην προηγούμενη υποαπόδοση της στην καινοτομία, η οποία θεωρείται σήμερα στοιχείο του «αιώνα της ταπείνωσης»: υπάρχουν ιστορικά ενσωματωμένες αιτίες του άγχους των Κινέζων για την εξασφάλιση μιας διεθνούς τεχνολογικής κυριαρχίας — η Κίνα έχασε και τις δύο βιομηχανικές επαναστάσεις, τόσο αυτή που ξεκίνησε στη Βρετανία στα μέσα του 18ου αιώνα όσο κι εκείνη που ξεκίνησε στην Αμερική στα τέλη του 19ου αιώνα. Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση της Κίνας επιθυμεί να επωφεληθεί από την τεχνολογική επανάσταση στον σημερινό κόσμο που ηγείται η ψηφιακή τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, για να ξαναβρεί τη «δίκαιη» θέση της Κίνας και να επιτύχει την εθνική αναζωογόνηση. Η δυνατότητα της τεχνητής νοημοσύνης να συμβάλει στον βιομηχανικό μετασχηματισμό, στην καλύτερη κοινωνική διακυβέρνηση και στη διατήρηση της κοινωνικής σταθερότητας έχει προκαλέσει πρωτοφανή άνθηση του κλάδου: για παράδειγμα, στην περιφέρεια Pudong της Σαγκάης υπάρχουν σήμερα πάνω από 600 εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης οι οποίες επεκτείνονται σε τομείς όπως η κβαντική φυσική, η γεωγραφία και η ιατρική έρευνα. Με την εμφάνιση μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM), όπως το GPT, στις αρχές του 2020, Κινέζοι ερευνητές άρχισαν να αναπτύσσουν τα δικά τους LLM: ένα παράδειγμα είναι το πολυτροπικό μοντέλο«Zidongtaichu». Αρκετές κινεζικές εταιρείες και ακαδημαϊκά ιδρύματα συμμετέχουν ενεργά στην έρευνα LLM: τον περασμένο Μάρτιο, η Huawei κυκλοφόρησε την παράμετρο τρισεκατομμυρίων LLM «PanGu-Sigma».
Μέχρι το 2030, οι Κινέζοι προσδοκούν ότι θα έχουν αναπτύξει ένα «ώριμο σύστημα θεωρίας και τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης νέας γενιάς». Όπως είναι γνωστό, η Κίνα είναι μακράν ο πιο φιλόδοξος ανταγωνιστής των Ηνωμένων Πολιτειών στη διεθνή αγορά τεχνητής νοημοσύνης: αν και σύμφωνα με το AI Readiness Index 2020 που δημοσίευσε η Oxford Insights, η Κίνα κατατάσσεται στο Νο 19 παγκοσμίως με βαθμολογία δείκτη 69,08/100. Αλλά η βαθμολογία της μπορεί να είναι υψηλότερη στην πραγματικότητα, δεδομένου ότι ο δείκτης δεν μετράει τις πραγματικές εφαρμογές της ΑΙ. Στον σημερινό ανταγωνισμό τεχνητής νοημοσύνης, η Κίνα κατέχει το 19% των συνολικών παγκόσμιων συμφωνιών χρηματοδότησης ΑΙ τ, δηλαδή έρχεται μετά τις ΗΠΑ (41%). Αναφορικά με τις δημόσιες δαπάνες για την τεχνητή νοημοσύνη, η Κίνα έχει ξεπεράσει τις ΗΠΑ: η κινεζική δημόσια χρηματοδότηση AI επικεντρώνεται στην προηγμένη και εφαρμοσμένη έρευνα, στηρίζει πολλές ιδιωτικές επιχειρήσεις ΑΙ και ενισχύει δεκατέσσερις πόλεις και μία επαρχία που επιλέχθηκαν ως «ζώνες πειραματικής ανάπτυξης». Οι επαρχίες Zhejiang και Guangdong (στη νότια Κίνα) έχουν ήδη διαπρέψει στην καινοτομία τεχνητής νοημοσύνης, ενώ η Suzhou, μια μεγαλούπολη 10 εκατομμυρίων κατοίκων με παραδοσιακή μεταποιητική βιομηχανία, εστιάζει τώρα στον αυτοματισμό και στις ψηφιακές υποδομές.
Μετά το 2015, όταν η Baidu δημιούργησε λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης ικανό να ξεπεράσει τα ανθρώπινα επίπεδα αναγνώρισης γλώσσας —σχεδόν ένα χρόνο πριν από τη Microsoft— η Κίνα πέρασε σε νέα φάση: το 2016 και το 2017, κινεζικές ομάδες κέρδισαν το βραβείο στο Large Scale Visual Recognition Challenge, έναν διεθνή διαγωνισμό για συστήματα υπολογιστικής όρασης. Πολλά από αυτά τα συστήματα ενσωματώθηκαν στο δίκτυο εσωτερικής επιτήρησης της Κίνας το οποίο παρακολουθεί και βαθμολογεί την κοινωνική συμπεριφορά κάθε Κινέζου πολίτη. Αλλά, αν και η κινεζική πρακτική φανερώνει τις απειλές που εγείρει η ΑΙ, οι Κινέζοι είναι ενθουσιασμένοι: από το 2020 ξεπέρασαν τους Αμερικανούς ως προς τον συνολικό αριθμό παγκόσμιων αναφορών που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη σε επιστημονικά και ακαδημαϊκά περιοδικά και τον Μάιο του 2021, η Ακαδημία Τεχνητής Νοημοσύνης του Πεκίνου κυκλοφόρησε το μεγαλύτερο προεκπαιδευμένο μοντέλο γλώσσας στον κόσμο, το «WuDao».
Η εφαρμογή της ΑΙ στην κινεζική βιομηχανία ευνοεί τον ρυθμό ανάπτυξης καθώς αυξάνει την παραγωγικότητα στον τομέα των τροφίμων, της γεωργίας, της μεταποίησης, της οικοδομής και του πολεμικού υλικού. Η κινεζική πρόοδος σε κρίσιμους τομείς πρέπει να αποδοθεί στη συγχώνευση του κράτους με τις ψηφιακές επιχειρήσεις, τα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια. Αλλά υπάρχει μια σοβαρή πρόκληση: αν και στις ΗΠΑ περισσότεροι από τους μισούς επιστήμονες δεδομένων εργάζονται στον τομέα για πάνω από 10 χρόνια, περίπου το ίδιο ποσοστό επιστημόνων στην Κίνα δεν ούτε 5 χρόνια εμπειρίας. Σύμφωνα με άρθρο στο MIT Technology Review, «η Κίνα έχει απαράμιλλους πόρους και τεράστιες αναξιοποίητες δυνατότητες, αλλά η Δύση έχει τεχνογνωσία κορυφαία στον κόσμο και ισχυρή ερευνητική κουλτούρα. Αντί να ανησυχεί για την πρόοδο της Κίνας, θα ήταν φρόνιμο για τα δυτικά έθνη να επικεντρωθούν στις υπάρχουσες δυνάμεις τους, επενδύοντας γενναιόδωρα στην έρευνα και την εκπαίδευση». Πάντως, ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η Κίνα θα αναπτύξει πρώτη στρατιωτικές εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης κι ότι βρισκόμαστε ήδη στη φάση της κούρσας εξοπλισμών τεχνητής νοημοσύνης.
18°
