Ο καθηγητής του Duke University, Adrian Bejan, ειδικός στη θερμοδυναμική, πιστεύει ότι με τις αρχές της φυσικής μπορούμε να ερμηνεύσουμε τα πάντα και έχει «εμμονή» με την έννοια της ροής. Έχει γράψει εκτενώς (και έχει βραβευτεί για αυτό) για το πώς η αρχή της ροής στη φυσική υπαγορεύει και εξηγεί και τις αλλαγές αφηρημένων εννοιών όπως η οικονομία, η καινοτομία και η κοινωνική οργάνωση.
Και χρησιμοποιεί το εξής παράδειγμα: Όταν ένα δέντρο πέφτει σε ένα ποτάμι, εμποδίζει τη ροή του νερού. Μόλις το δέντρο ή οποιοδήποτε άλλο εμπόδιο απομακρυνθεί το νερό ρέει πιο ελεύθερα και αυτό οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερη κινητικότητα. Όλες οι περιοχές γύρω από το ποτάμι ωφελούνται. Εφαρμόστε αυτό λέει στην κοινωνία και έχετε μια φυσική περιγραφή της καινοτομίας και των αποτελεσμάτων της. Όταν κάποιος λύσει ένα πρόβλημα με μια νέα, καινοτόμα, ιδέα τότε όλοι οι άνθρωποι αλλά και η οικονομία επηρεάζονται θετικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα χρήματα και οι καινούργιες νέες ιδέες να «ρέουν» πιο ελεύθερα, καθώς η αρχική ιδέα οδηγεί και σε άλλες καινοτομίες και ευκαιρίες, δημιουργώντας έναν «καταρράκτη».
Ο Bejan έστειλε στο Quartz μια πρωτότυπη έρευνα (πρόκειται να δημοσιευτεί στην επιστημονική επιθεώρηση European Review) με την οποία εξηγεί τους φυσικούς κανόνες που υπάρχουν πίσω από τη διαρκώς μεταβαλλόμενη αίσθηση του χρόνου και αποκαλύπτει γιατί τα χρόνια φαίνεται να περνούν ολοένα και πιο γρήγορα όσο μεγαλώνουμε. Όλοι μας θα συμφωνήσουμε ότι η ταχύτητα που βιώνουμε το χρόνο δεν έχει και μεγάλη σχέση με την ταχύτητα που μετράνε το χρόνο τα ρολόγια. Οι ώρες, οι ημέρες και τα χρόνια στα ρολόγια και τα ημερολόγια είναι ένα σταθερό και εύκολα μετρήσιμο φαινόμενο. Το παρόν είναι διαφορετικό από το παρελθόν όμως επειδή αλλάζει η πνευματική μας κατάσταση και όχι γιατί κινήθηκε ο δείκτης του ρολογιού. Η προσωπική μας αντίληψη για το χρόνο αλλάζει συνέχεια ανάλογα την ηλικία, τις δραστηριότητες αλλά και τη σωματική και ψυχολογική μας κατάσταση
Ο καθένας από εμάς έχει το δικό του «εγκεφαλικό ρολόι» που δεν έχει να κάνει μόνο με τον φυσικό χρόνο αλλά επηρεάζεται από την ξεκούραση και άλλους παράγοντες μας λέει ο Bejan. Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται αντιληπτός ο χρόνο έχει να κάνει με τις αλλαγές στα ερεθίσματα που δέχεται ο εγκέφαλος μας. Όσο η διάρκεια επεξεργασίας αλλά και η ταχύτητα των εικόνων και των εμπειριών που δεχόμαστε αλλάζει τόσο αλλάζει και η αντίληψή μας για το χρόνο. Υπάρχει μια αντιστρόφως ανάλογη σχέση μεταξύ της ταχύτητας επεξεργασίας και του πλήθους των οπτικών ερεθισμάτων και της αίσθησης της επιτάχυνσης του χρόνου.
Έτσι, όταν είμαστε νέοι και βιώνουμε, αλλά μπορούμε και να επεξεργαστούμε, πολλά νέα ερεθίσματα φαίνεται να περνάει πιο αργά. Καθώς μεγαλώνουμε, η παραγωγή νέων εικόνων επιβραδύνεται, δίνοντας την αίσθηση ότι ο χρόνος περνάει πιο γρήγορα. Η κόπωση παίζει και αυτή το ρόλο της. Ένας κουρασμένος εγκέφαλος δεν μπορεί να μεταφέρει αποτελεσματικά πληροφορίες επειδή προσπαθεί ταυτόχρονα να δει και να κατανοήσει. Σε αυτό οφείλεται και η κακή απόδοση των αθλητών όταν έχουν εξαντληθεί. Η ικανότητα επεξεργασίας είναι μειωμένη και η αίσθηση του χρόνου είναι εκτός λειτουργίας. Δεν μπορούν να δουν ή/και να ανταποκριθούν γρήγορα σε νέες καταστάσεις.
Ένας άλλος παράγοντας που παίζει ρόλο είναι ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται ο εγκέφαλος καθώς μεγαλώνουμε. Καθώς ο εγκέφαλος και το σώμα αναπτύσσονται και υπάρχουν περισσότερες νευρικές συνδέσεις, οι «δρόμοι» που ταξιδεύουν οι πληροφορίες είναι όλο και πιο πολύπλοκοι και αυτή η αλλαγή επηρεάζει την εμπειρία μας, σύμφωνα με τον Bejan. Τέλος, υπάρχει και η φυσική φθορά του εγκεφάλου καθώς μεγαλώνουμε. Ο εγκέφαλος θέλει περισσότερο χρόνο για να επεξεργαστεί τις οπτικές πληροφορίες, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο για τους ηλικιωμένους να επιλύσουν πολύπλοκα προβλήματα. «Βλέπουν» πιο αργά και έτσι αισθάνονται ότι ο χρόνος περνάει πιο γρήγορα, υποστηρίζει ο Bejan.
Άρα τι κάνουμε; Οι ημέρες, οι μήνες, τα χρόνια θα εξακολουθήσουν να είναι αμείλικτα απέναντι μας. Αλλά εμείς μπορούμε να ακολουθήσουμε τις συμβουλές του προπονητή μπάσκετ που είχε ο Bejan όταν ήταν νέος. Ξεκούραση χωρίς καταχρήσεις, αυτό μπορεί να επιβραδύνει το «εγκεφαλικό ρολόι».
15°
