Αυτή τη στιγμή οι ενεργοί λογαριασμοί στο Facebook από Έλληνες χρήστες ανέρχονται σε περίπου 7 εκατ. Αυτό δεν σημαίνει ότι 7 εκατ. Έλληνες χρησιμοποιούν το Facebook, πολύ απλά γιατί δεν είναι και λίγοι εκείνοι που έχουν πολλαπλούς λογαριασμούς. Έρευνα που έγινε το 2015 σε μαθητές ηλικίας 11 – 12 ετών στην περιοχή της Αττικής, επιβεβαιώνει πως τα σημερινά παιδιά ξέρουν πολλά περισσότερα για τη τεχνολογία από τους γονείς τους, και πως χρησιμοποιούν το facebook αφού υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που διατηρούν προφίλ από την ηλικία των έξι ετών, προφανώς με δηλωμένη ψευδή ηλικία, δεδομένου ότι η χρήση στους ανηλίκους κάτω των 12 ετών απαγορεύεται.
Σκοπός της παρούσας έρευνας δεν είναι η δαιμονοποίηση των social media και του διαδικτύου γενικότερα, αλλά η παρουσίαση των κινδύνων που ελλοχεύουν όταν η χρήση τους γίνεται χωρίς γονική επίβλεψη.
Προειδοποιούμε, πιθανότατα κάποια από τα παρακάτω στοιχεία ίσως σας σοκάρουν.
Τα αποκόμματα φωτογραφιών που παραθέτουμε ανήκουν σε ανήλικα κορίτσια από Ελλάδα.
Σε σχετικές αναζητήσεις μας στο Facebook, έχουμε συναντήσει δεκάδες άτομα που έχουν επιδείξει παιδοφιλική συμπεριφορά. Ακόμη χειρότερα, το Facebook, επιτρέπει την ύπαρξη ομάδων και σελίδων που είναι έτσι φτιαγμένες για να προσελκύουν ανήλικους. Μια χαρακτηριστική σελίδα (που πλέον έχει κατέβει) και δεν κρατούσε ούτε τα προσχήματα είχε τίτλο «Mas aresoun oi mikres». Εδώ, τα μέλη ανεβάζαν ό,τι ήθελαν και δεν ήταν λίγοι αυτοί που δεν διστάζουν να ανεβάσουν «κλεμμένες» φωτογραφίες ανήλικων κοριτσιών.
Για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε την έρευνά μας και επειδή η ομάδα ήταν κλειστή, προκειμένου να διεισδύσουμε, φτιάξαμε εικονικό προφίλ. Οι εικόνες που σας παραθέτουμε πιο κάτω είναι ενδεικτικές. Από εκεί και πέρα, διάφορα γκρουπ με ονομασίες όπως +1 και~.^ κάνω:* αδδ<3, ο_Ο μονο αδδ ADD*.*ΕΓΓΡΑΦΕΣ<ΓΝΩΡΙΜΙΕΣ ΚΑΙ ΟΤΙ ΑΛΛΟ ΘΕΛΕΤΕ^.^, συνήθως κρύβουν κάτι περισσότερο, διότι κάποια από αυτά είναι φτιαγμένα από ενήλικες και σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να προσελκύουν ανήλικους. (Τα παραπάνω ονόματα των γκρουπ είναι ενδεικτικά.)
Αξίζει να σημειωθεί πως το θράσος των ατόμων που επιδεικνύουν παιδοφιλική συμπεριφορά ξεπερνά κάθε λογική. Ακολουθούν αποσπάσματα διαλόγων (εικονικής) 14χρονης με ενήλικες (Παρατήρηση: Η «14χρονη» δεν επέδειξε καθόλου προκλητική συμπεριφορά που θα μπορούσε να «δικαιολογήσει» αυτά που ακολουθούν).
6η περίπτωση (άνδρας αγνώστου ηλικίας με γυναικείο προφίλ)
Τα ανωτέρω είναι μόνο μερικές από τις δεκάδες περιπτώσεις που έχουμε συναντήσει. Αυτό που διαπιστώσαμε πέραν πάσης αμφιβολίας είναι πως ένα παιδικό προφίλ με φωτογραφίες θα δεχθεί εκατοντάδες αιτήματα φιλίας από αγνώστους, και κάποιοι από αυτούς θα επιχειρήσουν προσέγγιση. Εάν το παιδί δεν είναι σωστά ενημερωμένο για τους σχετικούς κινδύνους από την οικογένειά του είναι βέβαιο πως θα πέσει θύμα τουλάχιστον παρενόχλησης.
Μέθοδος προσέγγισης
Η τακτική είναι τραγικά κοινή και λέγεται grooming, δηλαδή η προσπάθεια να κερδηθεί η εμπιστοσύνη του θύματος με (αρχικά) αθώες ερωτήσεις τύπου «πώς τα πας στο σχολείο;», ή «οι γονείς σου μένουν μαζί;» κτλ. Κατόπιν, ο θύτης περνά στο επόμενο επίπεδο ζητώντας αριθμό τηλεφώνου, φωτογραφίες, ερωτικά μηνύματα, ερωτήσεις για σεξουαλικές σχέσεις και εμπειρίες κτλ. Όλη αυτή η διαδικασία μπορεί να κρατήσει από ώρες μέχρι μήνες, ανάλογα την επιδεξιότητα και την εμπειρία του θύτη και ανάλογα το θύμα.
1ο στάδιο
2ο στάδιο
Στο 3ο στάδιο ο παιδόφιλος θα ζητήσει sexting (μηνύματα με ερωτικό περιεχόμενο) και ανάλογες φωτογραφίες. Εάν το θύμα υποκύψει, ο θύτης θα περάσει στο 4ο στάδιο όπου θα ζητήσει συνάντηση, πολλές φορές απειλώντας το θύμα πως εάν δεν δεχθεί, θα δημοσιοποιήσει τις φωτογραφίες του.
Το infokids.gr δημοσίευσε ένα πολύ καλό άρθρο για το τι είναι το grooming.
Προσεγγίσαμε χρήστη που διαπιστώσαμε πως ενδεχομένως κατέχει υλικό παιδικής πορνογραφίας ως ενδιαφερόμενοι να αγοράσουμε υλικό που τυχόν διαθέτει.
Εν ολίγοις, όλες οι εικόνες που κυκλοφορούν ελεύθερες στο Facebook συλλέγονται από επιτήδειους και κατόπιν προσφέρονται για ανταλλαγή ή αγοραπωλησία. Πολλές φορές οι ανήλικοι δελεάζονται με ανταλλάγματα όπως κάρτες κινητής τηλεφωνίας για να στείλουν στους θύτες πιο αποκαλυπτικές φωτογραφίες. Αυτό το υλικό διατίθεται προς ανταλλαγή και/ή πώληση.
Ακολουθεί απόσπασμα διαλόγου με άτομο που διαθέτει τέτοιο υλικό και προσεγγίσαμε ως ενδιαφερόμενοι αγοραστές. Ο άνδρας με τις ύποπτες φωτογραφίες είναι Έλληνας, 39 χρονών, ελεύθερος επαγγελματίας με καταγωγή από Καρδίτσα. Το δικό μας (εικονικό) προφίλ του «ενδιαφερόμενου» γράφει με ελληνικά, ενώ το (αληθινό) προφίλ του ατόμου που διαθέτει το υλικό με τα ανήλικα κορίτσια, γράφει με greeklish.
Θα παρατηρήσατε ίσως πως κάποιες από τις εικόνες των ανήλικων που μας πρόσφερε ο «φίλος» μας είναι τραβηγμένες από τα ίδια τα κορίτσια. Το κόλπο των παιδόφιλων είναι να προσφέρουν ανταλλάγματα για αυτές όπως κάρτες κινητής τηλεφωνίας. Δυστυχώς σε αυτή την ηλικία τα παιδιά δεν διαθέτουν κατάλληλη κρίση για να αντιληφθούν τη βαρύτητα αυτού που κάνουν διότι ο θύτης μπορεί σε δεύτερο χρόνο να απειλήσει το παιδί με δημόσια διαπόμπευση για να ζητήσει ακόμη και συνεύρεση.
Σελίδες με ύποπτο περιεχόμενο
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η σελίδα «Ta manarakia» που, όπως ο τίτλος υποδεικνύει, απευθύνεται σε παιδόφιλους που τους αρέσουν τα ανήλικα κορίτσια. Η σελίδα είναι γεμάτη από φωτογραφίες ανήλικων κοριτσιών. Πρόκειται για φωτογραφίες που έχουν κλαπεί από «ανοιχτά» προφίλ ανηλίκων και διατίθενται για τη «τέρψη» της ανωμαλίας του κάθε ενδιαφερόμενου.
Όπως θα διαπιστώσετε και εσείς από τις εικόνες που παραθέτουμε πιο κάτω, ο διαχειριστής της σελίδας και τα μέλη αναρτούν κατά κόρον φωτογραφίες (και ανήλικων) και τις σχολιάζουν με τον πιο αισχρό τρόπο.
Ακόμη δύο περιπτώσεις
(Στη περίπτωση της σελίδας «Οι Ελληνίδες του FB και τα προφίλ τους≥ έχουμε το εξής τραγικό: Ο δημιουργός της έχει «κλέψει» χιλιάδες φωτογραφίες γυναικών, μεταξύ των οποίων και από ανήλικες κοπέλες, που είναι «ξεκλείδωτες» στο Facebook και τις έχει μεταφέρει στο blogger. Στη συνέχεια, για να αποκτήσει πρόσβαση ο οποιοσδήποτε, πρέπει να «περάσει» από κάποιες διαφημίσεις και κάνοντας χρήση affiliate marketing βγάζει χρήματα. Κατόπιν, μας «αποκαλύπτει» το προφίλ από το οποίο η εικόνα κλάπηκε).
Η κάθε φωτογραφία στο Facebook έχει ένα μοναδικό αριθμό. Εαν σας αρέσει η κοπέλα που βλέπετε, καλείστε να μπείτε στο ιστολόγιο για να την αναζητήσετε από τη σχετική λίστα. Όταν πατήσετε στο αντίστοιχο λίνκ, μεταφέρεστε στη πλατφόρμα Adfly, όπου πρέπει να περιμένετε 5 δευτερόλεπτα (βλέποντας διαφημίσεις) και κατόπιν μεταφέρεστε στο προφίλ της γυναίκας στην οποία ανήκει η φωτογραφία. Στη προκειμένη περίπτωση, παραθέτουμε φωτογραφία μαθήτριας που «φιλοξενήθηκε» στη συγκεκριμένη σελίδα.
Πόσο εύκολο είναι να «κλέψουμε» τις φωτογραφίες των παιδιών σας στο Facebook
Για τις ανάγκες του πειράματος, αναζητήσαμε προφίλ ενήλικων Ελλήνων χρηστών του Facebook σε σελίδες που έχουν δημιουργηθεί από μαμάδες και/ή μπαμπάδες, με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων πάνω στην ανατροφή των παιδιών.
– Αποφασίσαμε να ερευνήσουμε μόνο μια σελίδα (Μαμαδοπαρέα) και να επιλέξουμε 10 τυχαία προφίλ γονιών. Εννοείται πως δεν έχουμε να προσάψουμε κάτι στη συγκεκριμένη σελίδα και η επιλογή της έγινε τυχαία.
– Και τα 10 προφίλ, ανήκουν σε γυναίκες-μητέρες.
Ευρήματα
– Σε 4 από τα 10 προφίλ βρήκαμε ακριβώς 63 βρεφικές και παιδικές φωτογραφίες.
– Εννοείται πως οι φωτογραφίες ήταν «ξεκλείδωτες» και προσβάσιμες από τον οποιοδήποτε.
– 4 από τα 10 προφίλ περιείχαν μόνο φωτογραφίες ενηλίκων.
– 2 από τα 10 προφίλ, είχαν όλες τις φωτογραφίες «κλειδωμένες»
– Βρήκαμε συνολικά 63 φωτογραφίες είτε γονιών μαζί με τα παιδιά τους, είτε παιδιά μόνα τους
Στο Facebook κυκλοφορούν χιλιάδες «ελεύθερες» φωτογραφίες παιδιών. Από βαπτίσεις και διάφορες άλλες οικογενειακές στιγμές, μέχρι πιο προσωπικές, όπως άλλαγμα πάνας, παιδιά σε παραλία, παιδιά στο κρεββάτι κτλ. Όλες αυτές έχουν ανεβεί από τους γονείς τους.
Ακολουθούν δύο σχετικά παραδείγματα
Που καταλήγουν οι παιδικές φωτογραφίες
Σύμφωνα με έρευνα του Γραφείου Παιδικής Ασφάλειας στο Ίντερνετ της Αυστραλίας, έως οι μισές από τις φωτογραφίες παιδιών που αναρτούνται στα κοινωνικά δίκτυα, είτε από τα ίδια τα παιδιά, είτε από τους γονείς τους, καταλήγουν σε ιστοσελίδες με παιδικό πορνογραφικό υλικό. Πρόκειται για δεκάδες εκατομμύρια φωτογραφιών, που καταλήγουν στα χέρια επιτηδείων, αφού ανεβούν στα κοινωνικά δίκτυα, από ανυποψίαστους χρήστες. Εικόνες όπως παιδιά στη παραλία ή στη πισίνα, είναι ιδιαίτερα «δημοφιλείς».
Ο Γιάννης Κούρος, διευθυντής της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Έρευνας και Παρέμβασης, και ο ψυχίατρος - νευρολόγος, Μανώλης Μυλωνάκης, μιλούν στο news.gr, σκιαγραφώντας το προφίλ ενός παιδόφιλου αλλά και ενός παιδεραστή.
Πώς μπορούμε να διακρίνουμε ότι υπάρχει «κάτι διαφορετικό» για να προλάβουμε τα χειρότερα;
Όταν βρισκόμαστε σε καθημερινή επαφή μαζί τους, έχει σημασία να είμαστε πληροφορημένοι για να μπορούμε να προσέξουμε ορισμένα σημάδια τα οποία είναι χαρακτηριστικά.
Είναι άνθρωποι οι οποίοι θα ασχοληθούν με παιδικά περιοδικά. Θα ψάξουν στο ίντερνετ για παιδικές δραστηριότητες. Εάν διαπιστώσουμε πως αντί να έχει στα χέρια του ένα περιοδικό διακοπών έχει ένα περιοδικό με δραστηριότητες παιδιών, θα πρέπει να πονηρευτούμε.
Δεν μιλάμε βέβαια για κόμιξ, γιατί τα κόμιξ δεν έχουν σεξουαλικό περιεχόμενο συνήθως αλλά παρουσιάζουν τις μάχες, με τις οποίες όλοι οι μαθητές ασχολούνται. Εκτός αν πρόκειται για κόμιξ πορνογραφικού περιεχομένου και ακόμα και αν τα κοιτάξει ένα παιδί δεν επιμένει. Ικανοποιεί μία αρχική περιέργεια και συνεχίζει κανονικά το παιχνίδι του.
Πόσο εύκολο είναι για την οικογένεια ή τους γονείς να καταγγείλουν το περιστατικό;
Δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο. Ιδιαίτερα σε κλειστές κοινωνίες ή επαρχιακές πόλεις. Πολλοί είναι αυτοί, οι οποίοι δεν τολμούν να καταγγείλουν τέτοια περιστατικά. Το προτιμότερο για όλους είναι να μπορέσουν να κάνουν την καταγγελία χωρίς να γίνει γνωστή η ταυτότητά τους.
Σε αυτή την περίπτωση ισχύει αυτό που ισχύει και για τον βιασμό. Κάθε φορά που μιλάει κάποιος γι’ αυτόν είναι ένας νέος βιασμός. Μία αναζωπύρωση του τραυματικού γεγονότος.
Είναι καλύτερο να το απομυθοποιήσουν και οι γονείς και το παιδί, πραγματοποιώντας επισκέψεις σε έναν ειδικό και να ξεκαθαρίσουν ότι δεν ήταν κάτι περισσότερο από έναν ανώμαλο, ο οποίος ήθελε να ικανοποιήσει τις ανώμαλες διαθέσεις του.
Θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη ότι εάν το παιδάκι αρχίσει να μιλάει σε ανακριτές και κοινωνικούς λειτουργούς, η διαδικασία διαιωνίζεται, ισχυροποιώντας το ψυχικό του τραύμα. Είναι διαφορετικό να μιλάω με έναν ψυχολόγο, ο οποίος μπορεί να με οδηγήσει στην κάθαρση και άλλο το να μιλάω με κάποιον ο οποίος εκτός από ανθρώπινη περιέργεια έχει και ένα παρεξηγημένο καθήκον να βρει την αλήθεια, πολλές φορές ασκώντας έντονη πίεση σε αυτόν που έχουν απέναντί του, χωρίς να αντιλαμβάνεται ακριβώς τις επιπτώσεις τις συμπεριφοράς του.
Τα παιδιά καταλαβαίνουν αυτό που γίνεται;
Και βέβαια. Καταλαβαίνουν ότι πρόκειται για έναν «ηλίθιο», ο οποίος προσπάθησε να εκδηλώσει πάνω τους τις επιθυμίες του. Σε περίπτωση που αντέδρασαν και δεν του έδωσαν την ευκαιρία, το απομονώνουν στο μυαλό τους ως ένα κακό συμβάν. Είναι πολλές οι περιπτώσεις συνεδριών με παιδιά, τα οποία αλλάζουν κουβέντα και θέλουν να στρέψουν την κουβέντα είτε στο μπαλέτο είτε στο ποδόσφαιρο. Αυτό βέβαια ισχύει μόνο στις περιπτώσεις που δεν έχουν υποστεί βιασμό.
Σε περιπτώσεις βιασμών τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Πρόκειται για την εισβολή κάποιου στο εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος. Πρόκειται όχι μόνο για παραβίαση του προσωπικού χώρου και της αυτονομίας του ατόμου, αλλά και του σώματός του και είναι ουσιαστικά η χειρότερη μορφή ταπείνωσης που μπορεί να υποστεί κανείς.
Τα παιδιά βεβαίως διαθέτουν νοημοσύνη και καταλαβαίνουν πλήρως τι έχει συμβεί, νιώθοντας τον εξευτελισμό της προσωπικότητάς τους. Είναι κάτι που χρειάζεται έντονη ψυχολογική στήριξη, ώστε να μπορούν πιο εύκολα να εντοπίσουν και πάλι τη φυσιολογική ροή της ζωής τους. Ενδεχομένως μέσα από αθλητικές ή καλλιτεχνικές δραστηριότητες.
Ο κατ’ επανάληψη βιασμός παιδιών μπορεί να δημιουργήσει τάσεις αυτοκτονίας ή και να οδηγήσει στην αυτοκτονία. Νιώθουν τον εξευτελισμό, τον οποίον έχουν υποστεί και δεν μπορούν να διαχειριστούν.
Ποιο μπορεί να είναι το προφίλ ενός βιαστή ανηλίκων;
Το μόνο χαρακτηριστικό είναι ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουν το θύμα τους. Φέρονται με εμφανή τρόπο, ως προς το τι επιδιώκουν, κάτι που εύκολα μπορεί να γίνει κατανοητό από έναν ενήλικα.
Θα μπορούσαμε ίσως να το παρομοιάσουμε με τον τρόπο που ένας φυσιολογικός άνδρας προσεγγίζει μία γυναίκα, εκφράζοντας την ερωτική του διάθεση;
Με τη διαφορά ότι ο βιαστής το κάνει με τρόπο επίμονο και αποφασιστικό, υπολογίζοντας μόνο τις σεξουαλικές του διαθέσεις. Δεν περιμένει συναίνεση από την άλλη πλευρά. Βρίσκεται σε έξαψη.
Τι τεχνάσματα χρησιμοποιεί για την προσέγγιση του θύματός του;
Τα πιο συνηθισμένα είναι σχόλια όπως: «Τι ωραία που ζωγραφίζεις, τι ωραία που ντύνεσαι, τι ωραία που περπατάς κλπ».
Η προσφορά δώρων είναι ένα ακόμα τέχνασμα, το οποίο είναι υπαρκτό σε όλων των ειδών τις προσεγγίσεις. Οι παιδόφιλοι προσφέρουν για παράδειγμα ένα αυτοκινητάκι, μία κούκλα ή κάτι άλλο, ώστε να συνεχίσουν να έχουν υπό τον έλεγχό τους την προσοχή του παιδιού και να τους δοθεί η ευκαιρία να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα.
Κύριε Μυλωνάκη, πώς μπορούμε να διαγράψουμε τα χαρακτηριστικά ενός παιδόφιλου - παιδεραστή;
Σε όλες τις κοινωνίες υπάρχουν άτομα, τα οποία δραστηριοποιούνται σεξουαλικά και απολαμβάνουν τη σεξουαλική λειτουργία με μεθόδους πέρα από εκείνες που συναντάμε στους πολλούς. Αυτά τα άτομα αποτελούν εξαιρέσεις. Οι εξαιρέσεις αυτές ονομάζονται παραφιλίες με όρους ψυχιατρικής.
Πώς καταλαβαίνουμε αν κάποιος είναι παιδόφιλος - παιδεραστής;
Συνήθως επιλέγουν επαγγελματικές δραστηριότητες, οι οποίες θα τους φέρουν σε επαφή με παιδιά. Γίνονται προπονητές, κατηχητές, πρόσκοποι, στελέχη κατασκηνώσεων και άλλες ανάλογες δραστηριότητες.
Σημάδια αναγνώρισης παιδικής κακοποίησης
Σύμφωνα με το Χαμόγελο του Παιδιού τα παρακάτω σημάδια όταν παρατηρούνται σε κάποιο παιδί, για ένα χρονικό διάστημα, ενδέχεται ν’ αποτελούν ενδείξεις κακοποίησης ή παραμέλησης:
• Εμφανίζει απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του ή/και στη σχολική του επίδοση
• Δεν έχει εξετασθεί από γιατρό για προβλήματα υγείας που παρατήρησαν οι δάσκαλοι και επισήμαναν στους γονείς
• Έχει μαθησιακές δυσκολίες ή δυσκολίες συγκέντρωσης που δεν έχουν οργανικά ή παθολογικά και ψυχολογικά αίτια
• Είναι πάντα σε εγρήγορση, σαν να φοβάται ότι κάτι κακό πρόκειται να του συμβεί
• Υπάρχει ελλιπής κηδεμονία
• Είναι υπερβολικά παθητικό, συγκαταβατικό, αποσύρεται
• Έρχεται στο σχολείο νωρίτερα, φεύγει αργότερα και ποτέ δεν θέλει να γυρίσει σπίτι.
Γενικές Οδηγίες
Τι είναι η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκου;
Σεξουαλική κακοποίηση είναι οποιουδήποτε τύπου επαφή ενός ενήλικου (παιδόφιλος) με ένα παιδί με στόχο τη σεξουαλική ικανοποίηση του ενηλίκου, ο οποίος έχει πάντα την αποκλειστική ευθύνη μιας τέτοιας πράξης.
Ο παιδόφιλος, στα γενικά του χαρακτηριστικά, είναι συνήθως άντρας, άνω των 30 ετών, με λίγους φίλους της ηλικίας του και συχνάζει σε χώρους με παιδιά όπως παιδικές χαρές, Ίντερνετ καφέ, αθλητικά κέντρα κ.α. Συχνά μάλιστα εργάζεται με παιδιά, ενώ δεν αποκλείεται να είναι άτομο «υπεράνω πάσης υποψίας». Σε πολλές περιπτώσεις είναι γνωστό μέλος της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας και συνήθως ανήκει στο περιβάλλον του παιδιού ή και της οικογένειας. Όπως έχει αποδειχθεί σε αρκετές περιπτώσεις στην πράξη, χρησιμοποιεί τα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση σε παιδιά, ενώ ενδέχεται να προσποιείται τον έφηβο για να συζητά και να παίζει παιχνίδια μαζί τους στο Διαδίκτυο. Στοχεύει σε συγκεκριμένες ηλικίες και φύλο, συνήθως παιδιά προεφηβικής ηλικίας, και δρα μεθοδικά και με υπομονή για να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους. Μπορεί επίσης να προβεί σε πράξεις συναισθηματικού εκβιασμού ή να απειλήσει το παιδί, προκειμένου να μην αποκαλύψει τις δραστηριότητές του στους γονείς του.
Οδηγίες προς τους γονείς:
1) Παρατηρήστε το άτομο που υποψιάζεστε για σεξουαλικά κακοποιητική συμπεριφορά σε παιδιά:
α) Παρατηρήστε τη συμπεριφορά του:
Ενδιαφέρεται περισσότερο για τα παιδιά απ’ ό,τι για τους ενήλικες;
Προσφέρεται να κρατήσει τα παιδιά σας για να κάνετε τις δουλειές σας ή για να βγείτε έξω;
Εργάζεται με παιδιά;
Είναι ιδιαίτερα εκδηλωτικός με τα παιδιά;
Εμπλέκεται σε δραστηριότητες με παιδιά, όταν δεν είναι παρόντες οι γονείς;
β) Παρατηρήστε τις προσωπικές του σχέσεις:
Είναι ελεύθερος, δεν ενδιαφέρεται να έχει ένα σύντροφο της ηλικίας του ή έναν οποιονδήποτε σύντροφο;
Ενδιαφέρεται περισσότερο για τα παιδιά της συντρόφου του απ’ ότι για την ίδια; (σε μονογονεϊκές οικογένειες)
Είναι παντρεμένος, αλλά πιο εκδηλωτικός με τα παιδιά του απ’ ότι με τη σύζυγό του;
γ) Παρατηρήστε τις κοινωνικές του σχέσεις:
Ταυτίζεται περισσότερο με τα παιδιά απ’ ότι με άτομα της ηλικίας του;
Έχει περισσότερες φιλικές σχέσεις με παιδιά απ’ ότι με ενήλικες;
Οι φίλοι του (που είναι παιδιά) είναι συγκεκριμένης ηλικιακής κατηγορίας ή/και φύλου;
2) Προσέξτε τα παιδιά σας:
Παρατηρείτε κάποια απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού σας;
Μήπως εμφανίζει ξαφνικά προβλήματα στον ύπνο ή βλέπει πιο συχνά εφιάλτες;
Ζωγραφίζει θέματα με σεξουαλικό περιεχόμενο;
Έχει σεξουαλική συμπεριφορά που δεν ταιριάζει με την ηλικία του ή επιδεικνύει σεξουαλική συμπεριφορά προς άλλα παιδιά;
Έχει παλινδρομήσει σε προηγούμενες συμπεριφορές, όπως ενούρηση και εγκόπρηση, ενώ είχε μάθει να ελέγχει τις συμπεριφορές αυτές;
Φοβάται πρόσωπα ή μέρη που δεν φοβόταν παλιότερα;
Μιλάει τον τελευταίο καιρό συνέχεια για κάποιον ενήλικο για τον οποίο δε μιλούσε στο παρελθόν;
Προσπαθεί να σας πει κάτι, αλλά σταματά όταν εμφανίζεται κάποιος άλλος ενήλικος;
Έρχεται σπίτι με σκισμένα ρούχα ή λερωμένα εσώρουχα;
Εμφανίζει δυσκολία να περπατήσει ή να καθίσει;
Όλα τα παραπάνω αποτελούν σημάδια που θα πρέπει να υποψιάσουν τους γονείς, προκειμένου να δώσουν περισσότερη προσοχή στο παιδί τους και να δουν τι συμβαίνει. Μην πανικοβάλλεστε, αλλά έχετε τα μάτια και τα αυτιά σας ανοιχτά.
3) Ασφάλεια στο Διαδίκτυο:
Συζητείστε με το παιδί σας για τους κινδύνους του Διαδικτύου, χωρίς βέβαια να απαγορεύσετε τη χρήση του. Εξηγείστε του ότι δεν πρέπει να δίνει προσωπικές πληροφορίες (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση κ.λπ.) ή να στέλνει φωτογραφίες σε αγνώστους μέσω Διαδικτύου.
Σκόπιμο είναι να φροντίσετε ώστε να έχετε πρόσβαση στο Διαδίκτυο από το σπίτι, ώστε να μπορείτε να ελέγχετε τις ηλεκτρονικές δραστηριότητες του παιδιού σας και να μη χρειάζεται να πηγαίνει σε Ίντερνετ καφέ.
Βάλτε τον υπολογιστή σε έναν κοινό χώρο του σπιτιού και όχι στο παιδικό δωμάτιο, για να αποφύγετε την πιθανότητα να το «βρει» ο παιδόφιλος μόνο του.
Ρωτήστε το παιδί σας ποιες ιστοσελίδες επισκέπτεται ή/και ελέγξτε το μόνοι σας μέσω των «αγαπημένων» και του «ιστορικού περιήγησης» του προγράμματος φυλλομετρητή (browser) και κάντε του προτάσεις για ηλεκτρονικές διευθύνσεις κατάλληλες για την ηλικία του.
Λάβετε επίσης υπόψη ότι τα παιδιά στην εφηβεία μπορεί να είναι αντιδραστικά και να αναζητούν την ιδιωτικότητα, ενώ πολλές αλλαγές στη συμπεριφορά τους μπορεί να οφείλονται στο σεξουαλικό ξύπνημα της εφηβικής ηλικίας. Σταθείτε δίπλα τους με τρόπο διακριτικό και όχι παρεμβατικό.
Μιλήστε στα παιδιά σας, κερδίστε την εμπιστοσύνη τους. Πρέπει να πιστεύουν ότι μπορούν να σας πουν οτιδήποτε χωρίς να φοβούνται ή να ντρέπονται. Μιλήστε τους για το σώμα τους. Πείτε τους τι να προσέχουν. Διδάξτε τους τις συμπεριφορές που είναι αποδεκτές απέναντι στους άλλους ενήλικες, αλλά και απέναντι στα παιδιά της ηλικίας τους.
Οδηγίες προς τα παιδιά:
Ο παρακάτω ενδεικτικός οδηγός μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα παιδιά, είτε διαβάζοντάς τον απευθείας, είτε μπορεί να διαβαστεί από τους γονείς, προκειμένου να πάρουν ιδέες για το πώς μπορούν να μιλήσουν με απλό τρόπο στα παιδιά τους για το τι να αποφεύγουν.
Ένας ενήλικος δεν πρέπει ποτέ να ζητάει από ένα παιδί να αγγίξει το ίδιο τα γεννητικά του όργανα.
Κανένας ενήλικος δεν πρέπει να αγγίζει τα γεννητικά όργανα των παιδιών, εκτός αν είναι γιατρός στο ιατρείο του.
Κανένας ενήλικος δεν πρέπει να ζητάει από ένα παιδί να κάνει οτιδήποτε μαζί του, ενώ είναι είτε εκείνος είτε το παιδί χωρίς ρούχα.
Κανένας ενήλικος δεν πρέπει να ζητάει από ένα παιδί να κρατήσει κάτι κρυφό ή μυστικό από τους γονείς του, κυρίως κάτι που αφορά το ίδιο.
Πες «όχι» όταν:
Ένας ενήλικος σου ζητά να κάνεις κάτι που ξέρεις ότι είναι λάθος.
Ένας ενήλικος θέλει να σε αγγίξει κάπου που δεν θέλεις εσύ.
Ένας ενήλικος κάνει κάτι στο σώμα σου, που σε κάνει να νιώθεις περίεργα ή και να πονάς.
Ένας ενήλικος σου ζητά να κάνεις κάτι και να μην το πεις στους γονείς σου.
Ξεχώρισε το «δώρο» από τη «δωροδοκία»:
Δώρο έιναι κάτι που σου δίνει κάποιος γιατί σε αγαπάει. Δωροδοκία είναι όταν κάποιος σου δίνει κάτι ή σε αφήνει να κάνεις κάτι και ζητάει αντάλλαγμα για αυτό. Για παράδειγμα: «Θα σου δώσω ένα γλυκό, αν βγάλεις τα ρούχα σου και ξαπλώσεις δίπλα μου».
Προστασία στο δρόμο:
Φρόντισε να είσαι έξω με παρέες και απόφυγε να τριγυρνάς μόνος σου.
Μη μιλάς σε αγνώστους ή άτομα που δεν γνωρίζεις καλά.
Βάλε τις φωνές και τρέξε γρήγορα, αν κάποιος προσπαθήσει να σε παρασύρει κάπου απόμερα ή να σε βάλει σε ένα αυτοκίνητο.
Έχε το νου σου να αρνηθείς, αν είσαι έξω και κάποιος σου προσφέρει χρήματα για να του κάνεις μια χάρη.
Πρόσεχε στις δημόσιες τουαλέτες και πήγαινε με έναν φίλο, αν αυτό είναι δυνατό. Βγες γρήγορα έξω αν σε πλησιάσει κάποιος.
Έχε πάντα χρήματα μαζί σου για να γυρίσεις στο σπίτι και μην ξοδεύεις ποτέ αυτά τα χρήματα.
Προστασία στο Διαδίκτυο:
Ρύθμισε την ασφάλεια του λογαριασμού σου (στο facebook , myspace , friendster κ.λπ.), ώστε να μπορούν μόνο οι «φίλοι» σου να δουν λεπτομέρειες του προφίλ σου.
Μη δίνεις ποτέ και σε κανέναν τους κωδικούς πρόσβασής σου.
Χρησιμοποίησε μια φωτογραφία προφίλ που να μη δείχνει το πρόσωπό σου ή να εμφανίζει άλλες πληροφορίες για εσένα.
Μη δίνεις πληροφορίες για το σχολείο σου, το πού μένεις ή το τηλέφωνό σου.
Μην κάνεις «φίλους» άτομα που δεν έχεις γνωρίσει προσωπικά.
Μη συναντάς άτομα που έχεις «γνωρίσει» στο Διαδίκτυο, χωρίς την παρουσία ενός από τους γονείς σου.
Έχε στο νου σου ότι οι άνθρωποι που γνωρίζεις στο Διαδίκτυο μπορεί να λένε ψέματα για το ποιοι είναι.
στο Τμήμα Ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης: Μοναστηρίου 326, τηλ. 2310 388456, 2310 388457, 2310 388458.
στις κατά τόπους Υπηρεσίες Ασφαλείας των Νομών των υπόλοιπων Υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας.
Για αναφορές περιστατικών διαδικτυακής παρενόχλησης – παιδοφιλίας ή παιδικής πορνογραφίας, μπορείτε να επικοινωνείτε με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στην ειδική τηλεφωνική γραμμή καταγγελιών 11012 (λειτουργεί όλο το 24ωρο) ή και μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (e-mail) στη διεύθυνση 11012@ hellenicpolice.gr
Οποιαδήποτε πληροφορία ή καταγγελία ελέγχεται από εξειδικευμένο αστυνομικό προσωπικό, προκειμένου να διερευνηθεί και να διαλευκανθεί η υπόθεση.
Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056» ή ηλεκτρονικά στην διεύθυνση sos1056@hamogelo.gr, ώστε να συζητήσετε με ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.
Η SafeLine, μια δράση του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, είναι η Ελληνική Ανοικτή Γραμμή Καταγγελιών για το παράνομο περιεχόμενο στο Διαδίκτυο και από το 2003 το επίσημο μέλος της Ελλάδας στον INHOPE (Διεθνής Σύνδεσμος Ανοικτών Γραμμών).
Μπορεί κανείς να επικοινωνήσει με το προσωπικό της γραμμής είτε καλώντας στον αριθμό 210-6007686 από Δευτέρα έως Παρασκευή και ώρες 09:00 – 17:00, είτε αποστέλλοντας ηλεκτρονικό μήνυμα στο info@help-line.gr, είτε επιλέγοντας chat συνομιλία μέσω της ιστοσελίδας www.help-line.gr.
Συμπεράσματα
Το διαδίκτυο γενικά και το Facebook και διάφορα chatrooms ειδικά, κρύβουν μεγάλες παγίδες για τους ανήλικους. Η παρουσία «αρπακτικών» σε διάφορες ομάδες και προφίλ παιδιών είναι εξαιρετικά διαδεδομένη, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που σας παραθέσαμε.
Οι γονείς οφείλουν να λάβουν μέτρα όπως:
-Να μην κοινοποιούν οι ίδιοι φωτογραφίες των παιδιών τους.
-Να απαγορεύουν στα παιδιά τους τις επαφές με αγνώστους στο ίντερνετ.
-Να εξηγήσουν στα παιδιά τους να μην δέχονται αιτήματα φιλίας και μηνύματα από αγνώστους.
-Να απαγορεύουν στα παιδιά τους να αναρτούν φωτογραφίες, ή στη χειρότερη περίπτωση να τις έχουν κλειδωμένες.
-Να ελέγχουν τακτικά τη δραστηριότητα του παιδιού στο διαδίκτυο.
-Να έχουν τον υπολογιστή/ταμπλετ σε κοινόχρηστο χώρο (πχ σαλόνι) και όχι στα δωμάτια των παιδιών.
-Να μην αγοράζουν στα παιδιά τους κινητά με πρόσβαση στο ίντερνετ, ή να μπλοκάρουν τη σχετική λειτουργία.
-Να συζητούν τακτικά και να ενημερώνουν τα παιδιά τους σε σχέση με τους κινδύνους στο διαδίκτυο.
-Να παρατηρούν τυχόν αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών τους και να αναπτύξουν μαζί τους «φιλική» σχέση για να είναι σε θέση να εκμαιεύσουν τυχόν «περίεργες» συμπεριφορές τρίτων.
-Να μην δαιμονοποιήσουν το διαδίκτυο καθότι είναι πολύ χρήσιμο για εκπαιδευτικούς και λοιπούς λόγους, αλλά πάντα να διατηρούν τον έλεγχο της χρήσης του.
Το Α και το Ω της παιδικής ασφάλειας στο ίντερνετ είναι η εγρήγορση των γονιών και η σωστή ενημέρωση και επίβλεψη των παιδιών τους.
EDIT: Επειδή κάποιοι θα σπεύσουν να κατηγορήσουν τις αρχές για τη μη λήψη κατάλληλων αποτρεπτικών μέτρων, η εμπειρία μας λέει πως επειδή σελίδες και προφίλ με ύποπτο περιεχόμενο ξεφυτρώνουν και εξαφανίζονται εν ριπή οφθαλμού, είναι εξαιρετικά δύσκολη ή αδύνατη η παρακολούθηση όλων. Σε κάθε περίπτωση η αστυνομία θα προβεί σε έρευνα εάν κάποιος γονέας εντοπίσει και καταγγείλει παράνομη συμπεριφορά εις βάρος του παιδιού του.
Θέλοντας να τεστάρω τις δυνατότητες και τα όρια του εργαλείου, άρχισα να ζητάω συμβουλές θεωρώντας μάλλον απίθανο (και ηθικά απωθητικό) το να το χρησιμοποιήσω. Μέσα σε μισή ώρα είχα αγοράσει μηνιαία συνδρομή.
13°
