Οι στρατηγοί του Χίτλερ δεν έφταιγαν για τις σφαγές της Βέρμαχτ, οι Αμερικάνοι δεν έφταιγαν για τους νεκρούς της Χιροσίμα, ο Ράμσφελντ για το Αμπού Γκράιμπ και ο Ομπάμα για το Αφγανιστάν. Και φυσικά το αγαπημένο μου, ο λαός ποτέ δεν φταίει για τα δεινά που του φέρνουν οι «κακοί» ηγέτες του.
Φαίνεται πως τα τελευταία 100 χρόνια ο δυτικός κόσμος πάσχει από μια ευθυνοφοβία. Κανείς δεν φταίει για τίποτα. Σαν όλα να είναι θέλημα Θεού. Υπό αυτό το πρίσμα, πώς μπορώ να κατηγορήσω τα ΜΜΕ στην Ελλάδα όταν λένε πως δεν φταίνε τα ίδια για την παρακμή τους; Δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να αναπαράγουν μια παλιά και δοκιμασμένη δυτική παράδοση. Πέτα την καυτή πατάτα.
Σύμφωνα με έρευνα του BBC, μόλις το 12% των Ευρωπαίων ισχυρίζονται πως εμπιστεύονται τα μίντια. Ποιος φταίει γι’ αυτή την κατάντια; Μα φυσικά το ίντερνετ, θα απαντήσουν όλοι εν χορώ. Που έκανε την πληροφορία τόσο κοινή, φθηνή και προσβάσιμη, που στέρησε τα έσοδα από τους δημοσιογραφικούς οργανισμούς, που άφησε εντέλει τον καθένα να λέει το μακρύ του και το κοντό του. Λες και φταίει το ίντερνετ για την απουσία πληροφορίας από τα περισσότερα ΜΜΕ και την αναπαραγωγή δελτίων τύπου και έτοιμων ειδήσεων από τα πρακτορεία. Ή, λες και φταίει το ίντερνετ για την «αύξηση» της «παραγωγικότητας» των δημοσιογράφων, που προκειμένου να καλύψουν 8 θέματα την ημέρα χρησιμοποιούν δραστήρια το copy paste στους υπολογιστές τους.
Φυσικά, εάν κάτι έκανε το ίντερνετ και τα blogs στους δημοσιογραφικούς οργανισμούς είναι να δείξει τη γύμνια τους, ακριβώς όπως το Napster έδειξε πόσο φθηνή είναι η παραγωγή και η διακίνηση της μουσικής. Πώς γίνεται ο ταπεινός και ελαφρά ματαιόδοξος γυαλάκιας μπλόγκερ της γειτονιάς σου να διαθέτει την ίδια πληροφορία με ένα μεγάλο εκδοτικό οργανισμό; Μα φυσικά γιατί και οι δύο την έκαναν copy-paste από το ίδιο πρακτορείο. Κι έτσι οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί έχασαν το προνόμιο να είναι οι μοναδικοί φύλακες της ροής της πληροφορίας, και από τη στιγμή που δεν πρόσφεραν τίποτα άλλο, έγιναν περιττοί.
Ακόμα και στους χώρους που θα μπορούσαν τα ΜΜΕ να έχουν προνομιακή πρόσβαση, όπως για παράδειγμα η πολιτική εξουσία, η διαπλοκή τους με αυτή είναι τόσο εμφανής, που η προνομιακή πρόσβαση μετατρέπεται σε μειονέκτημα. Και ο μόνος τρόπος που οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί σκέφτηκαν για να κρατήσουν τη χαμένη αναγνωσιμότητα και επιρροή στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, ήταν οι προσφορές DVD, οι κληρώσεις ταξιδιών και σπιτιών. Ταυτόχρονα έκαναν ακόμα πιο αδιάφορη την παραγωγή ειδήσεων και, σήμερα πια, δεν είναι λίγες οι φορές που βλέπεις αυτούσια δελτία τύπου δημοσιευμένα σε «σοβαρές» εφημερίδες.
Και κάπως έτσι ξεκίνησε ένας υπόγειος πόλεμος. Από τη μία το νέο μέσο του ίντερνετ βάλθηκε να τονίζει χαιρέκακα κάθε παρατυπία, διαπλοκή και παραστράτημα των παραδοσιακών εντύπων και ηλεκτρονικών μέσων. Και το τελευταίο παράδειγμα με την «Καθημερινή», που έγινε χαμός στο διαδίκτυο, δεν ήταν ούτε το σημαντικότερο ούτε το πιο χαρακτηριστικό. Ήταν όμως ένα ακόμα που έδειξε το πώς συμπεριφέρονται τα παραδοσιακά μέσα στις πληροφορίες. Από την άλλη, οι εισαγγελικές παρεμβάσεις για το Indymedia, ή η διαμάχη για το κατά πόσο η IP ενός χρήστη αποτελεί ιδιωτικό απόρρητο, είναι η απάντηση των παραδοσιακών κέντρων εξουσίας απέναντι σε ένα μέσο που δεν μπορούν να ελέγξουν ακόμα. Και τα παραδοσιακά ΜΜΕ ελπίζουν απλά ο λύκος να βάλει στο μαντρί τα πρόβατα. Χωρίς να αλλάξουν τίποτα από όλα αυτά που τα κάνουν αναξιόπιστα. Μια μάχη, δηλαδή, από την αρχή χαμένη.
Κι επειδή η κοινωνίες σιχαίνονται τα κενά, όπως έγινε και μετά τον Μεγάλο Πόλεμο, το ίντερνετ θα κερδίσει τις καρδιές των ανθρώπων όπως και τότε τις κέρδισε το ραδιόφωνο. Αυτό δεν σημαίνει πολλά απαραίτητα για την αξιοπιστία του νικητή. Το κρατικά ελεγχόμενο ραδιόφωνο δεν είχε να δρέψει τίποτα δάφνες αξιοπιστίας. Όπως, φυσικά, δεν σημαίνει και πολλά για τον ηττημένο. Κάποιες εφημερίδες και κάποιες τηλεοράσεις θα συνεχίσουν να υπάρχουν, για διάφορους λόγους, πραγματικούς, ωφελιμιστικούς ή ακόμα και τυχαίους. Αλλά σίγουρα δεν θα παραμείνουν ίδια. Κι εάν δούμε πόσο χαμηλά βρίσκονται σήμερα, δύσκολα αυτή η αλλαγή θα είναι για κακό.
Θέλοντας να τεστάρω τις δυνατότητες και τα όρια του εργαλείου, άρχισα να ζητάω συμβουλές θεωρώντας μάλλον απίθανο (και ηθικά απωθητικό) το να το χρησιμοποιήσω. Μέσα σε μισή ώρα είχα αγοράσει μηνιαία συνδρομή.
