Στο Μόναχο, το καλοκαίρι σημαίνει restart

Στα αεροδρόμια πάντοτε παρατηρώ τον κόσμο. Έχω την αίσθηση πως όλοι γύρω μου κρύβουν και από μια ιστορία. Τί είναι αυτό που αφήνουν πίσω για να πάνε διακοπές; Έναν έρωτα, μια δουλειά, μια ρουτίνα που τους βαραίνει; Κάνουν μια καινούργια αρχή ή αναζητούν έναν άλλον εαυτό; Θα ήθελα να τους ρωτήσω όλους, αν μπορούσα.

Ξένοι που φτάνουν σωρηδόν στην Ελλάδα. Έλληνες που φεύγουν προς κάθε κατεύθυνση του πλανήτη. Στάση στον πίνακα αναχωρήσεων. Κοντινοί και μακρινοί προορισμοί. Θεσσαλονίκη. Κέρκυρα. Παρίσι. Νέα Υόρκη. Μόναχο. Σιγκαπούρη. Ιορδανία. Κάθε προορισμός, μια ιστορία.

Τί σκέφτονται οι ταξιδιώτες όταν στέκονται μπροστά στον υπάλληλο που τους ζυγίζει τη βαλίτσα; Όταν περνούν τον έλεγχο με βλέμμα αδιάφορο ή γεμάτο άγχος; Ορισμένοι θυμίζουν την πρώτη σκηνή στο Εξπρές του Μεσονυχτίου. Φοβισμένοι, λες και επίκειται σύλληψη στον έλεγχο∙ σαν να κουβαλούν ένα μυστικό και τρέμουν πως θα αποκαλυφθεί.

04:36 το πρωί. Κάποιοι σκρολάρουν reels μανιωδώς σαν να θέλουν να φέρουν την απογείωση πιο κοντά με κάθε κίνηση του αντίχειρα.

Στο καπνιστήριο, πίσω από το γυάλινο κουτί, οι καπνοί τυλίγουν το χώρο. Τσιγάρο στο ένα χέρι, βαλίτσα στο άλλο. Νευρικά χέρια ανακατεύουν πλαστικά κουτιά, ψάχνοντας ζώνες και κινητά. Χωρίς αυτά, πώς να συνεχίσεις; Ρίχνω κλεφτές ματιές στους τίτλους των βιβλίων, στις εφημερίδες που αγοράζουν πρωί πρωί, στα podcast που ακούνε. Αναρωτιέμαι τί φανερώνει κάθε επιλογή∙ ποιον εαυτό κουβαλάει μαζί του ο καθένας.

Ταξίδι σημαίνει ελευθερία, αλλά ελευθερία σημαίνει δέσμευση. Πρέπει να προσαρμόσεις τη συμπεριφορά σου σε κανόνες, τα θέλω σου σε συγκεκριμένες ώρες, τις αποσκευές σου στο επιτρεπόμενο βάρος. Κι ύστερα, η στιγμή των συμβιβασμών. Με το ταίρι σου, με την οικογένεια, πρωτίστως με τον εαυτό σου. Μικρές παραχωρήσεις για να κρατηθεί η ισορροπία κι άλλοτε μεγάλες, που δοκιμάζουν τα όριά σου. Δεν είναι τυχαίο πως οι πιο πολλοί χωρισμοί έρχονται μετά τις διακοπές. Εκεί που μετριέται αν μπορείς να μοιραστείς στ’ αλήθεια τον ίδιο χρόνο, τον ίδιο χώρο. Κοιτάζω γύρω τις παρέες, τα ζευγάρια, τις οικογένειες. Ποιοί άραγε θα έρθουν πιο κοντά και ποιοί φλερτάρουν ήδη με το να αφήσουν πίσω κάτι που δεν θα ξαναβρούν;

Στο Μόναχο με περιμένει ο αδερφός μου. Ζεστό πρέτζελ, ένας καφές∙ κι αμέσως τρένο για το κέντρο. Münchner Freiheit. Πρώτη στάση, το ιστορικό καφέ όπου γυρίστηκαν σκηνές του Monaco Franze, της αγαπημένης βαυαρικής σειράς των ’80s. Ο ντετέκτιβ Franz Münchinger, που ενσάρκωσε ο Helmut Fischer, έγινε καλτ φιγούρα της πόλης. Έξω από το καφέ, το μνημείο. Ήρωας εγκλωβισμένος στο μπρούντζο αλλά ολοζώντανος στη μνήμη των Βαυαρών. Κάθε πόλη έχει τους δικούς της μύθους, πρόσωπα και ιστορίες που φωτίζουν ακόμη και τα πιο απλά τοπία. Ταξίδι δεν είναι μόνο να φτάσεις∙ είναι να βρεις τον ρυθμό μιας πόλης που υπήρχε πριν από σένα και να τον κάνεις, έστω για λίγο, δικό σου.

Ο δημόσιος χώρος εδώ βασιλεύει. Πάρκα γεμάτα κόσμο. Άλλοι κάνουν ποδήλατο, άλλοι τρέχουν, άλλοι ξαπλώνουν στο γρασίδι. Συζήτηση, συζήτηση, συζήτηση∙ σαν να μην υπάρχει αύριο. Βαθύ καλοκαίρι, κι όμως υπάρχει σειρά αναμονής και στα καφέ και στις βιβλιοθήκες. Κάτω από τα αγάλματα των Ελλήνων φιλοσόφων, οι φοιτητές κάνουν διάλειμμα.

Η Τελειότητα του Βιντσέντζο Λατρόνικο είναι το βιβλίο που διαβάζεται πολύ φέτος. Η Άννα και ο Τομ, ψηφιακοί νομάδες στο Βερολίνο. Η καθημερινότητά τους περιστρέφεται γύρω από το εκλεπτυσμένο φαγητό, την προοδευτική πολιτική ατζέντα, τον σεξουαλικό πειραματισμό και τα ατελείωτα πάρτι. Μια ζωή που πολλοί θα ζήλευαν∙ κι όμως, σιγά σιγά η τελειότητα τους βαραίνει, γίνεται χρυσό κλουβί. Αναρωτιέμαι πόσο συχνά δεν κυνηγάμε κι εμείς το τέλειο καλοκαίρι, την τέλεια εμπειρία, τον απολογισμό που πρέπει να είναι καλύτερος από τον περσινό. Μήπως οι διακοπές είναι τελικά η στιγμή να ξεφύγουμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο;
Εδώ, το καλοκαίρι ορίζεται αλλιώς. Στην Ελλάδα ξεχνιέσαι στην παραλία και δεν μετράς τις ώρες, στο Μόναχο μπαίνεις στο τρένο και ξεχνάς να κατέβεις. Έτσι φτάσαμε ως το Σάλτσμπουργκ.

Υπάρχει, έστω, και μια σταθερά στην εποχή μας; Οι κοινωνίες κινούνται όλο και πιο γρήγορα, τα σύνορα ανάμεσα στο δεδομένο και το εύθραυστο αλλάζουν συνεχώς. Η Ελλάδα που πριν δέκα χρόνια βούλιαζε στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, σήμερα προβάλλεται ως «θαύμα». Η Γερμανία συζητά τα δικά της οικονομικά αδιέξοδα. Οι τίτλοι αντιστρέφονται, οι πρωταγωνιστές αλλάζουν.

«Δεν πάμε και στην όπερα;». Η Κρατική Όπερα της Βαυαρίας, ένας τεράστιος χώρος, με κόκκινα βελούδα και ατμόσφαιρα που θυμίζει άλλη εποχή. Στη σκηνή παιζόταν το μπαλέτο Giselle∙ ένα έργο σταθμός για τη δύναμη της αγάπης. Στα πιο ψηλά θεωρεία, εκεί όπου κάθονται όρθιοι (και) όσοι έχουν κλείσει τελευταία στιγμή, βλέπεις τα πάντα. Στις παύσεις κοιτούσα γύρω μου. Γυναίκες με φορέματα που άστραφταν, ηλικιωμένα ζευγάρια που κρατιούνταν ακόμη χέρι-χέρι, νέοι που είχαν τρυπώσει στα θεωρεία, οικογένειες που ψιθύριζαν στα παιδιά να κάνουν ησυχία. Η όπερα χωράει όλο τον κόσμο.

Κι ύστερα, νύχτα στο Μόναχο. Δρόμοι φωτισμένοι αλλά σχεδόν άδειοι∙ μόνο ποδήλατα που περνούσαν βιαστικά. Όμως σε γωνίες και πλατείες, έβρισκες ξαφνικά μαζεμένο κόσμο. Μπυραρίες που έμεναν ανοιχτές, παρέες να γελούν δυνατά, μουσικές. Περπατούσαμε χωρίς προορισμό, αφήνοντας τα στενά να μας οδηγήσουν, ώσπου μέσα στο πλήθος μάς ρώτησε κάποιος:

«Είστε μεθυσμένοι;»
«Όχι»
«Τότε τι κάνετε εδώ;»

Από τον θόρυβο της πόλης, στην ησυχία της εξοχής. Εξωτερικό σημαίνει εξοχή. Αυτοκίνητο, ανοιχτά παράθυρα, ραδιόφωνο. Η άσφαλτος στενεύει, το πράσινο πυκνώνει, και ο αέρας γεμίζει δροσιά. Η λίμνη Eibsee ξεδιπλώνεται μπροστά μας. Απίστευτα χρώματα, σαν καρτ ποστάλ, δροσερό νερό και γύρω δέντρα που καθρεφτίζονται στην επιφάνειά της.

Καλοκαίρι δεν είναι μόνο θάλασσα, κρύος καφές και άμμος στα παπούτσια. Στο Μόναχο χορταίνεις μπάνιο στο ποτάμι, περιπάτους, ποδήλατο και πολύ πράσινο. Ξαναβρίσκεις τον εαυτό σου μέσα σε μια ξένη πόλη, ακούγοντας μια γλώσσα που δεν καταλαβαίνεις.

Ίσως η τελειότητα να κρύβεται στην ατέλεια. Στο απρόοπτο, στις στιγμές που δεν φωτογραφίζονται καλά, σε όσα δεν προγραμμάτισες. Κι όταν γυρίζεις πίσω, αυτά θυμάσαι.