Βιετνάμ: Ένα ταξίδι ζωής

«Μακάρι να μην έχει ήλιο», μου είχε πει φίλος που έζησε χρόνια στο Ανόι. «Και να επιλέξεις ΜΙΚΡΟ κρουαζιερόπλοιο!». Ως προς το δεύτερο, η φθηνή επιλογή κρουαζιέρας 3 αστέρων απεδείχθη επιτυχής: παλιό σκαρί με κάπου δώδεκα καμπίνες, ξύλινη επένδυση, καθαρό, λειτουργικό, βραδύπλοο. Το θέμα του καιρού δεν πέρναγε από το χέρι μου, αλλά στάθηκα τυχερός. Καταχνιά, με το ομιχλώδες τοπίο να υπογραμμίζει το απόκοσμο του όλου σκηνικού - που έχει άλλωστε επιλεγεί για ταινίες. Δυσοίωνο, παρέπεμπε σε Σκύλα και Χάρυβδη…

Ο λόγος για τον κόλπο του Χαλόνγκ, 2-3 ώρες οδικώς από το Ανόι: βασικό αξιοθέατο στο Βόρειο Βιετνάμ. Από το 2000, δηλαδή σχετικά πρόσφατα, έχει αρχίσει η συστηματική «αξιοποίηση» του μέρους: όλο και περισσότερα κρουαζιερόπλοια, μικρά μεσαία μεγάλα, πολυτελή και ταπεινά, σωστές νηοπομπές, σαλπάρουν καθημερινά από το άχαρο τοπικό λιμάνι για ημερήσιες διήμερες ή τριήμερες κρουαζιέρες. Οι τελευταίες, με δυο διανυκτερεύσεις, πιο χορταστικές, σε αφήνουν να ρουφήξεις το παράξενο τοπίο με τα εκατοντάδες ασβεστολιθικά νησιά-βραχονησίδες να ξεφυτρώνουν από το νερό σε ποικίλα μεγέθη και σχήματα. Χώνεσαι μέσα στην καρτ ποστάλ, κάνοντας τις απαραίτητες αφαιρέσεις: η θάλασσα πρασινωπή και πολύ βεβαρημένη από πάμπολλα σκουπίδια που ξεβράζουν κυρίως τα ποτάμια, αλλά και από επιπλέοντα λάδια/πετρέλαια. Εστιάζοντας πάντως στη μεγάλη εικόνα, βυθιζόμενος στο συνολικό τοπίο, ανταμείβεσαι. Κατά τα άλλα, η κρουαζιέρα έχει κάτι από εγκλεισμό και θυμίζει σχολική εκδρομή ή και στρατό: πρωινή έγερση με τη φωνή του παιδονόμου να σε καλεί από τα μεγάφωνα του πλοιαρίου, πρόγραμμα-παραγέμισμα του χρόνου χωρίς πάντα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, «προαυλισμός» σε νησιά όπου σε παρκάρουν, συνδυάζοντας τις διάφορες υπο-ομάδεςτουριστών. Και βέβαια, όπως πάντα συμβαίνει με τις κρουαζιέρες, σε μπουκώνουν: πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό και ενδιαμέσως «happyhour»- όρος που έχει γίνει του συρμού στο Βιετνάμ. Με αναλογία επιβατών-πληρώματος περίπου 2 προς 1, σε περιποιούνται και σε προσέχουν με αξιομνημόνευτο επαγγελματισμό. Οι άνθρωποι αυτοί διανυκτερεύουν σε εντελώς στοιχειώδεις συνθήκες: στη μικρή «γέφυρα» του πλοίου, πίσω από το πηδάλιο, πρόσεξα δυο κουκέτες, τη μία πάνω στην άλλη.

Εδώ και δέκα χρόνια, μεγάλο μέρος του ντόπιου πληθυσμού έχει μεταφερθεί από τα νησιά στην ενδοχώρα και από τα πλωτά χωριά έχουν μείνει μόνο δύο να κατοικούνται: μένουν εκεί ως υπάλληλοι του κράτους, ασχολούμενοι με την τουριστική βιομηχανία (λ.χ. σε πάνε βόλτα με τις βαρκούλες τους, αμειβόμενοι ενδεχομένως συμπληρωματικά και από κάποιο φιλοδώρημα). 

Ποία όμως η «φέρουσα ικανότητα» όλου αυτού του οικοσυστήματος; Το ζήτημα αυτό, επίκαιρο και στην Ελλάδα (λ.χ. δόμηση-υδροδότηση Κυκλάδων), θα μας απασχολήσει και στον επόμενο σταθμό: μετά τη θάλασσα, βουρ στο βουνό, στα 1500 μέτρα υψόμετρο, ΒΔ του Ανόι, σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από τα κινεζικά σύνορα. Η ορεινή πόλη Σάπα έχει μπει για τα καλά στον τουριστικό χάρτη. Όπως με είχαν προειδοποιήσει, έχει γίνει αφόρητη από το συνωστισμό-καλύτερα να μείνει κανείς μερικά χιλιόμετρα παραέξω. Έρχεσαι εδώ κυρίως για το πανέμορφο τοπίο, με σήμα κατατεθέν τις καμπυλωτές πεζούλες στις πλαγιές του βουνού, όπου καλλιεργούνται ρύζι ή κηπευτικά. Ιστορικά, η πόλη υπήρξε σημαντικό θέρετρο και σανατόριο των Γάλλων κατά το πρώτο ήμισυ του 20^ου αιώνα: ξέφευγαν από το βαρύ αποπνιχτικό υγρό κλίμα του Ανόι καταφεύγοντας σε κάτι που τους θύμιζε Άλπεις…( Τα έλατα αφθονούν και μοσχοβολάνε).

Πέραν του τοπίου, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τοπικές φυλές με τις δικές τους γλώσσες, που ζουν στα γειτονικά χωριά. Ο τουρισμός δεν έχει αφήσει ανέγγιχτο αυτόν τον πληθυσμό ντόπιων (όπως η φυλή Χμονγκ). Γυναίκες φορώντας τις φολκλόρ ενδυμασίες σε πλευρίζουν προσπαθώντας πεισματικά να σου πουλήσουν την πραμάτεια τους. Ένα πάλαι ποτέ γνήσιο χωριό ντόπιων, έχει μεταβληθεί σε ατραξιόν που για να το επισκεφτείς πληρώνεις είσοδο! (Πληροφορούμαι ότι η παρεμφερής ορεινή περιοχή γύρω από το HaGiang, δεν έχει ακόμη υποστεί τέτοια αλλοίωση).

Στο κέντρο της Σάπα δεσπόζει ένας καθολικός χριστιανικός ναός, που αρχικά κτίστηκε για τους Γάλλους: το ποσοστό των χριστιανών στην περιοχή είναι σχετικά υψηλό, ιδίως ανάμεσα στις τοπικές φυλές που προσηλυτίστηκαν δεόντως από ιεραπόστολους-βραχίονες της αποικιακής εξουσίας.Το τελευταίο βράδυ εκεί, όπως και το πρωί της αναχώρησης, ομίχλη πυκνή.

Προορισμός Ανόι:  βροχερά κι εκεί, με μια ψύχρα που ουδόλως συνάδει με τροπικούς (ζώνη στην οποία ανήκει). Κυριακή, εκκλησιάζομαι για τρία λεπτά στην ενορία μου (Άγιο Ιωσήφ) με τον παπά να απευθύνεται στο ποίμνιο στα Γαλλικά. Κοντά στη λίμνη, γάμος κυριλέ με κουαρτέτο εγχόρδων να παίζει βαλς και τανγκό. Το βράδυ, στον πεζοδρομημένο παραλίμνιο χώρο, αυτοσχέδιο γλέντι με κάπως βραχνά ηχεία: πάσης ηλικίας κάτοικοι χορεύουνμε κέφι στο ρυθμό παλιομοδίτικων μελωδιών. (Χρόνια είχα να ακούσω το Guantanamera!) Η τελευταία εικόνα.

Αποχαιρετώ το Βιετνάμ με τρυφερότητα και συμπάθεια προς τους κατοίκους του, πετώντας όμως με λαχτάρα προς πιο καλοκαιρινά κλίματα.