Ταξιδια

Η Πάτμος του Γιάννη Μπουρνιά

«Στην Πάτμο οι ιβίσκοι γλεντάνε τον ήλιο τις ημέρες και τα νυχτολούλουδα σε κάνουν να χαμογελάς τις νύχτες»

A.V. Guest
ΤΕΥΧΟΣ 880
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο φωτογράφος και εκδότης του περιοδικού NOMAS, Γιάννης Μπουρνιάς, γράφει για τη δική του Πάτμο.

Στην Πάτμο πήγα πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1999. Τα καράβια τότε έφταναν πάντα βράδυ στο νησί. Το πρώτο πράγμα που είδα να ξεπροβάλλει από το βαθύ σκοτάδι της νύχτας ήταν το μοναστήρι στη Χώρα. Εμβληματικά φωτισμένο, σε ένα από τα ψηλότερα σημεία του νησιού. Θυμάμαι το συναίσθημα. Δέος ανάμεικτο με ενόχληση, γιατί η πρώτη εντύπωση που δίνει το νησί καθορίζεται από ένα θρησκευτικό μνημείο που επιβάλλει την ύπαρξή του. Η Πάτμος είχε και εξακολουθεί να έχει έντονα θρησκευτικό χαρακτήρα. Το μοναστήρι τότε απαγόρευε στα μπαρ της Χώρας να παίζουν μουσική μετά τις 2 τα μεσάνυχτα. Αυτό, βέβαια, δεν εμπόδιζε τις παρέες να μένουν στην πλατεία της Αγίας Λεβιάς ως το ξημέρωμα τραγουδώντας ή παίζοντας παιχνίδια.

Τώρα που όλα επιτρέπονται, η Χώρα έχει χάσει κάτι ουσιαστικό από τον χαρακτήρα της, που την έκανε να υπερέχει από τις Χώρες των άλλων νησιών. Παραμένει, βέβαια, πανέμορφη και, αν εξαιρέσεις τη μικρή πλατεία που ζωντανεύει τις νύχτες, είναι ήσυχη. Ο μυστικιστικός χαρακτήρας του νησιού και η αρχοντιά του έρχονται από τους αιώνες. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ιωάννης ο Θεολόγος έγραψε εκεί το κείμενο της Αποκάλυψης. Όπως, επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι η Πάτμος ήταν το δεύτερο νησί, μετά τις Σπέτσες, που επαναστάτησε το 1821, με τελετή στην πλατεία της Αγίας Λεβιάς.

Οι παρέες έχουν αλλάξει, κάποιοι φίλοι έχουν φύγει, το ίδιο και οι συνήθειες στο νησί. Όταν κάνεις διακοπές σε έναν τόπο, φεύγεις κάθε καλοκαίρι με την ελπίδα ότι θα επιστρέψεις και θα τα βρεις όλα έτσι όπως τα άφησες. Αυτό, όμως, είναι ουτοπία. Πιστεύω φυσικά στην ανάπτυξη, αλλά στο μέτρο που αυτή δεν επηρεάζει και δεν αλλάζει την ομορφιά και την ισορροπία του τόπου. Η φοβερή παραλία του Λιγγίνου, η κολυμπήθρα του νησιού, ο ομφαλός του –κολυμπώντας εκεί νιώθεις ότι είσαι στο κέντρο της γης– δυστυχώς δεν είναι αυτό που ήταν, αφού η γη που την περιβάλλει δόθηκε σε ντόπιο αρχιτέκτονα, χτίστηκε και πουλήθηκε σε ιδιώτες. Η παραλία παραμένει ωραία, ειδικά τον Μάιο, τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβρη είναι υπέροχη! Ο διπλανός κόλπος, το Λιβάδι Γερανού με την καρτ-ποσταλική θέα στο νησάκι του Αγ. Γεωργίου, είναι το ιδανικό μέρος για να πάρεις μεσημεριανό ύπνο κάτω από τη δροσερή σκιά που προσφέρουν τα αλμυρίκια, υπό τους ήχους των κατσικιών που βόσκουν στο πίσω χωράφι.

Στην Πάτμο οι ιβίσκοι γλεντάνε τον ήλιο τις ημέρες και τα νυχτολούλουδα σε κάνουν να χαμογελάς τις νύχτες. Η γλύκα του νησιού σε συνεπαίρνει, σχεδόν σε ταξιδεύει σε άλλες εποχές. Το νησί έχει μια πνευματικότητα που δεν συναντάς εύκολα σε άλλα μέρη. Παρά τα πλήθη του κόσμου που ταξιδεύουν πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα για να φτάσουν ως εκεί και να γευτούν αυτή την πνευματικότητα, η Πάτμος κρατάει για τον εαυτό της πράγματα.

Για τον καθένα από εμάς που την έχουμε ζήσει είναι κάτι ξεχωριστό. Για μένα είναι όλα τα παραπάνω, αλλά κυρίως είναι οι άνθρωποι που γνώρισα εκεί. Είναι η Σαμπίνα, ο Γιώργος, η Λητώ, η Carole και ο Αχιλλέας. Είναι ο Γέροντας που ζει στο Διακόφτι και οι μοναχές στη Μονή του Ευαγγελισμού, η κυρία Βούλα στο Τσιπουράδικο αλλά και ο Μανώλης στη Χώρα. Η Πάτμος είναι η Παναγιά η Διασώζουσα, η θέα του προφήτη Ηλία από τα δυτικά της Χώρας, το μονοπάτι για την Ψιλή Άμμο που σου αποκαλύπτει μια αρχέγονη θέα στον νότο, η πρωινή παγωμένη βουτιά στον Κάμπο, το τάβλι στον Αρίωνα (η ανάμνησή του έστω). Είναι το καρνάγιο, η γύμνια στον μόλο, το Κάθισμα Απολλού και άλλα πολλά.

*Ο Γιάννης Μπουρνιάς είναι φωτογράφος και εκδότης του περιοδικού NOMAS.