Θεσσαλονίκη under construction

Το μετρό πήρε μπρος και τα κομβικά μεγάλα δημόσια και ιδιωτικά έργα σε τροχιά υλοποίησης αλλάζουν το genius loci στον βορρά: Η πόλη περνάει στην επόμενη φάση της, Θεσσαλονίκη 2.0, έργα βιτρίνας και υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα τέλος. Έτσι θέλουμε να πιστεύουμε οι «επάνω» και αυτό είναι το κλίμα που επικρατεί.

Ο Μποντλέρ της πάει πολύ. «Δεν είναι πια η παλιά Θεσσαλονίκη. Η μορφή της πόλης αλλάζει πιο γρήγορα, αλίμονο, από ό,τι η καρδιά ενός θνητού». Και ο Προυστ τού «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», εκτός από τα «Άνθη του κακού», ταιριάζει για να περιγράψει γάντι το νέο κάτι που πλανιέται στην ατμόσφαιρα: «Η πραγματικότητα που είχα γνωρίσει δεν υπήρχε πια». 

Το νέο κάτι δεν είναι μια υπεραισιόδοξη αφελής αίσθηση ή ένα wishful thinking, που προσεύχεται καθημερινά στον Άγιο Δημήτριο να κάνει το θαύμα του και να το μετατρέψει σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Τα στημένα εργοτάξια παντού στο μήκος και το πλάτος της Θεσσαλονίκης μαρτυρούν πως ένα σύνολο απαραίτητων έργων, ανάσα για την πόλη, πήραν μπροστά και αμήν. Ύστερα από δεκαετίες κούφιων υποσχέσεων, in our face εμπαιγμό, στασιμότητα, τραγικά λάθη, χαμένες προθεσμίες, άβουλους εκπροσώπους, μικρόψυχους πολιτευτές και εμφύλιο για τα αρχαία, που δίχασε σε Μετρολάτρες και Μετρομάχους, το μετρό άναψε μηχανές και τα επίσημα στοιχεία από τον πρώτο μήνα της λειτουργίας του ως τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, κάνουν το αστικό αισιοδοξιόμετρο να χτυπά τιλτ: τον πρώτο μήνα της λειτουργίας του, όπως δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Νίκος Κουρέτας, «το χρησιμοποίησαν περισσότεροι από 4.500.000 επιβάτες. Το πρώτο Σαββατοκύριακο του Φεβρουαρίου, σε σχέση με το πρώτο του Ιανουαρίου, η επιβατική κίνηση είναι διπλάσια και η κίνηση στους δρόμους έχει μειωθεί κατά 15-17%. Αυτό σημαίνει ότι μεσοσταθμικά, στο πρώτο εξάμηνο, μπορούμε να φθάσουμε και στο 20-22%». 

Μικρή διακοπή για διαφημίσεις. Το αρχαίο υπαίθριο μουσείο της Βενιζέλου είναι το newcomer Instagram σποτ, που κοντράρει στα ίσια τη «φωτογένεια» του Λευκού Πύργου. 

«Στις 30 Νοεμβρίου του 2025, που θα γίνουν τα εγκαίνια της επέκτασης στην Καλαμαριά, θα παραδοθούν πέντε νέοι σταθμοί», προανήγγειλε ο Σταϊκούρας, μούλτι αισιόδοξος. Τελικά, η επέκταση του μετρό στην Καλαμαριά πήρε παράταση για τον Φεβρουάριο του 2026. Επομένως: σύνολο σταθμών από 13 σε 18, και να πώς το 2025 αποκτά όλα τα χαρακτηριστικά μιας κομβικής χρονιάς για τη μετάβαση στη Θεσσαλονίκη της νέας εποχής. Εμπράκτως. Όχι στα λόγια και τις μακέτες, που για δεκαετίες έμεναν μακέτες και κοροϊδία. 

«Είναι η ψυχολογία, ηλίθιε», θα μετάφραζε και ο Κλίντον, αν βόλταρε με τους συρμούς από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό στη Νέα Ελβετία, η ψυχολογία του βορρά που την άλλαξε φανερά η in progress πλειάδα μεγάλων έργων, τα οποία λίμναζαν για χρόνια, όμως (σαν να) ξεκολλούν επιτέλους, αφού Θεσσαλονικείς είμαστε και μάθαμε να μην παίρνουμε όρκο. Σαν να ξεκολλούν και ορίστε πώς ακτινογράφησε την ανάγκη της πόλης για ένα άλλου είδους μέλλον, στην ημερίδα που διοργάνωσε η Voria.gr, ο δήμαρχος Στέλιος Αγγελούδης: «Πρέπει να δούμε τα αναπτυξιακά έργα να τρέχουν. Έχουμε υπολογίσει ότι η μετατροπή της Θεσσαλονίκης σε μια βιώσιμη και ευρωπαϊκή πόλη χρειάζεται πόρους, που δεν υπερβαίνουν τα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ».

Warning, to whom it may concern και τα συναφή δέοντα. Ουαί και αλίμονο, γραμματείς υπουργείων και πολιτικοί Φαρισαίοι, σε όποιον τάξει ξανά λαγούς με πετραχήλια στον Θεσσαλονικιό και δεν τηρήσει τις υποσχέσεις του. Γράφεται, βέβαια, και πιο φιλειρηνικά: Όποιος παραδώσει τα μεγάλα έργα που έχει ανάγκη η Θεσσαλονίκη για να αναπνεύσει, να λειτουργήσει μητροπολιτικά, να παραγάγει χρήμα και ο προυστικός Χαμένος χρόνος της να αναπληρωθεί, θα επιβραβευθεί πολιτικά. Ασυζητητί. Και ας ξεκινήσει η αυτοψία σε μια σειρά έργων που είναι σε εξέλιξη, με κάποια να επισπεύδονται, άλλα να ξεκινούν εντός του έτους και άλλα να μπαίνουν σε τροχιά υλοποίησης μόλις οι χρονοβόρες διαδικαστικές τους ολοκληρωθούν (φέτος είπαμε).

Θεσσαλονίκη: Φώτα ολόφωτα, πόλη μεγάλη, έργα πολλά 

Το flyοver στον Περιφερειακό γκαζώνει με ορίζοντα παράδοσης το 2027 (13 χιλιόμετρα μήκος εκ των οποίων τα 4 είναι υπέργεια). Το Τεχνολογικό Πάρκο Thess Intec στην Περαία είναι 760 στρέμματα επικεντρωμένα στη νανοτεχνολογία, την καθαρή ενέργεια, την τεχνητή νοημοσύνη και τα νέα υλικά, συνεργατικά με το ΠΑΜΑΚ και αντίστοιχα τεχνολογικά πάρκα του Ισραήλ και της Γερμανίας. Θα περιλαμβάνει επίσης ζώνες αναψυχής, κοινόχρηστους χώρους ψυχαγωγίας, πεζοδρόμους και παράκτιους χώρους πρασίνου. Επίσης στα ανατολικά, με ύψος 100 μέτρων, ο πρώτος ουρανοξύστης του βορρά θα ανεγερθεί στο Αλλατίνη, στο κέντρο της επένδυσης του Σταύρου Ανδρεάδη, για την αξιοποίηση του εγκαταλειμμένου ιστορικού κεραμοποιείου, κραταιού κάποτε οικονομικού πυλώνα της πόλης. Έτσι, δηλώνει ο επιχειρηματίας, θα αποφευχθεί η οριζόντια τσιμεντοποίηση του μέρους και η υποβαθμισμένη περιοχή θα ξαναπάρει ζωή με τη δημιουργία ενός πόλου αναψυχής, πράσινου, γραφείων και χώρων που θα παραδοθούν για πολιτιστική χρήση. Spotlight: Δίπλα στο Αλλατίνη κατασκευάζεται από τον Δήμο, λόγω μετρό, νέο πάρκινγκ 400 θέσεων.

Το Παιδιατρικό νοσοκομείο στο Φίλυρο και η σύνδεση του Λιμανιού με τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους (Εγνατία Οδό και Άξονα ΠΑΘΕ Θεσσαλονίκης-Αθήνας) επίσης έμπρακτα κρατικοί «Χαμένοι χρόνοι» σε τεχνολογία, logistics, ποιότητα ζωής, κοινωνικής μέριμνας και υπόσχεσης ενός μέλλοντος που (κάλλιο αργά παρά ποτέ) εξελίσσεται ενώπιον και του πιο δύσθυμου μπαγιάτη. 

Ακόμα, η πρώτη φάση παρέμβασης στο Μητροπολιτικό Πάρκο του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, η αναβάθμιση και ανανέωση του στόλου των λεωφορείων του ΟΑΣΘ και οι ανισόπεδοι κόμβοι στην οδό Μουδανιών στο τμήμα από Βούλγαρη έως Θέρμη, της οποίας η ραγδαία ανοικοδόμηση δίνει διέξοδο στην οικιστική επέκταση της πόλης, είναι ορατά. Οι μπουλντόζες ξάστερα δουλεύουν φουλ πάουερ. Η διαπλάτυνση της Λαγκαδά από το ύψος του Παύλου Μελά ως τις Δωδεκαώροφες, οι δύο μονάδες ανακύκλωσης σε Μαυροράχη Λαγκαδά και Άγιο Αντώνιο (υποσχόμενος ορίζοντας παράδοσης μια τριετία - τετραετία), και το προεδρικό διάταγμα για την υπογραφή της ολοκληρωμένης μελέτης για την ανάπλαση και ανάδειξη του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης, μήκους 40 χιλιομέτρων, από Καλοχώρι ως Αγγελοχώρι, είναι πράγματα και θαύματα για το εδώ και το τώρα μιας Θεσσαλονίκης, που, από βαλκανικό κεφαλοχώρι, επανασχεδιάζεται για να πιάσει στάνταρ ευρωπαϊκής μητρόπολης. 

Στις μελέτες και στους διαγωνισμούς για την ενεργοποίηση συμβάσεων, προσθέστε και τη διαδικασία μεταστέγασης των Δικαστηρίων, αφού είναι να ξεκινήσει και η ανακαίνιση και ανακατασκευή του Δικαστικού Μεγάρου στον Βαρδάρη.

Ας πάμε ξανά στη δυτική πλευρά. Η ανάπλαση των 23 στρεμμάτων του ΦΙΞ γίνεται για να αποκατασταθεί η χαμένη αίγλη της εμβληματικής ζυθοποιίας (θα στεγάζονται γραφεία, εμπορικοί χώροι και ξενοδοχεία), ενώ το οκταγωνικό κτίριο του Μουσείου Ολοκαυτώματος, μαζί με την ανάπλαση της ΔΕΘ που θα εντάξει στο κέντρο της Θεσσαλονίκης ένα πάρκο, έναν ογκώδη πράσινο πνεύμονα αλά Σέντραλ Παρκ, με πάρκινγκ, ξενοδοχεία, συνεδριακό κέντρο, νέα περίπτερα και εμπορικούς χώρους, θα μετατοπίσουν τους άξονες επέκτασης του πεδίου της πόλης.

Από Θέρμη ως Λιμάνι, η πόλη αλλάζει μάνι μάνι 

Ξανά στο Λιμάνι. Το 2025 θα ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για να αποκτήσει ανάδοχο το μεγάλο διπλό σιδηροδρομικό έργο της σύνδεσης του 6ου προβλήτα με το υφιστάμενο σιδηροδρομικό δίκτυο και τον προαστιακό σιδηρόδρομο της Δυτικής Θεσσαλονίκης, σε παράλληλη διαδρομή με την οδική σύνδεση με τα εθνικά δίκτυα που προανέφερα. Η ανάπλαση της Παλιάς Παραλίας, η ανάπλαση του άξονα της Αριστοτέλους, οι αναπλάσεις σε Ιπποκράτειο, συνοικίες Βότση, Κηφισιά και Σίνδο, όπως και σε άλλα πρώην στρατόπεδα που δόθηκαν σε δημόσια χρήση, ανεβάζουν τον πήχη ψηλά. 

Ο νεανικός χαρακτήρας της Θεσσαλονίκης λόγω του ΑΠΘ, ο τουρισμός που σημειώνει απανωτά ρεκόρ (αν και απέχει ακόμα πολύ το υπάρχον προτσές από ένα άλλου είδους αναπτυξιακό σχέδιο που θα φέρει υψηλότερα εισοδήματα αντί μόνο Βαλκάνιους ή εσωτερικούς ταξιδιώτες) και τα πολυεθνικά brands τύπου Microsoft, Pfizer, Siemens που εγκατέστησαν τα γραφεία τους, προοιωνίζουν αυτό που κάθε Θεσσαλονικιός περιμένει, να δει την πόλη να παίρνει τα πάνω της. Νισάφι με τις ατήρητες χρονίως υποσχέσεις και τα μεγάλα λόγια, αλλά από πράξη τίποτα. Να όμως που, περιπλανώμενος στην πόλη, αναθαρρώ τσεκάροντας τη μεγάλη νέα αισιόδοξη εικόνα που αναδύεται. Οσφραίνομαι την αίσθηση αλλαγής, βλέπω να διαμορφώνεται το άλλου είδους τοπίο που θα αναβαθμίσει το genius loci μας, όλοι οι παραπάνω παράμετροι παίζουν καθοριστικό ρόλο στη νέα ταυτότητα της Θεσσαλονίκης, τα συναισθήματα ασφάλειας και προοπτικής, τις ιδέες και το ούτως ή άλλως μοναδικό «πνεύμα του τόπου» (αυτό θα πει genius loci) που διαθέτουμε. Αμήν και τρισαμήν και φτου μη μας ματιάξω.