Περιβαλλον

Τοπία Τουρισμού: Ανακατα- σκευάζοντας την Ελλάδα

Το περίπτερο της ελληνικής συμμετοχής από τη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στη Βενετία

Για όσους δεν είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν πέρυσι το καλοκαίρι τη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στη Βενετία, μπορούν να τη δουν τώρα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Το περίπτερο της ελληνικής συμμετοχής μεταφέρεται αυτούσιο και παρουσιάζεται στο ελληνικό κοινό στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Μουσείο της Ακρόπολης ήταν ένα από τα έργα της έκθεσης και είναι εντυπωσιακό αν όχι και μοναδικό μια έκθεση να εκτίθεται μέσα σε ένα από τα έργα της.

Το θέμα της έκθεσης είναι «Τοπία Τουρισμού: Ανακατασκευάζοντας την Ελλάδα» και ουσιαστικά εξετάζει το ρόλο του τουρισμού ως οχήματος εκμοντερνισμού της χώρας. Δηλαδή πως ο τουρισμός μπορεί να οδηγήσει στον εκσυγχρονισμό της χώρας και στην αναμόρφωση του δομημένου περιβάλλοντος της. Κυρίως μέσα από φωτογραφίες και κείμενα η έκθεση εξετάζει το ρόλο του τουρισμού ως αναδιαμορφωτή της ελληνικής ταυτότητας. Πως εμείς ως Έλληνες σχηματοποιούμαστε και προβαλλόμαστε προς τα έξω μέσω του τουρισμού και των στοιχείων που τον συγκροτούν. Την ιστορία και το τοπίο.

Η έκθεση χωρίζεται σε δύο ενότητες. Στο Αρχείο 1914-2014 όπου παρουσιάζονται έργα και μελέτες των τελευταίων 100 χρόνων, που στην πραγματικότητα ξεκίνησε επίσημα ο τουρισμός στη χώρα με την ίδρυση του ΕΟΤ. Το δεύτερο μέρος είναι τα Νέα Έργα, οι προτάσεις των 15 αρχιτεκτονικών γραφείων από ολόκληρο τον κόσμο που σχεδιάστηκαν ειδικά για την έκθεση. Προτάσεις που αφορούν την σύγχρονη τουριστική κατοίκηση στο τοπίο μετά την κρίση εποχή.

Μέσα από το φωτογραφικό υλικό και τα κείμενα του Αρχείου ο επισκέπτης μπορεί να δει πως εξελίχθηκε η τουριστική ανάπτυξη στην Ελλάδα και πως αυτή επηρέασε την αναδιαμόρφωση της εθνικής μας ταυτότητας. «Η ελληνική ιστορία και το ελληνικό τοπίο συγκρότησαν από κοινού το μύθο της σύγχρονης Ελλάδας. Αυτά τα στοιχεία αποτέλεσαν τη βάση για την είσοδο της Ελλάδας σ’ ένα νέο τομέα οικονομικής δραστηριότητας.

Τον τουρισμό. Μια βιομηχανία στην οποία η Ελλάδα έμελε να παίξει σημαντικό ρόλο σε παγκόσμια κλίμακα. Ο τουρισμός είναι μια κατεξοχήν εξωστρεφής δραστηριότητα που προϋποθέτει συνεχή επικοινωνία με το “άλλο”, επαφή με το νέο και συνεχή αναδιαμόρφωση ταυτότητας. Με αρχιτεκτονικούς όρους, μια διαρκή ανακατασκευή του δομημένου τοπίου» αναφέρει ο Επιμελητής της έκθεσης Γιάννης Αίσωπος.

Μέσα από την ιστορική αναδρομή του Αρχείου θα μπορέσουμε να δούμε τα τουριστικά θέρετρα των δεκαετιών του ’50 και του ’60 που ενώ δεν υποτάχτηκαν στις προϋπάρχουσες πολιτισμικές δεσμεύσεις του παραδοσιακού και ακολούθησαν τη μοντέρνα αρχιτεκτονική, ωστόσο σεβάστηκαν το τοπίο και εναρμονίστηκαν μαζί του. Στη συνέχεια, και σαν να κάνεις ένα ταξίδι μέσα στο χρόνο, η έκθεση φτάνει στην περίοδο της «ευημερίας» και του lifestyle με τα τεράστια ξενοδοχειακά συγκροτήματα που φυτεύτηκαν δίπλα στο κύμα. Με την κουλτούρα της ευεξίας και του SPA να κυριαρχεί και την αρχιτεκτονική να υποτάσσεται στις εντολές της. Η επιδίωξη της χλιδής και της πολυτέλειας του εσωτερικού χώρου έβαλαν σε δεύτερη μοίρα την εξωτερική εμφάνιση του κτιρίου.

Τέλος φτάνοντας στην μετά κρίση εποχή, στα έργα των 15 αρχιτεκτονικών γραφείων, η φαντασμαγορία ξεθωριάζει δίνοντας τη θέση της σε μια πιο «νηφάλια» αρχιτεκτονική του ελάχιστου περιβαλλοντικού αποτυπώματος. «Ήρθε λοιπόν τώρα η κρίση να γίνει ευκαιρία για να ξαναβρούμε το μέτρο. Κανείς δεν πάει στη Βενετία και στη Σαντορίνη για να βρει πισίνα. Οφείλουμε να έχουμε μέτρο στην ενεργειακή και στην υδατική κατανάλωση που είναι και τα θέματα που άπτονται άμεσα του περιβάλλοντος» θα πει για την έκθεση ο Αναπληρωτής Υπουργός ΠΑΠΕΝ, Γιάννης Τσιρώνης, αφού τη διοργάνωση της συμμετοχής στη Μπιενάλε την είχε το Υπουργείο Περιβάλλοντος.