Στις φωτογραφίες της Μαρίνας Μπιρδιμήρη τα απομεινάρια μιας ζωής, όπως αποτυπώνονται στους τοίχους γκρεμισμένων σπιτιών, συνδέονται με προβολές φωτογραφιών από τα ταξίδια της και συναντώνται μ’ ένα κείμενο της A.V.
«Στις τομές των γκρεμισμένων κτιρίων, όπου συνήθως ένας τοίχος τους έχει μείνει κολλητά στον τοίχο ενός άλλου κτιρίου, αποκαλύπτεται ένα μέρος του σπιτιού που δεν υπάρχει πια – αν πλησιάσεις κοντά θα δεις εναπομείναντα ράφια, γύψινες λεπτομέρειες από το ταβάνι, το καρφί που κρεμόταν ένα κάδρο με τη σκιά που έχει αφήσει πίσω του… Αποφάσισα να τις φωτογραφίσω. Έτρεχα να προλάβω μην και χτιστούν... Οι φωτογραφίες ήταν περίεργες, όχι «σωστές», σχεδόν πάντα είχαν μπροστά ένα αυτοκίνητο ή παλιοσίδερα… δεν μπορούσα δηλαδή να τις εκθέσω. Έτσι αποφάσισα να αξιοποιήσω τις φωτογραφίες από τα ταξίδια μου, προβάλλοντάς τις πάνω στις τομές. Ήθελα να φαίνονται όλα τα στοιχεία μιας καθημερινότητας δίπλα σε μια οποιαδήποτε στιγμή μέσα στο χρόνο – γυναίκες στους δρόμους του Μαρόκο, μια βάρκα στα Χανιά, ένα στιγμιότυπο από το Κάπρι ή το κέντρο της Αθήνας. Το μόνο που έλειπε πια για μια έκθεση σε γκαλερί ήταν τα «λόγια» που θα εξηγούσαν την ιδέα μου, τα οποία όμως δεν τα είχα (η δουλειά μου είναι αρχιτέκτονας) μέχρι που «συνάντησα» το κείμενο του Γιάννη Νένε. Ένα Σαββατοκύριακο τον περασμένο Μάιο πήρα μαζί μου σε μια εκδρομή την ATHENS VOICE. Έτσι όπως τη χάζευα έπεσε το μάτι μου σε μια παράγραφο από το «Πανικοβάλ» εκείνου του τεύχους. Έλεγε: “Στα παλιά μισογκρεμισμένα σπίτια κοντοστέκομαι. Πάντα σκέφτομαι τους νεκρούς τους. Ποιοι πέρασαν, ποιοι έμειναν, ποιοι αγαπήθηκαν εκεί μέσα. Κολλάω. Πάω να τα φωτογραφίσω και σκάνε πάλι οι αλαφιασμένες γριές από τις πολυκατοικίες: Θέλετε κάτι; Τι φωτογραφίζετε;”. Αμέσως είδα ακριβώς αυτό που είχα κάνει τυπωμένο στο χαρτί. Η έκθεση ήταν πια έτοιμη». - ΔΗΜΗΤΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ
Το Yπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής απευθύνθηκε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) και μαζί ενεργοποίησαν τη δράση «Ζωγραφική τυφλών όψεων κτιρίων» (Πρόγραμμα «Αθήνα-Αττική 2014»). Η αρχή γίνεται με 5 κτίρια: Hotel Vienna (Μενάνδρου & Πειραιώς)/ Λ. Καλλιρρόης 75-77, Νέος Κόσμος/ Φρ. Σμιθ & Κασομούλη, Νέος Κόσμος/ Κριεζώτου 6, Κέντρο/ Λακωνίας 24, Αμπελόκηποι. Από κοινού δεσμεύτηκαν να ολοκληρώσουν τα έργα μέχρι το τέλος του έτους. Να σημειωθεί ότι προηγήθηκε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος του ΥΠΕΚΑ προς τους ιδιοκτήτες που θα ήθελαν να διαθέσουν τις τυφλές όψεις των κτιρίων τους για να ζωγραφιστούν. Ανταποκρίθηκαν πέντε.
Πιο άμεσα χρονικά και συγκεκριμένα από τις 30/09 μέχρι τις 10/10 οι φοιτητές της ΑΣΚΤ θα μετατρέψουν την στοά Σπύρου Μίλιου και τον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου σε ένα «υπαίθριο ατελιέ». Η ομαδική έκθεση έχει τίτλο «Art and the City» και υποστηρίζει από την PICAR (μέλος του τραπεζικού ομίλου Πειραιώς) και το CITY LINK. Το κοινό θα δει σε πραγματικό χρόνο νέους καλλιτέχνες να δημιουργούν και να αποπερατώνουν τα έργα τους.
Το γνωστό μας καλλιτέχνη του δρόμου iNΟ (www.ino1.gr) επέλεξε η εταιρεία ΤΡΑΜ με σκοπό να του αναθέσει την αισθητική αναβάθμιση επιφανειών σε δημόσια θέα, όπως είναι οι τοίχοι που βρίσκονται στα συγκεκριμένα σημεία απ’ όπου περνάει το τραμ. Πολλοί γνωρίζουν τη δουλειά του εξαιρετικού αυτού καλλιτέχνη κυρίως από τη μεγάλη τοιχογραφία που καλύπτει τον τοίχο της Τεχνόπολης από την πλευρά της Πειραιώς.
Το πρώτο σημείο που επιλέχτηκε για εικαστική παρέμβαση είναι το ηχοπέτασμα επί της οδού Διαδόχου Παύλου στη Γλυφάδα. Το πρότζεκτ τώρα έχει τελειώσει και το αποτέλεσμα το βλέπετε στη φωτογραφία. Πρέπει να σημειώσουμε ότι το πλάνο που έχει η ΤΡΑΜ δεν σταματάει εδώ. Αυτή την περίοδο αναζητά τη βοήθεια κάποιου χορηγού ώστε να ολοκληρωθεί η διακόσμηση σε όλες τις στάσεις Τραμ που υπάρχουν στην Αθήνα. Ελπίζουμε όχι μόνο να βρεθεί χορηγός αλλά να παραδειγματιστούν και άλλοι οργανισμοί και να μιμηθούν την ωραία αυτή ιδέα.
Εθελοντές από την Ευρώπη έως την Ασία ήρθαν στην Αθήνα με «πινέλα» και μεταμόρφωσαν δύο σχολεία του Κεραμεικού.
Οι κουβάδες με τις μπογιές άδειασαν. Τα πινέλα και οι παλέτες πλύθηκαν. Και από τις προσόψεις δύο δημοτικών σχολείων του Κεραμεικού ξεπηδούν χρώματα μαζί με αριθμούς, κινέζικα ιδεογράμματα, γράμματα που σχηματίζουν τις λέξεις «σχολείο, école, xué xiào». Αποστολή εξετελέσθη, μέσα σε δύο εβδομάδες. Περίπου 30 εθελοντές από την Ελλάδα, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ισπανία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Ρωσία, την Κίνα και την Κορέα μεταμόρφωσαν δύο από τα εκατοντάδες γκρίζα σχολεία της Αθήνας.
Η ιδέα ανήκει στη μη κυβερνητική οργάνωση ΕΛΙΞ και η χρηματοδότηση στην Εταιρεία Τουριστικής και Οικονομικής Ανάπτυξης του Δήμου Αθηναίων. «Ουσιαστικά πρόκειται για δύο προγράμματα» εξηγεί η υπεύθυνη επικοινωνίας της ΕΛΙΞ Ντόρα Βουγιούκα και συμπληρώνει: «Ένα στο 64ο Δημοτικό στην οδό Μ. Αλεξάνδρου και το άλλο στο 56ο στην Τιμαίου. Υλοποιήθηκαν στο γενικότερο πλαίσιο των εθελοντικών μας δράσεων σε όλη την Ελλάδα».
Οι περισσότεροι από τους εθελοντές δεν είχαν ζωγραφίσει ποτέ άλλοτε σε τοίχο. Γι’ αυτό ήταν δίπλα τους καθημερινά τα κορίτσια της ομάδας εικαστικών εφαρμογών “the3forart”, Ελένη Αβραμίδου και Ελευθερία Δανηιλίδη. «Εμείς πιάσαμε δουλειά λίγες ημέρες πριν από τους εθελοντές, διότι έπρεπε να φτιάξουμε τα περιγράμματα που οι εθελοντές θα γέμιζαν με χρώμα». Η παρέμβαση έχει θέμα, όπως εξηγεί η Ελένη: «Βάλαμε το ουράνιο τόξο στην αυλή. Βάψαμε, δηλαδή, επτά κολόνες με τη σειρά των χρωμάτων του ουράνιου τόξου. Και όπως λέει το παραμύθι, στην άκρη του κρύβεται ο θησαυρός. Ο δικός μας εικαστικός θησαυρός είναι ένα σεντούκι από το οποίο ξεπηδούν διάφορα γράμματα και δημιουργούν τη λέξη ειρήνη σε πολλές γλώσσες. Σχεδιάσαμε, επίσης, πουλιά και προσθέσαμε λίγα περισσότερα δέντρα δίπλα στα αληθινά. Δέντρα διαφορετικά, καθώς οι ρίζες τους είναι αναποδογυρισμένα αυτοκίνητα».
Οι εθελοντές έβαψαν τα πάντα: τοίχους, περβάζια και ό,τι άλλο χρειαζόταν ανανέωση. «Το μόνο που αφήσαμε ήταν τρεις τοιχογραφίες στο σκεπαστό μέρος της αυλής. Ο διευθυντής μάς εξήγησε ότι είχαν ζωγραφιστεί από μαθητές του σχολείου. Και σεβαστήκαμε την επιθυμία του» λέει η Ελευθερία. Η επιλογή των καλλιτεχνών έγινε από την ΈΛΙΞ. Κατά τη διάρκεια των εργασιών δεν έλειψαν οι περίεργοι, κυρίως μικροί επισκέπτες. «Ερχόντουσαν παιδιά της γειτονιάς κάθε μέρα. Ως επί το πλείστον παιδιά μεταναστών, που ήθελαν κι αυτά να ζωγραφίσουν. Γίναμε μια παρέα».
Εθελοντές γένους θηλυκού
Από τους 28 εθελοντές, οι 27 ήταν γυναίκες. «Τέτοιες πρωτοβουλίες οι γυναίκες τις μυρίζονται από μακριά. Οι άνδρες όταν ξυπνούν δεν υπάρχουν πια θέσεις. Είχαμε, ωστόσο, την τιμή να έχουμε έναν Κορεάτη στην ομάδα» διευκρινίζει η Ντόρα.
Το συντονισμό και το δέσιμο των ομάδων ανέλαβαν ομαδάρχες, ο Νίκος Νικολαΐδης και η Ζωή Μαργέλη. Άτυπα οι ομάδες ονομάζονται «παλέτα» και «πινέλο». Τυπικά είναι το Έλιξ 27 και 28. Η ομαδάρχισσα Ζωή δηλώνει εθισμένη με τον εθελοντισμό και υποστηρίζει ότι τουλάχιστον στην Ελλάδα τη συγκεκριμένη δουλειά δεν θα την έκανε κανείς άλλος. Οι εθελοντές μένουν στους χώρους όπου καλούνται να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Τα θρανία στο 64ο δημοτικό βγήκαν έξω και οι υπνόσακοι μπήκαν μέσα. Η Ζωή περιγράφει το καθημερινό πρόγραμμα των εθελοντών: «Εγερτήριο στις οκτώ το πρωί και αμέσως μετά πρωινό με γάλα και ζεστό ψωμί από το φούρνο δίπλα στο σχολείο. Κατά τις εννέα δουλειά. Τουλάχιστον ένα δεκάλεπτο για το συντονισμό, ποιος θα πάει πού και σε ποια ομάδα. Κάποιοι έμεναν στο 64ο και κάποιοι άλλοι πήγαιναν στο 56ο. Εκεί είχαμε παρέα τους εργάτες που ανακαίνιζαν το σχολείο. Πρώτο διάλειμμα στις δώδεκα με φρούτα, μπισκότα και πολύ κρύο νερό. Γύρω στις τρεις μαζευόμασταν ξανά στο 64ο για το μεσημεριανό. Κάθε ημέρα υπήρχε κι άλλο home team – δύο παιδιά που εκ περιτροπής αναλάμβαναν τις δουλειές του νοικοκυριού. Μαγείρευαν, καθάριζαν, διότι το σχολείο ήταν το σπίτι μας. Μετά ξάπλα. Λίγο η δουλειά και κυρίως ο ήλιος, τους έβλεπες τους καημένους να πέφτουν σαν τις μύγες. Και μετά, το απόγευμα ερχόταν η ώρα του τουρισμού στην πόλη. Αυτή η εμπειρία για μένα ήταν πολύ διαφορετική, κυρίως διότι ήμασταν στο κέντρο της πόλης μέσα στους πειρασμούς. Ωστόσο κανένα από τα παιδιά δεν ήρθε με τη νοοτροπία των διακοπών».
Η Νάταλι Ντέιλι από τη Νέα Ζηλανδία είναι δασκάλα εδώ και τρία χρόνια στη Νυρεμβέργη. Έμαθε για το πρόγραμμα από το ίντερνετ. «Ήταν η πρώτη φορά. Θα το ξανακάνω. Με έπεισε το είδος της δουλειάς, παρόλο που δεν είχα ασχοληθεί με τη ζωγραφική. Σοκ. Αυτό ένιωσα βλέποντας το σχολείο. Παρόλο που δεν μπορέσαμε να το αλλάξουμε εξ ολοκλήρου, αυτό που κάναμε έδωσε στην αυλή μια άλλη όψη, το μεταμόρφωσε. Κοιμόμασταν σε τάξεις, οπότε είχα την αίσθηση του σχολείου. Αν και άλλοι ακολουθήσουν το δικό μας παράδειγμα, η περιοχή του Κεραμεικού και του Μεταξουργείου να αναζωογονηθεί. Διότι είναι κρίμα να υπάρχει τόση μιζέρια τόσο κοντά στο κέντρο της πόλης».
Ο μοναδικός άντρας της παρέας, ο Κιμ Τουκ, έχει ασχοληθεί ξανά με τη ζωγραφική, αλλά στο στρατό. «Είχα συμμετάσχει σε μια παρόμοια εικαστική προσπάθεια στην αεροπορία. Ωστόσο στο στρατό δεν ζωγραφίζαμε τόσο χαριτωμένα. Βρέθηκα σε ένα σχολείο για μικρά παιδιά και είχα την αίσθηση ότι συνέβαλα στο μέλλον τους και ποιος ξέρει, ίσως στο μέλλον της Ελλάδας. Ξαφνιάστηκα όταν κατάλαβα ότι θα προσέφερα εργασία στο κέντρο της Αθήνας. Μου άρεσε πολύ η πόλη και κυρίως ότι πρόκειται για ένα τόσο διαφορετικό περιβάλλον και τοπίο από αυτό που έχω συνηθίσει στην Ασία. Είναι η πρώτη μου επίσκεψη στην Ευρώπη και αν κρίνω από την Αθήνα μού άνοιξε η όρεξη για να δω κι άλλες ευρωπαϊκές πόλεις».
Αυτός που θα αντικρίζει καθημερινά μαζί με τους μαθητές τη δουλειά των εθελοντών είναι διευθυντής του σχολείου, Κέκος Δημήτριος: «Νομίζω ότι ο φετινός αγιασμός θα είναι μια πρωτόγνωρη εμπειρία για τα παιδιά, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς. Αν ήξερα ότι υπάρχουν παιδιά που προσφέρουν τέτοια εθελοντική εργασία, σίγουρα θα το είχα κάνει νωρίτερα».
Για τα προγράμματα εθελοντικής εργασίας δες στο www.elix.org.gr
24°
