Όχι άλλη γκρίνια για τον τουρισμό στην Αθήνα

Η γκρίνια για την τουριστική ανάπτυξη στην Αθήνα από μια μειοψηφία του Τύπου είναι δυσανάλογη συγκριτικά με τα οικονομικά οφέλη, τις νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, αλλά και την ευρύτερη αρχιτεκτονική ανάπλαση που μπορεί κανείς να διακρίνει σε έναν περίπατο στην πρωτεύουσα τα τελευταία χρόνια.

Οι αντιρρήσεις εδράζονται στον τρόπο διαχείρισης των υπεράριθμων επισκεπτών κυρίως από την πλευρά της πολιτείας (μετακινήσεις, χώροι στάθμευσης, πρόσβαση ΑΜΕΑ κ.λπ.) αλλά κατευθύνεται και σε ιδιώτες, κυρίως ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι διαθέτουν τα σπίτια τους για βραχυπρόθεσμη μίσθωση. Η δαιμονοποίηση του Αirbnb, αν και δεν είναι ελληνικό φαινόμενο, έχει φτάσει σε ακρότητες. Και ειδικά σε μια χώρα που στέγνωσε κυριολεκτικά το πορτοφόλι της από τη χρεωκοπία και την υπερφορολόγηση μετά την επιβολή των μνημονίων. 

«Όχι άλλοι τουρίστες» είναι το σύνθημα γιατί, για κάποιον λόγο, εμάς τους γνήσιους απογόνους του Ξένιου Δία, μας έχουν κουράσει. Οι λόγοι αρκετοί: Γιατί έχουν αυξηθεί τα ενοίκια. Γιατί έχουν αλλάξει οι καθημερινές μας συνήθειες. Γιατί έχει αλλοιωθεί η εθνική μας φυσιογνωμία. Η ανάπτυξη του τουρισμού στα ελληνικά νησιά, πολύ πριν γίνει η Αθήνα ελκυστικός προορισμός, δεν αποδεικνύει ότι η πολιτιστική κληρονομιά και η εθνική μας ταυτότητα αλλοιώνονται από την επέλαση των τουριστών. Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Όπως στην ομηρική εποχή έτσι και σήμερα, ο ξένος απολαμβάνει το εθιμοτυπικό της φιλοξενίας και όλα τα στάδια της διαδικασίας του «ξενοδοχείν». Αν αφαιρέσεις τα ελληνικά στοιχεία από αυτή τη διαδικασία το πιθανότερο είναι ο «ξένος» να μην επιστρέψει ξανά. Και είναι ο λόγος που τα πανηγύρια στην Ικαρία δεν σταμάτησαν ποτέ. Απόγονοι καλαθοποιών της Τήνου ανακαίνισαν περιστερώνες για να συνεχίσουν μια παραδοσιακή επιχείρηση. Άνοιξαν ελληνικές ζυθοποιίες από τολμηρούς νέους επιχειρηματίες σε περιοχές που οι κάτοικοι ζούσαν ως υπάλληλοι από το μονοπώλιο εργολάβων και παλιάς κοπής επιχειρηματιών. Εργαστήρια συνεχίζουν να φτιάχνουν μπότηδες για το έθιμο του Πάσχα στην Κέρκυρα. Το Ούζο Πλωμάρι στη Μυτιλήνη ενισχύθηκε με ένα  μουσείο ξενάγησης και δοκιμής για όσους το επισκέπτονται σε τρεις διαφορετικές γλώσσες. Γνωρίζετε πολλές γυναίκες στη Δύση να φορούν παραδοσιακά ενδύματα όπως αυτά που φορούν οι γυναίκες στην Όλυμπο της Καρπάθου; Οι καρτ ποστάλ που απεικόνιζαν έναν συμπαθή χαμογελαστό γάιδαρο, μια γιαγιά μαυροφορεμένη σε κυκλαδίτικο σοκάκι, τον αρχαίο Διόνυσο σε στύση, έχουν περάσει στα αζήτητα.

Νέες επιχειρηματικές ιδέες ξεπήδησαν τα τελευταία χρόνια στον κλάδο των σουβενίρ. Εταιρίες με εμπνευσμένα ονόματα στα αγγλικά άλλαξαν τον χάρτη των προϊόντων που επιστρέφουν μέσα στη βαλίτσα των τουριστών, εκπροσωπώντας το σύγχρονο πρόσωπο της Ελλάδας. Εκτός από τις δύο μεγάλες γνωστές εταιρίες καλλυντικών και φυτικών φαρμάκων που απέδειξαν ότι μπορούν να κατακτήσουν και τις διεθνείς αγορές, δημιουργήθηκαν νέες μικρότερες βιοτεχνίες καλλυντικών, σαπουνιών, αρωμάτων, βρίσκοντας θέση στα μπάνια μικρότερης κλίμακας ξενοδοχειακών ελληνικών μονάδων. Ο ελληνικός τουρισμός εξοικονόμησε έτσι έξοδα προβολής και προώθησης σε ξένες αγορές.

Τα σανδάλια που κάποτε φορούσαν αποκλειστικά οι Έλληνες ηθοποιοί στην Επίδαυρο και μερικοί γραφικοί τουρίστες, αποτελούν ένα από τα πιο επιτυχημένα χειροποίητα προϊόντα που βρίσκει ένας «ψαγμένος» στη μόδα καταναλωτής. Έλληνες γραφίστες βραβεύονται σε διεθνείς διαγωνισμούς υπογράφοντας πολλά προϊόντα design αμιγώς ελληνικών εταιριών που σχετίζονται με τον τουρισμό. Στούντιο κεραμικής, βιοτεχνίες κοσμημάτων, εκδοτικά concept προσαρμοσμένα στο προφίλ των τουριστών, συσκευασμένα με έμπνευση όλων των ειδών τα βότανα που ευδοκιμούν στη χώρα, είναι μερικές μόνο από τις εταιρίες που αναπτύχθηκαν παράλληλα και εξαιτίας της τουριστικής έξαρσης. Κάθε μια επιχείρηση από αυτές απασχολεί έναν αριθμό εργαζομένων, συνεργάζεται με έναν φοροτεχνικό, στεγάζεται σε ένα ακίνητο, πληρώνει φόρους και δημιουργεί ένα κύκλωμα οικονομίας απολύτως αναγκαίο για τη χώρα. Και σε αντίθεση με αυτούς που ενοχλούνται αισθητικά με τη μεταμόρφωση του τοπίου, επιθυμεί λιγότερους φόρους και σταθερότερο οικονομικό περιβάλλον, όχι λιγότερους τουρίστες.

Πώς βιοπορίζονται άραγε όσοι εκνευρίζονται από την άνοδο του τουρισμού στην Αθήνα; 

Αλλά γιατί δεν ξεκινάμε ανάποδα; Ας δούμε ποιες επαγγελματικές ομάδες ωφελήθηκαν από την αύξηση του τουρισμού στην Αθήνα και αν δημιουργήθηκαν ευκαιρίες για την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών. Εκτός από τις φανερές περιπτώσεις ωφέλειας προϊόντων και εταιριών που βρίσκονται στη βιτρίνα και στα ράφια με το logo τους, υπάρχουν αφανείς κλάδοι που κάνουν τον σταυρό τους, γιατί το  βουβό τους τηλέφωνο ξαναχτύπησε και ήταν για δουλειά. Μια τέτοια περίπτωση είναι ο οικοδομικός κλάδος. Μαστόρια και εργολάβοι σε δεκαετή απραξία στράγγισαν οικονομικά και ψυχολογικά.

Σήμερα είναι δύσκολο να προγραμματίσεις μια ανακαίνιση αν δεν έχεις εξασφαλίσει ημερομηνίες στο φορτωμένο πρόγραμμά τους. Συνεργεία καθαρισμού και στεγνοκαθαριστήρια αγωνίζονται να προλάβουν την παράδοση και παραλαβή του ιματισμού, χρησιμοποιώντας επαγγελματικά αυτοκίνητα που προμηθεύονται με leasing ή μακροπρόθεσμες μισθώσεις αυτοκινήτων αφήνοντας χώρο να ξεπηδήσουν και νέες ελληνικές εταιρίες παροχής επαγγελματικού στόλου. Τεχνικοί κτιρίων, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, ψυκτικοί. Όλοι στοιχημάτιζαν ότι τα καταστήματα οικιακού εξοπλισμού πέριξ της Αιόλου και της Αθηνάς θα έπεφταν στον βωμό της εστίασης και των τραπεζοκαθισμάτων. Διαψεύστηκαν. Πολλά από αυτά ανακαινίστηκαν και προσπαθούν να προλάβουν τους χρόνους παράδοσης των παραγγελιών από τις γειτονικές ξενοδοχειακές μονάδες. Έχετε μπει στον κόπο να επισκεφθείτε μια HORECA; Αν το κάνετε μη διανοηθείτε να πάτε με το ιδιωτικό σας αυτοκίνητο. Λογικά θα έπρεπε να μετονομαστεί σε HOMECA. Αφού πρόκειται για τη Μέκκα που συγκεντρώνει την καρδιά (και τα πνευμόνια) της ελληνικής οικονομίας. Όλοι σχεδόν οι εκθέτες παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες που σχετίζονται με τον τουρισμό. Ας μην αναφερθούμε στις καινοτόμες υπηρεσίες start up ελληνικών εταιριών που βρήκαν χρηματοδότηση και επιχείρησαν μια νέα προσέγγιση στην προβολή και διάδοση του ελληνικού πολιτισμού μέσα από το gaming και VR εμπειρίες. Εφηύραν νέους τρόπους ξενάγησης. Δημιούργησαν εύχρηστα εργαλεία software διαχείρισης τουριστικών μονάδων. Κατασκεύασαν Β2Β marketplace για τη σύνδεση των επαγγελματιών του τουρισμού και έτσι για πρώτη φορά με ευκολία, οινοποιοί, αγροφάρμες, ελαιοτριβεία έφεραν τους ταξιδιώτες στην πόρτα τους. Έχετε ακούσει ποτέ για την ελληνική  εταιρία που επιστρέφει τα ξεχασμένα αντικείμενα πελατών σε ξενοδοχεία, αεροδρόμια, ferries; Γνωρίζετε ότι δημιουργήθηκαν τουριστικά πρακτορεία στην Ελλάδα που εξειδικεύονται σε ταξιδιώτες με κινητικά προβλήματα;

Ο κατάλογος είναι  τεράστιος. Των ευκαιριών. Της ανάπτυξης. Των δυνατοτήτων.

Μικρά πεζοδρόμια, πολλά τραπεζοκαθίσματα

Η Αθήνα δεν διαθέτει μεγάλα πεζοδρόμια. Δεν μπορούμε να τα φαρδύνουμε γκρεμίζοντας κτίρια, μπορούμε όμως να τα επισκευάζουμε. Αν θέλουμε να αποκτήσουμε περισσότερο χώρο για τους πεζούς  θα πρέπει να γίνουν πεζοδρομήσεις. Πεζοδρομήσεις σημαίνει ανάγκη για περισσότερη ασφάλεια και ηλεκτροκίνηση. Περισσότερη ασφάλεια σημαίνει περισσότερη αστυνόμευση και περισσότερη ηλεκτροκίνηση σημαίνει περισσότερες αναβάσεις σε ανηφόρες σε μια πρωτεύουσα με υψηλές θερμοκρασίες, και μπαίνουμε πάλι σε έναν κυκεώνα συζητήσεων, συγκρούσεων και αντιθέσεων απολύτως αντιπαραγωγικών. Να καταργήσουμε τα τραπεζοκαθίσματα; Να τα καταργήσουμε. Να ξέρετε ότι η αμέσως επόμενη επιλογή τους θα είναι να κάθονται κάτω. Στο πεζοδρόμιο, σε ένα τοιχάκι, σε έναν πυροσβεστικό κρουνό. Αν όντως αυτή η πόλη δεν μας χωράει όλους, ας βάλουμε περισσότερους τουριστικούς φόρους. Και δεν μιλάμε για το Τέλος Διανυκτέρευσης που αγγίζει τα 50 λεπτά ανά διανυκτέρευση σε ενοικιαζόμενα και τα 4 ευρώ για ξενοδοχεία 5 αστέρων. Δεν προσπερνάμε τα προβλήματα που δημιουργεί ο υπερτουρισμός. Αλλά εδώ κοντεύουμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι μια μεγάλη μερίδα πολιτών μόλις πήρε μεγάλη ανάσα. «Να είμαστε λογικοί, μην είμαστε και πλεονέκτες» όπως έλεγε ο αξέχαστος Χατζηχρήστος στον Ηλία του 16ου.