Μια βόλτα στον Κολωνό, με ξεναγό τον συγγραφέα Κώστα Κατσουλάρη

Σάββατο μεσημέρι έξω από το 52ο Γυμνάσιο - Λύκειο Κολωνού. Το ραντεβού μας με τον συγγραφέα Κώστα Κατσουλάρη, τους ήρωες αλλά και τον κομβικό τόπο δράσης του τελευταίου του μυθιστορήματος «Στο στήθος μέσα χάλκινη καρδιά». Στους δρόμους του Κολωνού, στην Ακαδημία Πλάτωνος και σε ορισμένα σημεία του Μεταξουργείου και της Κολοκυνθούς, στην εύφλεκτη Αθήνα του 2013, αυτή η περιπατητική περιήγηση, διοργανωμένη από το Δίκτυο Πολιτισμού Athens Culture Net του Δήμου Αθηναίων, είναι μια πρώτης τάξης ευκαιρία για όσους διάβασαν το βιβλίο να μπουν κυριολεκτικά στα ενδότερά του. Να το περπατήσουν και να το δουν, να σταθούν και να το συζητήσουν. Ο Κώστας Κατσουλάρης, όπως υπόσχεται η δράση «Αθηναϊκές Διαδρομές Βιβλίου», θα μας ξεναγήσει στην τοπιογραφία αλλά και τον ψυχισμό των ηρώων του, ανατρέχοντας σε εκείνες τις μέρες που κάνοντας ρεπεράζ στην περιοχή, διάλεγε σημεία από τον χάρτη της, προκειμένου η αφήγησή του να είναι κατά το δυνατόν πειστική.

Αθήνα βιωμένη, μυρωδιές, ατμόσφαιρα, κλίμα, γειτονιές -πλανήτες ξεχωριστοί με διαφορές σημάνσεις και ολοδικούς τους κωδικούς. Για όσους δεν διάβασαν το μυθιστόρημα, ορίστε η πλοκή εν τάχει: Ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι, ο Βορειοηπειρώτης Νάσος Γκέτσος, χαρισματικός μαθητής έως τότε, δεν εμφανίζεται την πρώτη μέρα της νέας χρονιάς στο 52ο Λύκειο. Ο φιλόλογός του, Αργύρης Σταυρινός, παθιασμένος με την Ιλιάδα αλλά και αρνούμενος να αποδεχθεί την εξαφάνιση του παιδιού, που ήταν το καμάρι του στην τάξη, προσπαθεί να ανακαλύψει τι συνέβη. Κι αυτό που συμβαίνει στο «Στήθος μέσα χάλκινη καρδιά» είναι μια οδυνηρή περιπλάνηση σε εκείνες τις μέρες, όπου ειδικά στον Κολωνό, οι ακροδεξιοί φασίστες αλλά και το αντίπαλο Antifa ακροαριστερό στρατόπεδο μετατρέπουν τους δρόμους της Αθήνας σε πεδίο μάχης.

«Διάλεξα τον Κολωνό σαν τόπο όπου κατοικούν οι ήρωές μου, γιατί εκείνη την εποχή η περιοχή είχε μια πολύ θλιβερή πρωτιά: εδώ χτυπούσε και στατιστικά η καρδιά της Χρυσής Αυγής. Λίγο παρακάτω υπήρχε και το μαγαζί του Παναγιώταρου από όπου προμηθευόταν ο “στρατός” τους στολές παραλλαγής και τα σχετικά “αξεσουάρ”, ρόπαλα, μπότες και λοιπά». Το μαγαζί του Παναγιώταρου δεν υπάρχει πια, όπως και το άγριο κλίμα εκείνων των ημερών, καθώς η Χρυσή Αυγή δεν δρα πια στον Κολωνό με τα περίπολα και τα χτυπήματά της, ο κοινωνικός πόλεμος εκείνων των άγριων ημερών δείχνει να έχει καταλαγιάσει». Τα συνθήματα στους τοίχους του 52ου σχολείου στην οδό Καπανέως αλλά και στα πέριξ στενά, πολλά από τα οποία αυτούσια χρησιμοποιήθηκαν και ως ανταπόκριση από το κλίμα του τότε στο βιβλίο, μαρτυρούν πως όντως αυτός ο ακήρυχτος πόλεμος μπορεί να μη συνεχίζει με την ίδια ένταση να μαίνεται στους δρόμους της σημερινής Αθήνας όπως τις βίαιες μέρες του 2013. Σημαίνει όμως πως και τελείωσε; Τότε που και τα δυο «στρατόπεδα» στράτευαν τους «επίλεκτούς» τους μεταφέροντας τη μάχη στα σχολεία;

Με ποια πλευρά στρατεύτηκε ο Νάσος; Γιατί εξαφανίστηκε προτιμώντας τη «δράση» από τη μόρφωση; Και πόσο αυτός ο δηλητηριώδης δημόσιος λόγος των άκρων σε συνδυασμό με κάποια στραβοπατήματα ή δύσκολες εμπειρίες που περνά η κάθε νιότη μπορούν να σε στείλουν κυριολεκτικά στον διάβολο και την Κόλαση; Η βόλτα μας ξεκινά. Ειδικά τις νύχτες εκείνες, οι δρόμοι και της πόλης αλλά και του βιβλίου είναι άγριοι και επικίνδυνοι.

Πενήντα Αθηναίοι, αν και το σωστό θα ήταν 45 Αθηναίες και πέντε Αθηναίοι, μιας και οι γυναίκες συνιστούν την πλειοψηφική τάση αυτής της walk tour, στεκόμαστε έξω από σπίτια, διασχίζουμε στενά, συναντούμε τα αληθινά σκηνικά-διευθύνσεις των σελίδων καθώς ο Κατσουλάρης μας πλοηγεί. Ο καιρός είναι υπέρτατα ευγενής, ο ήλιος λάμπει θαλπωρικά, ειδικά στο παρκάκι της Λένορμαν, περιστέρια πετούν ή αράζουν στο άδειο σιντριβάνι, άτακτη αρχιτεκτονική οικιστική, μερικές μονοκατοικίες ή λιλιπούτεια προσφυγικά διακόπτουν την πολεοδομική ροή από πολυκατοικίες άχαρες με σκεβρωμένα μπετόν και κουρασμένες ραχοκοκαλιές.

Κολωνός συνοικία λαϊκή και καραμπινάτα γερασμένη. Που την ξεφλουδίζει ο χρόνος, μια ψιλοεγκατέλειψη κείται παντού όπως τον παρατηρώ. Καμία εύτακτη αστική ροή, γειτονιά που μοιάζει θαρρείς απόκληρη κι έξω από το αστικό παραμύθι που προσπαθεί να αναδομήσει τη νέα, υποτίθεται, εικόνα της Αθήνας. Μία ανάσα νομίζω πως χαρίζει στην περιοχή το πράσινο της Ακαδημίας Πλάτωνος, μια όψη κήπου μοναχικού, περικυκλωμένου από άτακτα κι άχαρα οπλισμένα σκυροδέματα.

Άξιζε το ταξίδι μας από Νέα Σμύρνη, λέω της φίλης μου, όπως φεύγουμε 90 λεπτά μετά και στον προκαθορισμένο χρόνο όπως έλεγε το δελτίο Τύπου της ξενάγησης. Όπως κι αξίζει να παρακολουθήσετε και τις επόμενες τρεις «περιηγήσεις» του Culture Net που διακτινίζεται σε γειτονιές της Αθήνας καλωδιώνοντας συγγραφείς, αναγνώστες, εκδοτικούς οίκους, γειτονιές αληθινά σκηνικά και ήρωες λογοτεχνικούς με την αληθινή ζωή και τους χώρους της πόλης.

Όσο για το μυθιστόρημα που είδαμε να ζωντανεύει ακούγοντας τον συγγραφέα του: νομίζω πως στο «Στήθος μέσα χάλκινη καρδιά» είναι μια γενναία - δύσκολη ματιά σε εκείνες τις μέρες. Δύσκολη ως προς τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουν και ο καθηγητής και ο μαθητής ως προς το πώς θα πορευτούν και τι θα κάνουν με τη ζωή τους, αλλά και δύσκολο ως προς τον τρόπο που γράφει ο Κατσουλάρης αναπαριστώντας το σκηνικό των ημερών εκείνων που ακόμα δεν αποτιμήθηκαν, λόγω του απάγωτου ακόμα αίματος που κοχλάζει. Κι αυτό απαιτεί και τόλμη και παρρησία και προπάντων μια λογοτεχνία ψύχραιμη και αρκούντως... ομηρική.

www.athensculturenet.com

Οι Αθηναϊκές Διαδρομές Βιβλίου σχεδιάζονται σε συνεργασία με εκδοτικούς οίκους, συγγραφείς, καλλιτέχνες και χώρους της Αθήνας. Χορηγός της δράσης είναι ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ).

Οι επόμενες τρεις βόλτες παρέα με τους συγγραφείς και τα βιβλία στην Αθήνα είναι:
Το Σάββατο, 14 Δεκεμβρίου στις 12.00,  στο κέντρο της Αθήνας με την πολυβραβευμένη συγγραφέα Ρέα Γαλανάκη.
Αθήνα 2012-Αθήνα 2019: Οι ηρωίδες του βιβλίου της Γαλανάκη «Η Άκρα Ταπείνωση» (Εκδόσεις Καστανιώτη) ξανακάνουν την ίδια διαδρομή επτά χρόνια μετά. Η περιήγηση περιλαμβάνει επίσκεψη στους κινηματογράφους Αττικόν και Απόλλων, ενώ κατά τη διάρκεια της διαδρομής Σύνταγμα-Εξάρχεια θα γίνονται σύντομες στάσεις σε μέρη που εκτυλίσσεται η ιστορία. Η συγγραφέας θα αναφέρεται σε αυτά και θα διαβάζονται σχετικά αποσπάσματα.  Σημείο συνάντησης: Πλατεία Συντάγματος (στις σκάλες δίπλα από την είσοδο του ΜΕΤΡΟ) στις 12.00. Διάρκεια: 1 1/2 ώρα.
Απαραίτητη η κράτηση στο: https://www.eventora.com/el/Events/a8hnaikes-diadromes-biblioy-re

Το Σάββατο 21 Δεκεμβρίου στις 11.00 με τον αρχιτέκτονα Γιώργο Πρεβελάκη στην «Αθήνα και Ελλάδα: δύο αιώνες πολιτικής και πολεοδομίας» με βάση το ομότιτλο βιβλίο των Εκδόσεων Εστία.
Θα αναζητηθεί ο ρόλος της Αθήνας στη δημιουργία και την εξέλιξη του ελληνικού κράτους· οι όψεις της πρωτεύουσας σε διάφορες ιστορικές φάσεις· η αντιμετώπιση αστικών ζητημάτων από πολεοδόμους όπως ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης και πολιτικούς όπως ο Στέφανος Μάνος. Η περιήγηση θα σταθεί στη νεοκλασική ρομαντική Αθήνα, στη μεταπολεμική Αθήνα του «οικονομικού θαύματος», στις  μεταπολιτευτικές πολεοδομικές αμφιθυμίες και στη σημερινή παγκοσμιοποιούμενη πόλη. Ξεκινώντας από το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, ο περίπατος θα τρέξει στο παλαιό οικονομικό κέντρο γύρω από την Τράπεζα της Ελλάδος και, μετά από πέρασμα από την «Τριλογία» και τον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου, θα συνεχίσει  προς το Σύνταγμα, το Μοναστηράκι και την περιοχή του Ψυρρή.
Σημείο συνάντησης: Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών (Παπαρρηγοπούλου 7, Πλατεία Κλαυθμώνος) στις 11.00. Διάρκεια διαδρομής: 90 λεπτά. Απαραίτητη η κράτηση εδώ (από Κυριακή 15/12 στις 08:00): https://www.eventora.com/el/Events/athinaikesdiadromesvivliou_GPrevelakis