Οι αναγνώστριες κ. Μαρία Λαμπρίδη και Τασία Καρούμπα, με κοινό τους μέιλ, με ρωτάνε για το πέτρινο κτίριο που βρίσκεται στο τέρμα της οδού Ηρακλειδών, στα όρια μεταξύ Θησείου - Πετραλώνων και σχεδόν κολλητά με τη νέα γέφυρα και τις γραμμές του ηλεκτρικού, στη μικρή πλατεία Αφαίας. Φωτογράφισα το κτίριο την τελευταία Κυριακή του Νοέμβρη και το βλέπετε. Πρόκειται για αναπαλαιωμένο υπόλειμμα από το συγκρότημα του παλιού εργοστασίου Πουλοπούλου, που έφτιαχνε καπέλα (αντρικά - γυναικεία - παιδικά και καλοκαιρινά - χειμωνιάτικα), τη μακρινή (ευτυχώς!) εποχή που οι άνθρωποι φορούσαν τέτοια εξαρτήματα. Η φίρμα και η διαφήμιση «Πιλ. Πουλ» («Πίλοι Πουλοπούλου») ήταν πασίγνωστες μέχρι τον πόλεμο. Το εργοστάσιο ήταν τόσο ισχυρό τοπόσημο ώστε έγινε και τοπωνύμιο, αντικαθιστώντας το προηγούμενο της περιοχής («Χαρουπιές»). Το ίδιο όνομα έχει και η παλιά γέφυρα του τρένου, που περνάει λίγο πιο πάνω: γέφυρα Πουλοπούλου. Σήμερα το πέτρινο κτίριο φιλοξενεί το πολιτιστικό κέντρο «Μελίνα Μερκούρη».
Παλαιοβλιοπωλείο «Αλφειός»
Μια πόρτα είμαστε (κυριολεκτικά) κι όμως δεν είχα γράψει ποτέ γι΄ αυτό. Το μαγαζί του ΚώσταΑναστόπουλου είναι ισόγειο, στο ίδιο μέγαρο όπου στεγάζεται και η εφημερίδα μας. Βρίσκεται στο βάθος της στοάς, αλλά βγάζει πάνω στο δρόμο και ωραία σταντ - κράχτες με έντυπα. Αυτοχαρακτηρίζεται λογοτεχνικότατα ως «ένα ποτάμι στο κέντρο της πόλης» και είναι αλήθεια: από το 1992 ρέει εδώ ένα ποτάμι απρόσμενων τίτλων, με βιβλία και περιοδικά από άλλες εποχές, σπάνια ευρήματα για όποιον έχει διάθεση να ρωτήσει ή να ψάξει μόνος του. Κάνει και ορισμένες εκδόσεις, έχει και επιλεγμένα καινούργια βιβλία. Τα δε τρία τραπεζάκια μετά μουσικής αποτελούν ένα μίνι καφέ-αναγνωστήριο, κατάλληλο για μια πρώτη γνωριμία με ό,τι υποψήφιο προς απόκτηση, ή, απλώς, για μια συνάντηση με ησυχία. Χαριλάου Τρικούπη 22, Αθήνα, 210 3623.092,www.alfeiosbooks.com, info@alfeiosbooks.com
Στάδιο «Γεώργιος Καραϊσκάκης» (2)
Με αφορμή την ονομασία του σταδίου, ο αναγνώστης κ. Διονύσης Μπούκης με (μας) πληροφορεί ότι στο γνωστό τύμβο του Φαλήρου βρίσκεται τμήμα μόνο των οστών του Καραϊσκάκη, ενώ τα υπόλοιπα κείνται στη Σαλαμίνα. Εκεί, όταν ακόμα τη λέγανε Κούλουρη, είχε θαφτεί αρχικά ο αγωνιστής, και μάλιστα στην εκκλησία του Αϊ-Δημήτρη.
Το αρχικό όνομά της ήταν «πλατεία Ανακτόρων», γιατί εκεί ήταν να χτιστεί το παλάτι του πρώτου βασιλικού ζεύγους της Ελλάδας (Όθωνας και Αμαλία), βρισκόταν δε στη βόρεια άκρη της πόλης, μετά άρχιζε εξοχή (!). Όμως το παλάτι (= η σημερινή Βουλή) πήγε στο (μετέπειτα) Σύνταγμα κι έτσι ο χώρος βαφτίστηκε «Πλατεία Όθωνος». Μετά την έξωση του τελευταίου ακολούθησε περίοδος αναρχίας, η οποία σημαδεύτηκε, μεταξύ άλλων, από τις αιματηρές αθηναϊκές οδομαχίες «ορεινών» και «πεδινών» (αποκλήθηκαν έτσι κατά μίμηση ορολογίας της Γαλλικής Επανάστασης). Η άρση του εμφύλιου σχίσματος έγινε στην πλατεία αυτή (1862) και επισφραγίστηκε με την τρίτη και τελευταία μετονομασία της, που κάθε άλλο παρά τυχαία είναι. Ομόνοια (ομού + νους) σημαίνει ομογνωμία, ταυτότητα απόψεων. Και συνεκδοχικά, ομαλότητα ή συμφιλίωση. Στη μακρά ιστορία και στους συνεχείς μετασχηματισμούς της, η πλατεία αυτή άλλοτε διέψευσε (π.χ. Δεκεμβριανά 1944) κι άλλοτε δικαιολόγησε (π.χ. αθλητικά επινίκια) το όνομά της. Η τελευταία της ανάπλαση συγκέντρωσε καλά και κακά στοιχεία. Πετυχημένη και υπέρ των πεζών ήταν η σύνδεση των Χαφτείων με του Μπακάκου, αποτυχημένη η αισθητική της. Το μέλλον (και της Ομόνοιας) διαρκεί πολύ, ποιος ξέρει τι εκπλήξεις μάς επιφυλάσσει.
16°
