Ζεστό μπάνιο: Τι προκαλεί στο δέρμα;

Είναι γνωστό πως το να πίνουμε επαρκή ποσότητα νερού έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία του δέρματος. Απομακρύνει τις τοξίνες, ενισχύει την ελαστικότητα, βελτιώνει τον τόνο, χαρίζει λάμψη, καταπολεμά την ακμή, καταπραΰνει τον κνησμό και υποστηρίζει την επούλωση, οδηγώντας σε ένα πιο καθαρό, πιο σφριγηλό και πιο νεανικό δέρμα εκ των έσω, διατηρώντας την ισορροπία της υγρασίας και βοηθώντας την αναγέννηση των κυττάρων. 

Αντίθετα η παρατεταμένη και συνεχής έκθεση στο νερό δεν είναι τόσο ευεργετική, ιδιαίτερα όταν το νερό είναι ζεστό. Παρότι ένα ζεστό μπάνιο βοηθά στη χαλάρωση μετά από μια απαιτητική ημέρα, καταπραΰνει άμεσα τους πονεμένους μύες και τις αρθρώσεις και ζεσταίνει το σώμα, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το δέρμα, αλλάζοντας μεταξύ άλλων το ph και διαταράσσοντας το δερματικό φραγμό. 

«Το δέρμα επιτελεί ρυθμιστικές και αμυντικές λειτουργίες. Προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία, από βακτήρια, παράσιτα, μύκητες και ιούς, ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος, βοηθά στη σύνθεση της βιταμίνης D,  επιτρέπει να έχουμε αφή και αντίληψη των εξωτερικών συνθηκών, όπως τη θερμοκρασία, ο αέρας, η πίεση. Επομένως, η διατήρησή του σε καλή κατάσταση είναι σημαντική για την υγεία του οργανισμού. 

Παρότι η κατανάλωση νερού ωφελεί, η παρατεταμένη έκθεσή του σε νερό έχει αρνητικές συνέπειες, ιδίως όταν είναι ζεστό. Παρά η καταπραϋντική ζεστασιά του, η επίδραση  στη συνολική υγεία και ευεξία του δέρματος είναι αρνητική», προειδοποιεί ο Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου και εξηγεί τους λόγους: 

Διατάραξη δερματικού φραγμού 

Ο δερματικός φραγμός είναι το εξωτερικό στρώμα του δέρματος, η φυσική ασπίδα που συγκρατεί την υγρασία και προστατεύει από μικρόβια, ρύπους και ερεθιστικούς παράγοντες. Όταν διαταραχθεί προκαλεί ξηρότητα, κνησμό, ερυθρότητα. 

Το ζεστό νερό έχει τη δυνατότητα να αφαιρεί από το δέρμα τα φυσικά έλαια του με αποτέλεσμα να προκαλεί αυξημένη ευαισθησία. Μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη φυσική λειτουργία του φραγμού, να αποδυναμώσει την άμυνα του δέρματος και να το καταστήσει ευάλωτο, ιδίως όταν χρησιμοποιούνται σκληρά καθαριστικά και λούφες/σφουγγάρια για τον καθαρισμό του. 

Μια ισπανική μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Clinical Medicine, από τις λίγες που έχουν πραγματοποιηθεί για την επίδραση του νερού στο δέρμα, διαπίστωσε ότι όταν οι ενήλικες βύθιζαν τα χέρια τους σε ζεστό και κρύο νερό, το ζεστό προκαλούσε μεγαλύτερη απώλεια νερού, αποδυνάμωνε τον δερματικό φραγμό και οδηγούσε σε ερυθρότητα. Επίσης, αύξανε το επίπεδο pH του δέρματος, το οποίο έχει αποδειχθεί ότι διαταράσσει τον δερματικό φραγμό και αυξάνει την απώλεια νερού. 

Διατάραξη μικροβιώματος 

Φυσιολογικό μέρος της μικροχλωρίδας του δέρματος αποτελεί ο Staphylococcusepidermis, ρόλος του οποίου είναι η ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των κυττάρων και η διέγερση της παραγωγής αντιμικροβιακών πρωτεϊνών. Αυτός ο μικροοργανισμός, όπως και άλλοι που ζουν στην επιδερμίδα, προτιμά το όξινο περιβάλλον, δηλαδή με pH που κυμαίνεται μεταξύ 4-6. Όταν το pH του δέρματος αυξηθεί σε περίπου 7 (ουδέτερο) όπως συμβαίνει μετά από ένα ζεστό μπάνιο ή ντους, ένα άλλο βακτήριο, το Staphyloccocusaureus (χρυσίζων σταφυλόκοκκος) που υπάρχει σε μικρότερους αριθμούς στο δέρμα πολλαπλασιάζεται, προκαλώντας δερματικές λοιμώξεις. 

Εμφάνιση και επιδείνωση παθήσεων 

Άτομα με ευαίσθητο δέρμα ή χρόνιες δερματικές παθήσεις όπως κνίδωση, δερματίτιδα εξ επαφής, ατοπική δερματίτιδα, ακμή και ροδόχρου ακμή ή ψωρίαση θα πρέπει να αποφεύγουν τα πολύ ζεστά ντους ή μπάνια. Η παρατεταμένη έκθεση στο νερό σε αυτούς τους ανθρώπους χειροτερεύει την πάθησή τους, καθώς η βύθιση σε αυτό αυξάνει τη ροή του αίματος και επιδεινώνει τη φλεγμονή. 

Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι η υψηλή θερμοκρασία του νερού επηρεάζει την ερεθιστική ικανότητα των καθαριστικών και θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ερεθιστικής δερματίτιδας. Επομένως, ο έλεγχος της θερμοκρασίας του νερού μπορεί να είναι ένα απλό αλλά απαραίτητο βήμα για την πρόληψη εξάρσεων αυτών των παθήσεων. 

Τύπος δέρματος και ανοχή 

Το ζεστό νερό δεν επηρεάζει το ίδιο όλους τους ανθρώπους. Ο τύπος του δέρματος παίζει σπουδαίο ρόλο. 

Στα ξηρά δέρματα που έχουν έλλειψη φυσικών ελαίων, το ζεστό νερό εντείνει την ξηρότητα, θέτοντας σε κίνδυνο τον δερματικό φραγμό και οδηγώντας σε αυξημένη ευαισθησία. Για εκείνους που ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία, συστήνεται να επιλέγουν χλιαρό νερό κατά τον καθαρισμό και το μπάνιο, για να διατηρήσουν τα έλαια και να αποτρέψουν περαιτέρω αφυδάτωση. 

Στα λιπαρά δέρματα, το ζεστό νερό προκαλεί υπερέκκριση σμήγματος, με αποτέλεσμα την φραγή των πόρων. Το ελαφρώς ζεστό νερό ανοίγει τους πόρους και βοηθά στον καθαρισμό, ενώ η υψηλή θερμοκρασία του μπορεί να διεγείρει τους σμηγματογόνους αδένες, επιδεινώνοντας τη λιπαρότητα. 

Στα μικτά δέρματα υπάρχουν περιοχές που χρειάζονται ζεστό νερό και άλλες που η χρήση του πρέπει να αποφεύγεται. Για τα άτομα αυτά, το χλιαρό νερό καθαρίζει αποτελεσματικά το δέρμα χωρίς να αφαιρεί υπερβολικά τα φυσικά έλαια του και χωρίς να  διεγείρει την υπερβολική παραγωγή σμήγματος. 

Συμβουλές για υγιές δέρμα 

• Προσπαθήστε να κάνετε χλιαρά ντους και σπανίως μπάνιο σε ζεστό νερό. Ιδανική θερμοκρασία είναι περίπου 37-38°C.
• Η διάρκειά τους να μην ξεπερνά τα 10 λεπτά.
• Χρησιμοποιείτε απαλά, χωρίς άρωμα σαπούνια/αφρόλουτρα. Ορισμένα περιέχουν ερεθιστικές ουσίες, όπως λαυρυλοθειικό νάτριο, που αποδυναμώνουν τον δερματικό φραγμό.
• Αποφύγετε την επαναχρησιμοποίηση σφουγγαριών ή πετσετών, γιατί μπορεί να φιλοξενούν βακτήρια.
• Ταμπονάρετε το δέρμα αντί να το σκουπίζετε.
• Ενυδατώνετε το δέρμα όσο είναι ακόμα νωπό, με υποαλλεργικές κρέμες. 

«Το ζεστό μπάνιο πρέπει να παραμένει μια περιστασιακή απόλαυση και όχι να γίνεται  καθημερινή συνήθεια. Η αποφυγή της παρατεταμένης έκθεσης στο νερό και των υψηλών θερμοκρασιών καθώς και η επιλογή των κατάλληλων προϊόντων αναλόγως του τύπου της επιδερμίδας, επιτρέπει τη διατήρηση του δερματικού φραγμού και της οξύτητας της επιδερμίδας και χαρίζει καθαρό και υγιές δέρμα», καταλήγει ο δρ Στάμου.