Εμβολιασμός εγκύων κατά του RSV: Η νέα ασπίδα προστασίας για τα νεογνά

O αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) αποτελεί έναν από τους πιο συχνούς και επικίνδυνους ιούς για τα βρέφη, ιδίως στους πρώτους μήνες ζωής. Σύμφωνα με πρόσφατα ευρωπαϊκά δεδομένα, περίπου το 26% των νεογέννητων έως ενός έτους μολύνονται από τον RSV, για το 14% απαιτείται ιατρική παρακολούθηση, ενώ ένα ποσοστό θα χρειαστεί και νοσηλεία, ακόμη και σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι περίπου το 60% των νοσηλειών λόγω RSV αφορούν βρέφη ηλικίας 0-3 μηνών. Έως σήμερα δεν διατίθεται θεραπεία για τον RSV, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της πρόληψης από την πρώτη μέρα ζωής, αναφέρει η κ. Καρολίνα Ακινόσογλου, παθολόγος - λοιμωξιολόγος, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παθολογίας, Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Πατρών.

Εμβόλιο έναντι του RSV

Η πρόσφατη άφιξη του εμβολίου άλλαξε τα δεδομένα στις περιορισμένες διαθέσιμες επιλογές προστασίας έναντι του RSV. Πρόκειται για εμβόλιο που χορηγείται κατά την εγκυμοσύνη και έχει στόχο να προστατεύσει το μωρό με την παθητική μεταφορά αντισωμάτων από τη μητέρα στο έμβρυο μέσω του πλακούντα. Μετά τον εμβολιασμό της εγκύου, τα επίπεδα προστατευτικών αντισωμάτων αυξάνονται στους ιστούς της μητέρας και περνούν στο έμβρυο μέσα σε περίπου δύο εβδομάδες, προσφέροντας άμεση άμυνα απέναντι στον ιό μετά τη γέννηση. Έτσι, το βρέφος αποκτά φυσική «ασπίδα» για τους κρίσιμους πρώτους μήνες της ζωής του, όταν το ανοσοποιητικό του σύστημα παραμένει ακόμη ανώριμο.

Το εμβόλιο έναντι του RSV προσέφερε στην κλινική δοκιμή υψηλή προστασία κατά της σοβαρής πνευμονίας από RSV έως και 6 μήνες, ενώ δεδομένα από επόμενες κλινικές μελέτες, αλλά και μετέπειτα εμπειρία από τον αληθινό κόσμο, ανέδειξαν την ασφάλειά του, απουσία σημαντικών παρενεργειών, τόσο για την έγκυο όσο και για το έμβρυο.

Σήμερα, πάνω από 50 χώρες έχουν εγκρίνει τη χρήση του για εμβολιασμό εγκύων, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Αγγλία, ο Καναδάς, η Ιαπωνία, η Αυστραλία και πολλές ακόμη. Η Ελλάδα έχει συμπεριλάβει το εμβόλιο στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών ενηλίκων, αναγνωρίζοντας τη σημασία του για τη δημόσια υγεία και την προστασία των βρεφών.

Στη χώρα μας το εμβόλιο συστήνεται σε εγκύους ηλικίας άνω των 18 ετών, μεταξύ 32ης και 36ης εβδομάδας κύησης, για περιπτώσεις που η αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού είναι κατά την περίοδο έξαρσης του RSV, δηλαδή από Νοέμβριο έως και Μάρτιο. Εντούτοις, δεδομένης της κυκλοφορίας του ιού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ενθαρρύνεται ο εμβολιασμός οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, ανεξαρτήτως της αναμενόμενης ημερομηνίας τοκετού. Χορηγείται σε μία δόση, ενδομυϊκά, και μπορεί να συγχορηγηθεί με τα εμβόλια γρίπης και κορωνοϊού, χωρίς να απαιτείται απαραίτητα χρονική απόσταση μεταξύ τους.

Η προσέγγιση αυτή έχει διπλό όφελος:
Η μητέρα προστατεύεται από πιθανή λοίμωξη κατά την εγκυμοσύνη, αλλά κυρίως το βρέφος αποκτά άμεσα αντισώματα έναντι ενός ιού που μπορεί να το οδηγήσει σε σοβαρή επιπλοκή, ακόμα και σε νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας, ή και θάνατο. Για τις οικογένειες, αυτό μεταφράζεται σε λιγότερο άγχος, λιγότερες επισκέψεις σε νοσοκομεία και μεγαλύτερη ασφάλεια στα πρώτα πολύτιμα στάδια της ζωής του μωρού. Το μήνυμα είναι σαφές: Η πρόληψη ξεκινά πριν ακόμη το μωρό γεννηθεί.