Φτέρνισμα: Μύθοι και επικίνδυνες αλήθειες

Αν έχεις ποτέ προσπαθήσει να συγκρατήσεις ένα φτέρνισμα, είτε για να μην διακόψεις κάποιον είτε για να αποφύγεις μια αμήχανη στιγμή, δεν είσαι μόνος. Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε νιώσει εκείνο το γνώριμο γαργαλητό στη μύτη και έχουμε κρατήσει την ανάσα μας ελπίζοντας να το “ξεγελάσουμε”.

Ωστόσο, οι γιατροί προειδοποιούν πως το φτέρνισμα δεν είναι μια απλή, τυχαία αντίδραση του σώματος. Πρόκειται για έναν φυσικό μηχανισμό άμυνας, απαραίτητο για την απομάκρυνση μικροβίων, σκόνης και αλλεργιογόνων. Κι όταν τον εμποδίζεις, μπορεί να προκαλέσεις περισσότερη ζημιά απ’ όση φαντάζεσαι. Όπως εξηγεί ο αλλεργιολόγος και ειδικός στην κλινική ανοσολογία, Dr. DeVon Preston:«Αν και το φτέρνισμα παίζει σημαντικό ρόλο στη μετάδοση λοιμώξεων, είναι εξίσου απαραίτητο για την απομάκρυνση ερεθιστικών παραγόντων, αλλεργιογόνων και άλλων ξένων σωματιδίων από τα ιγμόρειά μας. Αν δεν φτερνιζόμασταν, το σώμα μας θα μπορούσε να επιτρέψει σε δυνητικά επιβλαβείς ουσίες να φτάσουν στα ιγμόρεια ή στους πνεύμονες.»

Γιατί φτερνιζόμαστε

Το φτέρνισμα είναι ένας φυσικός μηχανισμός άμυνας του οργανισμού. Κάθε φορά που σκόνη, μικρόβια, αλλεργιογόνα ή άλλοι ερεθιστικοί παράγοντες εισχωρούν στη ρινική κοιλότητα, το σώμα αντιδρά με έναν και μόνο σκοπό: να τους απομακρύνει. Αν δεν φτερνιζόμασταν, όλες αυτές οι ουσίες θα μπορούσαν να περάσουν στους πνεύμονες ή να προκαλέσουν φλεγμονές στα ιγμόρεια.

Το φτέρνισμα, λοιπόν, λειτουργεί σαν “φυσικό φίλτρο”, που προστατεύει το αναπνευστικό μας σύστημα από ανεπιθύμητους εισβολείς. Όταν όμως προσπαθούμε να το συγκρατήσουμε, τα πράγματα μπορεί να πάρουν μια απρόσμενα επικίνδυνη τροπή.

Τι ακριβώς γίνεται όταν το φτέρνισμα μένει μέσα σου
Ένα φτέρνισμα μπορεί να εκτοξευθεί με ταχύτητα που ξεπερνά τα 110 χιλιόμετρα την ώρα. Αυτό σημαίνει ότι, αν το κρατήσεις, όλη αυτή η πίεση εγκλωβίζεται στο κεφάλι σου, αντί να απελευθερωθεί φυσιολογικά. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι πολύ πιο σοβαρό απ’ ό,τι νομίζεις.

Βλάβες στο τύμπανο του αυτιού: Ο αέρας και η βλέννα μπορούν να εισχωρήσουν στους ευσταχιανούς σωλήνες, προκαλώντας πόνο, φλεγμονή ή ακόμα και ρήξη στο τύμπανο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μέση ωτίτιδα που απαιτεί ιατρική παρέμβαση.

Προβλήματα στα ιγμόρεια: Το φτέρνισμα έχει ως αποστολή να απομακρύνει ό,τι δεν ανήκει στη ρινική κοιλότητα. Όταν όμως το “επιστρέφεις” πίσω, η βλέννα και τα μικρόβια ωθούνται βαθύτερα στα ιγμόρεια, αυξάνοντας τον κίνδυνο συμφόρησης, πόνου και μόλυνσης.

Αύξηση της πίεσης στα μάτια: Κατά τη διάρκεια ενός φτερνίσματος, η πίεση μέσα στα μάτια αυξάνεται στιγμιαία. Αν το καταπιέσεις, αυτή η πίεση μπορεί να γίνει ακόμη μεγαλύτερη, κάτι που είναι επικίνδυνο για άτομα με σοβαρές παθήσεις που αφορούν την υψηλή πίεση στα μάτια, όπως το γλαύκωμα.

Ρήξη αιμοφόρων αγγείων: Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, η πίεση που εγκλωβίζεται μπορεί να οδηγήσει σε μικρορήξεις αγγείων στο κεφάλι ή τον λαιμό. Δεν είναι συχνό φαινόμενο, αλλά δείχνει πόσο δυνατή δύναμη “κρύβει” ένα φτέρνισμα.

Είναι επικίνδυνο ή θανατηφόρο;

Όχι, κανείς δεν έχει πεθάνει από το να κρατήσει ένα φτέρνισμα. Ωστόσο, οι γιατροί συμφωνούν πως δεν είναι και καθόλου ακίνδυνο. Οι βλάβες που μπορεί να προκληθούν - έστω και σπάνια - αρκούν για να μας πείσουν να το αφήσουμε να βγει φυσικά.

Πώς να φτερνίζεσαι με ασφάλεια
Αν σε απασχολεί η μετάδοση μικροβίων, υπάρχουν απλές και αποτελεσματικές λύσεις:

• Κάλυψε τη μύτη και το στόμα σου με χαρτομάντιλο ή με τον αγκώνα σου.Απόφυγε να φτερνίζεσαι στα χέρια σου ή στον αέρα.
• Πλύνε καλά τα χέρια σου μετά.
• Αν έχεις αλλεργίες, προσπάθησε να εντοπίσεις και να αποφύγεις τους ερεθιστικούς παράγοντες, όπως σκόνη ή έντονες μυρωδιές.

Το φτέρνισμα είναι φίλος, όχι εχθρός. Άφησέ το να βγει, και βοήθησε τον οργανισμό σου να κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα: να σε κρατάει υγιή.

Με πληροφορίες από clevelandclinic