ΠΟΥ: Ανησυχητική παγκόσμια αύξηση των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά λοιμώξεων στα νοσοκομεία

Τα νοσοκομεία σε ολόκληρο τον κόσμο καταγράφουν ανησυχητική αύξηση κοινών λοιμώξεων που είναι ανθεκτικές στα αντιβιοτικά, με τους γιατρούς να προειδοποιούν ότι οι θάνατοι που προκαλούνται από την αντοχή στα φάρμακα θα αυξηθούν ραγδαία τα επόμενα χρόνια.

Το 2023, μία στις έξι εργαστηριακά επιβεβαιωμένες βακτηριακές λοιμώξεις αποδείχθηκε ανθεκτική στη θεραπεία με αντιβιοτικά, ενώ πάνω από το 40% των αντιβιοτικών έχασαν την αποτελεσματικότητά τους απέναντι σε κοινές λοιμώξεις του αίματος, του εντέρου, του ουροποιητικού και σε σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, σύμφωνα με τα στοιχεία.

Το πρόβλημα ήταν εντονότερο και επιδεινούμενο στις χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες και σε εκείνες με ασθενέστερα συστήματα υγείας, όπως καταγράφει η Έκθεση Παγκόσμιας Επιτήρησης της Αντοχής στα Αντιβιοτικά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η οποία βασίστηκε σε δεδομένα 23 εκατομμυρίων λοιμώξεων από 104 χώρες.

«Τα ευρήματα είναι βαθιά ανησυχητικά», δήλωσε ο δρ Ιβάν Υτέν, διευθυντής του τμήματος μικροβιακής αντοχής του ΠΟΥ. «Καθώς η αντοχή στα αντιβιοτικά αυξάνεται, εξαντλούνται οι θεραπευτικές επιλογές και τίθενται ζωές σε κίνδυνο, ιδιαίτερα σε χώρες με ανεπαρκή πρόληψη, διάγνωση και πρόσβαση σε αποτελεσματικά φάρμακα».

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, μία στις τρεις βακτηριακές λοιμώξεις στη νοτιοανατολική Ασία και την ανατολική Μεσόγειο ήταν ανθεκτική στα αντιβιοτικά το 2023, ενώ στην Αφρική το ποσοστό ήταν μία στις πέντε.

Η αντιμικροβιακή αντοχή (AMR) προκύπτει όταν τα παθογόνα εξελίσσονται ώστε να αντέχουν στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την εξόντωσή τους. Το 2021, 7,7 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν παγκοσμίως από βακτηριακές λοιμώξεις, με την αντοχή στα φάρμακα να συμβάλλει σε 4,71 εκατομμύρια από αυτούς τους θανάτους και να ευθύνεται άμεσα για 1,14 εκατομμύρια.

Η έκθεση εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία για τα Gram-αρνητικά βακτήρια – εκείνα που προστατεύονται από εξωτερικό κέλυφος – όπως η Escherichia coli (E. coli) και η Klebsiella pneumoniae, τα οποία προκαλούν σοβαρές λοιμώξεις που συχνά οδηγούν σε σήψη, ανεπάρκεια οργάνων και θάνατο.

Ο δρ Υτέν ανέφερε ότι το 40% των στελεχών E. coli και πάνω από το 55% των στελεχών K. pneumoniae είναι ανθεκτικά στις κεφαλοσπορίνες τρίτης γενιάς, την πρώτη επιλογή θεραπείας. Στην αφρικανική περιφέρεια του ΠΟΥ, η αντοχή υπερβαίνει συχνά το 70%.

Η αντοχή σε αντιβιοτικά δεύτερης επιλογής, όπως τα καρβαπενέμες και οι φθοροκινολόνες, αυξάνεται επίσης μεταξύ βασικών Gram-αρνητικών βακτηρίων, όπως τα Acinetobacter, Klebsiella pneumoniae και σαλμονέλα, περιορίζοντας ακόμη περισσότερο τις θεραπευτικές επιλογές.

Ο δρ Μανίκα Μπαλασεγκαράμ, από την Παγκόσμια Εταιρική Έρευνα και Ανάπτυξη Αντιβιοτικών, δήλωσε ότι η έκθεση δείχνει πως οι ανθεκτικές λοιμώξεις έχουν φτάσει σε «κρίσιμο σημείο καμπής».

«Οι πιο δύσκολες στη θεραπεία λοιμώξεις από Gram-αρνητικά βακτήρια ξεπερνούν πλέον τον ρυθμό ανάπτυξης νέων αντιβιοτικών – είτε επειδή τα σωστά φάρμακα δεν φτάνουν στους ανθρώπους που τα χρειάζονται, είτε επειδή δεν αναπτύσσονται καθόλου», είπε. «Αναμένεται αύξηση των θανάτων από AMR κατά 70% έως το 2050.»

Ο καθηγητής Σαντζίμπ Μπάκτα, από το University College London, δήλωσε ότι η έκθεση του ΠΟΥ αποκαλύπτει «δραματική κλιμάκωση της αντοχής», ιδιαίτερα στα Gram-αρνητικά βακτήρια.

Τόνισε ότι η αντιμετώπιση της AMR απαιτεί παγκόσμια, στοχευμένη δράση — από την ενίσχυση της επιτήρησης και της διάγνωσης, έως τη δίκαιη πρόσβαση σε εξειδικευμένα αντιβιοτικά. Εξίσου σημαντική είναι η πρόληψη των λοιμώξεων μέσω καθαρού νερού, καλύτερης υγιεινής και εμβολιασμών.

«Είναι κρίσιμης σημασίας η ανανέωση των επενδύσεων στην διεπιστημονική έρευνα, με στόχο την ανακάλυψη νέων θεραπευτικών λύσεων απέναντι στα ανθεκτικά βακτήρια», κατέληξε.

(Με πληροφορίες του Guardian)