Her doctor's diary: Η νεαρή γιατρός Μαρίσσα καταγράφει όσα δεν χωρούν στον ιατρικό φάκελο

Πίσω από την οθόνη ενός Instagram προφίλ με το όνομα herdoctror’s diary - Το Ημερολόγιο μιας Ιατρού, κρύβεται μια γυναίκα που φοράει λευκή ρόμπα και παιχνιδιάρικα crocs. Μία γυναίκα που κουβαλά πάντα στυλό και ιατρικά πρωτόκολλα. Η Μαρίσσα είναι νέα γιατρός, απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Αθηνών, που κάνει την ειδικότητά της στην Παθολογία σε μεγάλο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Αθήνας, ενώ έχει ολοκληρώσει το αγροτικό, μεταπτυχιακό και συγχρόνως εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή. Μέσα στο χάος της εφημερίας, εκεί που οι περισσότεροι βλέπουν μόνο εξάντληση, εκείνη βλέπει ιστορίες- και τις γράφει. Όχι για να εντυπωσιάσει, αλλά για να μεταφέρει το ανθρώπινο πρόσωπο της ιατρικής. Έτσι, λοιπόν, για να φιλοξενήσει αυτές τις στιγμές, μικρές, ανθρώπινες, συχνά αθέατες, δημιούργησε το herdoctror’s diary - ένα διαδικτυακό ημερολόγιο από περιστατικά που δεν καταγράφονται σε ιατρικούς φακέλους.

«Γράφω από το σχολείο και για μένα είναι ένας αβίαστος τρόπος να βρίσκω νόημα στην καθημερινότητα που μέσα σε ένα νοσοκομείο μοιάζει χαοτική και αποστειρωμένη. Πάντα ήθελα να δημοσιεύσω κάποια κείμενα μου αλλά νόμιζα ότι δεν υπήρχε ο χώρος ή το κοινό μέχρι που το δημιούργησα», μου λέει η νέα γιατρός. 

Her doctor's diary: Συνέντευξη στη γιατρό Μαρίσσα για το διαδικτυακό της ημερολόγιο 

Πότε και τι σε έκανε να ξεκινήσεις το herdoctor’s diary;

Κατά τη διάρκεια της Ιατρικής σχολής κάπου μέσα στις υποχρεώσεις και το διάβασμα, με παρέσυρε η καθημερινότητα και η έμπνευση για γράψιμο μπήκε σε δεύτερη μοίρα. Μέχρι που πήγα να υπηρετήσω την υποχρεωτική υπηρεσία υπαίθρου (το γνωστό αγροτικό). Εκεί είχα επιτέλους χρόνο αλλά κυρίως πολλά νέα ερεθίσματα ως νέα ιατρός σε μικρά χωριά της επαρχίας. Κάθε μέρα ερχόμουν αντιμέτωπη με μια καινούργια ιστορία, που με έβρισκε αντί να τη βρίσκω, οπότε ένα απόγευμα άρχισα να γράφω ξανά μετά από χρόνια, παραδοσιακά με στυλό σε ένα τετράδιο. Τότε στα social media δεν υπήρχε καθόλου η αντιπροσώπευση ενός αγροτικού ιατρού οπότε γεννήθηκε Το Ημερολόγιο ενός αγροτικού ιατρού (rural doctor’s diary) για να μοιράζομαι σκέψεις, στιγμές, εμπειρίες και ιατρικές ιστορίες με λογοτεχνική χροιά. Προς έκπληξη μου είχε μεγάλη απήχηση από άλλους που ήταν στην ίδια φάση με μένα και ταυτίστηκαν. Όταν ολοκλήρωσα το αγροτικό σκέφτηκα να το κλείσω αλλά κατέληξα ότι θα είναι μια καλή συντροφιά στο ταξίδι της ειδικότητας. Και έτσι το μετονόμασα σε herdoctror’s diary, κάπως πιο ποιητικά και προσωπικά αφού πλέον είχα αποκαλύψει ότι πίσω από τη σελίδα είναι μια γυναίκα ιατρός.

Πόσο «content» μπορεί να σου δώσει ένα νοσοκομείο;

Άπειρο. Aesthetic content, όπως επιβάλλεται από την εποχή, λιγότερο γιατί, ας είμαστε ειλικρινείς, δε μπορείς να τρέχεις στην εφημερία άυπνη και να ψάχνεις μια όμορφη γωνιά- αλλά το προσπαθώ και αυτό όσο μπορώ. Το νοσοκομείο είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας. Έχει απ’ όλα, κάθε λογής άνθρωπο και συμπεριφοράς ενώ παράλληλα βλέπεις κάθε οπτική της ελληνικής πραγματικότητας με τις καλές και τις κακές εκφάνσεις της σε μια διαρκή εναλλαγή. Το ζήτημα είναι πού επιλέγω να εστιάσω. Στις φωνές, στις ελλείψεις, στη μιζέρια; Αυτά υπάρχουν, δεν τα αγνοώ και όταν πρέπει μάχομαι για αυτά, αλλά συνειδητά και με προσπάθεια εστιάζω και καταγράφω τα μικρά καλά της καθημερινότητας. Πρώτον γιατί στα μέσα δικτύωσης προβάλλεται με μεράκι η αρνητική πλευρά των συστημάτων υγείας και ξεχνάνε όλοι ότι οι ιατροί είναι και αυτοί άνθρωποι. Έπειτα, μόνο έτσι μπορείς να επιβιώσεις και να δουλεύεις αποτελεσματικά σε ένα τέτοιο απαιτητικό περιβάλλον. Μια θετική ματιά δεν έβλαψε κανέναν.

Πες μας τις τρεις πιο χαρούμενες στιγμές που έχεις ζήσει ως γιατρός ή έχεις δει στο νοσοκομείο – αυτές που σε έκαναν να πεις «ναι, γι’ αυτό το επέλεξα»

Δυσκολεύομαι να ξεχωρίσω μόνο τρεις στιγμές γιατί αυτό που σε κρατάει στην ιατρική δεν είναι τόσο οι μεγάλες και εντυπωσιακές στιγμές, αυτές ξεχνιούνται. Είναι οι πιο μικρές, καθημερινές δώσεις χαράς, εκεί που δεν το περιμένεις. Ένα ειλικρινές ευχαριστώ, ένα αναπάντεχο εξιτήριο μετά από μια περιπετειώδη νοσηλεία, μια ζωγραφιά από ένα παιδί που σε αναπαριστά τόσο γενναίο, μια μαγική κουβέντα σου που έδωσε ελπίδα τόση μεγάλη που έφτασε μέχρι το πρόσωπό τους. Μπορεί να μοιάζουν ασήμαντες αλλά αυτές σου υπενθυμίζουν ότι διάλεξες τον σωστό δρόμο.

Υπήρξε κάποια μέρα που είπες «δεν αντέχω άλλο» και γιατί; Τι σε κράτησε όρθια εκείνη τη στιγμή;

Εννοείται ότι το έχω πει. Θα εκπλαγείτε από το πόσο συχνά νιώθουν έτσι οι ιατροί. Με τόση πίεση, αυπνία, ευθύνες και εξαντλητικά ωράρια, είναι αναπόφευκτο. Το θετικό είναι ότι συνήθως αυτό το συναίσθημα αντιμετωπίζεται με ύπνο και καλό φαγητό. Σε προσωπικό επίπεδο, με βοηθάει πολύ που έχω την τύχη να έχω καλούς συναδέλφους και επιμελητές. Είναι πολύ σημαντικό ότι υπάρχει κατανόηση και ενθάρρυνση όταν όλα μοιάζουν ασήκωτα. Ακόμα και τα απλά πράγματα, να σου κεράσει κάποιος ένα καφέ και ένα γλυκό τη δύσκολη στιγμή.

Ποια ιστορία ασθενούς ή κάτι που είδες στο νοσοκομείο σε συγκίνησε τόσο που ακόμα τη σκέφτεσαι;

Mοιράζομαι πολλές από αυτές τις ιστορίες δημόσια γιατί πάντα με εντυπωσιάζει η ανθρώπινη φύση. Η ιατρός της εντατικής που με τόσα περιστατικά και ανάμεσα στα monitors αφιέρωσε χρόνο να πάρει τηλέφωνο τις μητέρες των διασωληνωμένων ασθενών για τη γιορτή της μητέρας. Η νοσηλεύτρια που έμεινε όλο το βράδυ δίπλα στο παιδί που είχε χάσει όλη του την οικογένεια σε τροχαίο, ενώ κανείς δεν της το ζήτησε. Ζευγάρια να ξαπλώνουν σε μονά ράντζα μαζί για να μην αποχωριστούν, εικόνες αγνής αγάπης. Άνθρωποι που είναι 90 ετών στο σώμα και νιώθουν ακόμα 20 στην ψυχή.

Ποιο είναι το πιο διδακτικό περιστατικό που έχεις ζήσει στο νοσοκομείο (και μπορείς να το πεις δημόσια);

Είχα έναν 60χρόνο άνδρα με ένα εμπύρετο αγνώστου αιτιολογίας που τον ταλαιπωρούσε δύο χρόνια, που σημαίνει ότι δε μπορούσε να βρεθεί αιτία πυρετού παρά τις άπειρες εξετάσεις που είχε κάνει. Ήρθε στην κλινική μας αποκαρδιωμένος και κουρασμένος από τη νόσο του και κυρίως την αβεβαιότητα, αλλά με μια κρυφή πίστη ότι εδώ θα βρεθεί η λύση.
Η θεραπευτική διαδικασία είναι αμφίδρομη. Πρέπει ο/η ασθενής να εμπιστευτεί τον/τη ιατρό και αντίστοιχα να συνεργαστούν απέναντι στον εχθρό της ασθενείας, χωρίς αυτό είσαι χαμένος. Στείλαμε όλες τις εξετάσεις από την αρχή, ψάξαμε άρθρα για σπάνια σύνδρομα σε επιστημονικά περιοδικά, διαβάσαμε ξανά τα βιβλία, καθίσαμε σε τραπέζια κάνοντας διαγράμματα όπως στις ταινίες. Ήμουν πιο νέα τότε στην ειδικότητα και μου έδωσε την ευκαιρία να συνεργαστώ με πολλές διαφορετικές ειδικότητες και βαθμίδες από διευθυντές και καθηγητές μέχρι τους φοιτητές. Μετά από πάνω από ένα μήνα νοσηλείας, όταν ακόμα παλεύαμε να βρούμε λύση και καθώς συντόνιζα στο τηλέφωνο μια ακόμα εξέταση, κλείνοντας μου λέει ο ασθενής «δεν τα παρατάς, ε;» με μια κρυφή υπερηφάνεια και ελπίδα. Kαι τελικά το βρήκαμε! Έμαθα πολλά σαν ιατρός αλλά και άνθρωπος γιατί η πίστη και η εμπιστοσύνη του ήταν αυτή που στο τέλος της ημέρας έβαλε τη διάγνωση.

Το αγαπημένο σου μέρος στο νοσοκομείο;

Υπάρχει ένα παράθυρο στην πίσω σκάλα ανάμεσα στα εφημερία και στην κλινική. Tο μυστικό είναι ότι κοιτάει πίσω τον κήπο του νοσοκομείου. Βλέπεις την ανατολή και έχει πάντα μια περίεργη, σχεδόν ιερή, ησυχία. Έχεις χώρο και χρόνο να αναπνεύσεις, σκεφτείς, υπάρξεις. Τις προάλλες σε μία πολύ δύσκολη εφημερία και έπειτα από πολλές ώρες ΚΑΡΠΑ, είχαμε χάσει έναν ασθενή. Είχε ξημερώσει πια και ο συνάδελφος μου μού έφερε καφέ και μια τυρόπιτα να φάω γιατί ήμουν νηστική και εξαντλημένη. Καθίσαμε εκεί, σε αυτό το περβάζι, χωρίς να μιλάμε και κοιτούσαμε την ανατολή, σαν το δικό μας φόρο τιμής για τη ζωή που χάθηκε. Μετά από αυτό ξημέρωσε μια νέα μέρα…

Πες μας έναν μύθο ή περισσότερους που έχεις βαρεθεί να ακούς για τους γιατρούς και θες να τον «γκρεμίσεις».

Γύρω από τους ιατρούς υπάρχουν τόσοι μύθοι που χάνεται η ουσία. Ένας από τους αγαπημένους μου είναι η ψευδαίσθηση ότι οι ιατροί έχουν πολλά χρήματα. Έρχεται κόσμος στα επείγοντα που περιμένει και νομίζει σε εκβιάζει με το περιβόητο «εγώ σε πληρώνω» καθώς σου κουνάει το δάχτυλο. Αυτή η φράση ίσως αντιπροσωπεύει την Ελλάδα μιας άλλης εποχής αλλά τα 3 ευρώ/ώρα που πληρώνεται κάποιος στην εφημερία για να είναι ξύπνιος 24ώρες με τόσο μεγάλη ευθύνη, ποιοτικά και ποσοτικά, δεν είναι επαρκής μισθός.

Τι μπορεί να μην βλέπουμε πίσω από τη μπλε/πράσινη στολή και την άσπρη ποδιά;

Την αυπνία, το φιλότιμο, την αυτοθυσία, την ανιδιοτέλεια, την κούραση, το άγχος, το φόβο, την ευθύνη, την αντοχή, την επιμονή, την υπομονή, τη μοναξιά, τη στεναχώρια, την υπερηφάνεια, τη χαρά, την ανακούφιση, την ελπίδα. Είναι πολλά αυτά που δε βλέπει κανείς αλλά μάλλον αυτός είναι ο ρόλος της άσπρης πανοπλίας, να τα κρύβει…

Έχεις ποτέ κοιμηθεί σε εφημερία… σε πιο περίεργο μέρος απ’ όσο φανταζόμαστε;

Θεωρητικά υπάρχουν δωμάτια για να ξεκουραστείς (τα λεγόμενα εφημερεία). Στην πράξη, αυτό εξαρτάται με το πόση δουλειά έχεις και πόσο επείγον είναι κάτι εκείνη την στιγμή. Όταν έχω ευκαιρία προσπαθώ να ξεκουράζομαι έστω λίγο γιατί δε ξέρεις τι θα προκύψει τις επόμενες ώρες και πρέπει να κρατάς δυνάμεις. Στο αγροτικό είχα κοιμηθεί σε αρκετά δημιουργικά σημεία. Από θάλαμο ασθενών (άδειο φυσικά) μέχρι το άβολο εξεταστικό κρεβάτι. Η προσαρμοστικότητα και η εφευρετικότητα χαρακτηρίζει τους ιατρούς στις εφημερίες.

Πες μας τρία πράγματα που πρέπει να αλλάξουν άμεσα στο νοσοκομείο που εργάζεσαι.

Για να είμαι δίκαιη, το νοσοκομείο που εργάζομαι έχει καλύτερες συνθήκες εργασίας σε σχέση με πολλά άλλα. Είναι γνωστά τα χρόνια προβλήματα στο εθνικό σύστημα υγείας. Πρέπει οι ιατροί να παίρνουν όλα τα ρεπό που δικαιούνται μετά τις εφημερίες. Δεν είναι πολυτέλεια, είναι ασφάλεια για τους ίδιους και τους ασθενείς τους. Δεύτερον, η εργασία τους δε μπορεί να βασίζεται διαρκώς στην αυταπάρνηση, πρέπει να υπάρχουν και να τηρούνται αυστηρά ωράρια ή οι υπερωρίες να αμείβονται. Και τελευταίο, αναπροσαρμογή μισθών. Οι μισθοί δεν ανταποκρίνονται στην ευθύνη, τη σοβαρότητα και τον όγκο της εργασίας.

Τι δεν βλέπει κανείς πίσω από ένα story ή μια ανάρτηση σου; Υπάρχει παρασκήνιο που δεν μοιράζεσαι;

Αυτό που μοιράζομαι στα social είναι το 1% της πραγματικότητας και συνήθως το πιο αισιόδοξο. Δεν είναι η καθημερινότητα μου μόνο όμορφες ιστορίες και aesthetic φωτογραφίες. Πίσω από κάθε ανάρτηση υπάρχει ένας κόσμος που δε φαίνεται: ατέλειωτες καθημερινές ώρες δουλειάς, τρέξιμο και αυπνία στις εφημερίες, απογευματινό διάβασμα για σπάνια περιστατικά, παρακολούθηση ομιλιών, διορίες που πρέπει να προλάβω, προετοιμασίες για ομιλίες σε συνέδρια, χορός με φίλους, φαγητό με οικογένεια, μερικά ταξίδια και φυσικά ο υπολογιστής μου που κάνει τις καθιερωμένες του βόλτες ανάμεσα σε δουλειά-έξοδο-σπίτι με την ελπίδα της «χρυσής ώρας» που δεν εμφανίστηκε ποτέ μέσα στην ημέρα για να τον ανοίξω.

Ποιο είναι το καλύτερο δώρο που έχεις λάβει;

Γενικά όταν μου φέρνουν γλυκά τα εκτιμώ πάντα αφού «το γλυκό πηγαίνει στη ψυχή» όπως λέω και στους ασθενείς μου. Πριν καιρό, νοσηλεύαμε μία 18χρονη ασθενή με μεγάλη νοσηλεία και δύσκολη διάγνωση που είχε ανακαλύψει ποια είμαι από τις φωτογραφίες με το οξύμετρο και τα δαχτυλίδια μου. (Μάλιστα ζήτησε να της αφιερώσω και μία ιστορία, όπως και έκανα). Όταν πήρε εξιτήριο μου χάρισε μια μικρή φιγούρα, ένα κοριτσάκι που μου μοιάζει και κρατάει ένα ραβδί. Μέχρι τότε το είχε πάντα δίπλα στο κομοδίνο της σε όλη τη διάρκεια της νοσηλείας της. Το βρήκα συμβολικό με την έννοια της μαγείας που την θεραπεύσαμε και το κρατάω ακόμα στο συρτάρι μου για να το βλέπω.

Έχεις λάβει ποτέ ένα μήνυμα από ακόλουθο που σε έκανε να δακρύσεις ή να χαμογελάσεις δυνατά;

Πολλές φορές. Και κάθε φορά συνειδητοποιώ πόσο ανάγκη έχουμε οι άνθρωποι να συνδεθούμε και πόσο μεγάλη είναι έλλειψη αληθινής αντιπροσώπευσης των επαγγελματιών υγείας στα social media. Συνήθως οι περισσότεροι με παροτρύνουν, τόσο όμορφα, να συνεχίζω να γράφω γιατί είτε εμπνέονται, είτε ταυτίζονται. Είχα λάβει ένα μήνυμα πέρυσι από μια follower που με ακολουθούσε από την πολύ αρχή της σελίδας. Είχε δώσει πανελλήνιες για τρίτη φορά με στόχο να περάσει ιατρική και μου έγραψε ότι χάρη σε αυτά που ανέβαζα της έδωσα κίνητρο και πέρασε στη σχολή που ήθελε. Χάρηκα πολύ και πού ξέρεις, μπορεί να βρεθεί στην κλινική μου και να την εκπαιδεύσω εγώ. Θα ήταν ένας ωραίος κύκλος!

Έχεις βιώσει φυλετικό ή ηλιακό ρατσισμό ως γιατρός; Υπάρχει διάκριση και διαφορετική αντιμετώπιση με τους άνδρες γιατρούς;

Δυστυχώς, συμβαίνει πιο συχνά από όσο θα περίμενε κανείς και είναι πιο ψυχοφθόρο από όσο νομίζεις. Σε ανυποψίαστο χρόνο, από ανθρώπους που δεν το περιμένεις και φυσικά όταν βρίσκομαι στο αποκορύφωμα των αντοχών μου θα βρεθεί κάποιος να με προσβάλει. Προσωπικά, φαίνομαι αρκετά νέα και δεν υπονομεύω τη γυναικεία φύση μου χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είμαι σοβαρή ή καλή στη δουλειά μου. Δεν αναιρεί το ένα το άλλο αλλά μάλλον κάποιοι συνεχίζουν να τα μπερδεύουν.

Στην τελευταία γενική εφημερία για παράδειγμα μία 60χρόνη σύγχρονη γυναίκα με αποκαλούσε «κοπελίτσα» μέσα στην ένταση των επειγόντων ενώ στον αντίστοιχο συνάδελφο άντρα απευθυνόταν με σεβασμό. Το εντυπωσιακό είναι ότι συνήθως αυτές οι συμπεριφορές προέρχονται από γυναίκες, δεν είναι ο ηλικιωμένους παππούλης που θα το πει καλοπροαίρετα. Προς υπεράσπιση των ανδρών συναδέλφων και ενώ πλέον μπορεί εγώ να το αγνοήσω, πάντα θα σε υπερασπιστεί κάποιος.

Αν ο λογαριασμός σου ήταν ένα ημερολόγιο που κάποιος θα διάβαζε σε 10 χρόνια… τι θα ήθελες να του μείνει;

Ωραία ερώτηση, δεν το είχα σκεφτεί ποτέ. Ιδανικά θα ήθελα να υπάρχει σε μορφή κανονικού ημερολογίου, σε βιβλίο, για να μπορεί κάποιος να το παίρνει μαζί του και να σημειώνει ή να συμπληρώνει στις ιστορίες. Θα ήθελα να του έχει μείνει μια ιστορία μου στην οποία θα μπορεί να ανατρέχει για να εμπνευστεί, προβληματιστεί, στεναχωρηθεί, χαρεί, αισθανθεί. Ένα προσωπικό και προσωρινό καταφύγιο. Εξάλλου αυτή δεν είναι η χρήση του ημερολογίου;

Πες μας και για το podcast σου.

Το podcast ονομάζεται “Βreakfast on Call”. Το όνομα το εμπνευστήκαμε με τη co-host και φίλη μου, την Όλγα που είναι founder της δικής της εταιρίας με δημητριακά για να συνδυάσουμε τις δύο ιδιότητες μας, την επιχειρηματικότητα με την ιατρική καθώς “on call”, είναι όρος που υποδηλώνει ότι ένας ιατρός εφημερεύει. Συζητάμε για διάφορα θέματα της επικαιρότητας και προβληματισμούς της γενιάς μας με ένα ελαφρύ κλίμα και ήπια επιστημονική διάθεση, όπως θα συζητούσαν δύο φίλες κατά τη διάρκεια του πρωινού τους. Έχουμε προσθέσει και δύο μικρές θεματικές με σύντομα επεισόδια: τα “Cereal Breaks” όπου η Όλγα αναλύει για τον κόσμο του επιχειρείν και τα “Coffee Shots” όπου εγώ απευθύνονται πιο πολύ στους επαγγελματίες υγείας με ιστορίες και σκέψεις από το χώρο της ιατρικής. Τα επεισόδια ανεβαίνουν κάθε μήνα στο Spotify και προσπαθούμε να κρατάμε αυτό το χώρο ζωντανό, αληθινό, χωρίς φίλτρα.

Σελίδα Instagram