Αλλαγή ώρας: Τι φέρνει στη ζωή μας η αλλαγή στους δείκτες των ρολογιών

Δύο φορές τον χρόνο χρειάζεται να αλλάξουμε την ώρα στα ρολόγια μας. Για πολλούς δεν είναι ξεκάθαρο γιατί και πώς μας επηρεάζει αυτή η αλλαγή. Τον περασμένο Οκτώβριο λοιπόν, με τη βοήθεια του Guardian, μια ομάδα επιστημόνων στο Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης διεξήγαγαν μια έρευνα σε εθνικό επίπεδο για να κατανοήσουν τον αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.

Περισσότεροι από 12.000 άνθρωποι απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με την ευημερία τους, την ικανοποίηση από τη ζωή και τα επίπεδα άγχους. Όταν συγκρίναμε τις απαντήσεις, διαπιστώσαμε ότι η ψυχική υγεία και η ευημερία των γυναικών υπέφεραν αμέσως μετά την αλλαγή της ώρας, ενώ οι άνδρες βίωσαν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή. Τι μας λέει λοιπόν αυτό για τον τρόπο που βιώνουμε τον χρόνο;

Η αλλαγή της ώρας – που εισήχθη στη Βρετανία κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου – είναι ένα θέμα που συζητήθηκε για πολύ καιρό. Για μερικούς ανθρώπους, παρέχει ένα ευπρόσδεκτο σημάδι της αλλαγής των εποχών. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για όλους. Η ανάλυσή μας έδειξε ότι οι γυναίκες ήταν πιο πιθανό να συσχετίσουν την αλλαγή του ρολογιού του φθινοπώρου με ανησυχία, σύγχυση, ενοχές και άγχος. Το γεγονός ότι παρατηρήθηκαν αυτές οι διαφορές μέσα σε μία ή δύο ημέρες από την αλλαγή της ώρας υποδηλώνει ότι προκάλεσε τα αρνητικά αποτελέσματα, παρά τη σταδιακή συσσώρευση σκοτεινών νυχτών. Όπως είπε μια γυναίκα συμμετέχουσα: «Είμαι εκτός ελέγχου. Το μυαλό είναι υπερδραστήριο. Πολύ πίσω σε εργασίες. Δεν έχω ιδέα τι ώρα είναι». 

Αλλαγή ώρας: Ιδιαίτερη δυσκολία στην προσαρμογή των μικρών παιδιών στη νέα ρουτίνα

Οι γυναίκες ανέφεραν ιδιαίτερη δυσκολία στην προσαρμογή των μικρών παιδιών στη νέα ρουτίνα. Οι διαταραγμένες ώρες ύπνου και η δυσκολία προετοιμασίας τους στην ώρα τους το πρωί πρόσθεσαν πρόσθετο άγχος στην οικογενειακή ζωή. Πολλές γυναίκες ανέφεραν ότι μετά την αλλαγή της ώρας τον Οκτωβρίο, η αίσθηση της συνέχειας των ημερών αυξήθηκε. 

Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες ανέφεραν επίσης επιδείνωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής μετά την αλλαγή των ρολογιών τον Οκτώβριο. Ίσως, η ξαφνική αλλαγή σε πιο σκοτεινά βράδια μειώνει τον χρόνο που νιώθουμε ότι έχουμε για τον εαυτό μας εκτός της εργάσιμης ημέρας. Ενώ οι σκοτεινές νύχτες είναι αναπόφευκτες κατά τη διάρκεια του χειμώνα, η αλλαγή του ρολογιού εμποδίζει να προσαρμοστούμε για μια περίοδο εβδομάδων. Όπως είπε μια γυναίκα συμμετέχουσα στην έρευνα: «Το αίσθημα του ξαφνικού σκοταδιού απόψε με γέμισε τρόμο για τους σκοτεινούς μήνες… Μια σταδιακή καθημερινή αλλαγή θα ήταν πολύ πιο εύκολο να αντιμετωπίσω». Σε μια κοινωνία όπου η επαγγελματική εξουθένωση είναι η κύρια αιτία απουσίας από την εργασία, οι συνέπειες για την υγεία και τις οικονομικές συνέπειες μιας πολιτικής που βλάπτει την ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής θα πρέπει σαφώς να παρακολουθούνται στενά.

Η αλλαγή ώρας την Άνοιξη σχετίζεται με αύξηση τροχαίων και καρδιακών προσβολών

Έρευνες δείχνουν ότι η αλλαγή της ώρας την Άνοιξη σχετίζεται με αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων και των καρδιακών προσβολών. Υπάρχουν επίσης ορισμένα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική ευεξία, με την αλλαγή του χρόνου να φαίνεται να επιδεινώνει τα συμπτώματα σε άτομα με προϋπάρχουσες παθήσεις, όπως η εποχική συναισθηματική διαταραχή και η κατάθλιψη.

Ίσως το να ξυπνάμε νωρίτερα μας κάνει να νιώθουμε ότι έχουμε ακόμη λιγότερο χρόνο από πριν, αυξάνοντας τα επίπεδα άγχους και μειώνοντας την ικανοποίηση από τη ζωή. Μπορεί να είναι μόνο μία ώρα που «χάνουμε», αλλά τα αποτελέσματα για την ευημερία μπορεί να είναι σημαντικά.

Μερικές από αυτές τις αρνητικές επιπτώσεις της αλλαγής του ρολογιού μπορεί να εξηγηθούν από την επίδρασή της στο βιολογικό μας ρολόι. Οι κιρκάδιοι ρυθμοί, που υπαγορεύουν πότε τρώμε και κοιμόμαστε, διαταράσσονται από την αλλαγή της ώρας – λίγο σαν jet lag αλλά χωρίς τη χαρά του ταξιδιού. Η διαταραχή του ύπνου και το βάρος της προσαρμογής σε έναν νέο ρυθμό μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της ορμόνης του στρες, κορτιζόλης, η οποία αν παραταθεί μπορεί να μας κάνει πιο ευάλωτους σε μια σειρά από σωματικές και ψυχικές παθήσεις. Τέτοιες αρνητικές συνέπειες για την υγεία και την ευημερία οδήγησαν την Αμερικανική Ιατρική Ένωση να προτείνει να σταματήσουμε να αλλάζουμε τα ρολόγια εντελώς.

Οι επιβολές του χρόνου, όπως οι αλλαγές της ώρας και τα lockdowns την περίοδο της πανδημίας, δείχνουν πώς η σύγχρονη ζωή μας βάζει στο έλεος του χτυπήματος ενός ρολογιού. Είναι το αόρατο χέρι της δύναμης που μας αναγκάζει να κάνουμε πράγματα, συχνά χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Το σώμα μας έχει εξελιχθεί ώστε να εναρμονίζεται προσεκτικά με το περιβάλλον μας. Ευημερούμε έχοντας προβλέψιμους ρυθμούς όταν κοιμόμαστε, τρώμε, δουλεύουμε και κοινωνικοποιούμαστε. Αυτοί οι ρυθμοί μας κρατούν σε συγχρονισμό με το σώμα και τις κοινότητές μας, βοηθώντας μας να μας δώσουν μια αίσθηση του ανήκειν και της σταθερότητας.

Τώρα, ωστόσο, η εργασία και ο ύπνος δεν οφείλονται πλέον στην ανάδυση του φωτός, αλλά από τις απαιτήσεις των εταιρειών. Η πρόοδος στην ψηφιακή τεχνολογία σημαίνει ότι πολλοί από εμάς δεν «σβήνουμε» ποτέ πραγματικά. Ο χρόνος μας γίνεται ολοένα και πιο πυκνός καθώς προσπαθούμε να γεμίσουμε κάθε στιγμή με παραγωγικότητα, αφήνοντας πολλούς ανθρώπους καμένους, άρρωστους και εξαντλημένους. Στην τρέχουσα κατάσταση της χρονικής φτώχειας μας, δεν είναι περίεργο που μια ξαφνική αλλαγή της ώρας του ρολογιού προκαλεί άγχος και αναστάτωση. Ίσως δεν είναι μόνο η αλλαγή της ώρας που πρέπει να ξανασκεφτούμε.

Πηγή: Guardian