Το παρόν και το μέλλον στην αντιμετώπιση του καρκίνου

Διακεκριμένοι ομιλητές ανέδειξαν στο 1ο  Greek Forum on Cancer: Policy, Research & Funding Strategies που πραγματοποίησε η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ, την επιτακτική ανάγκη της εφαρμογής πολιτικών υγείας για τον καρκίνο, που θα στοχεύουν στην υποστήριξη της έρευνας, τη διασύνδεσή της με την κλινική πρακτική και τη βέλτιστη αξιοποίηση της καινοτομίας, προκειμένου να επιτευχθεί ο τελικός στόχος της παροχής ολοκληρωμένων ποιοτικών υπηρεσιών υγείας για τους ασθενείς με καρκίνο.

Το πιο φιλόδοξο σχέδιο που πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Ε.Ε.

Με μια αισιόδοξη κεντρική ομιλία, άνοιξε την πρώτη μέρα του Forum η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Στέλλα Κυριακίδη, η οποία, μεταξύ άλλων, υπογράμμισε ότι το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης κατά του καρκίνου, κατάφερε να θέσει στο επίκεντρο τον ασθενή και να ανταποκριθεί στις πραγματικές του ανάγκες, αφού διασφάλισε ότι όλοι, συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των ασθενών, θα έχουν μια θέση στο τραπέζι λήψης αποφάσεων. Ταυτόχρονα, αναφέρθηκε στις προτεραιότητες της Ε.Ε., οι οποίες έχουν σαν κύριο μέλημα να μειώσουν τις ανισότητες στην πρόσβαση που υπάρχουν για τους ασθενείς με καρκίνο τόσο μεταξύ των  κρατών-μελών, όσο μεταξύ των περιφερειών εντός του ίδιου κράτους.

Μεταξύ άλλων, εστίασε στην ανάγκη επίτευξης του στόχου για τον εμβολιασμό του 90% των κοριτσιών και αγοριών έναντι του HPV και στην συνέχιση της προσπάθειας του φιλόδοξου στόχου για την πρόσβαση στις υπηρεσίες των κέντρων ολοκληρωμένης φροντίδας του καρκίνου για το 90% των επιλέξιμων στο τέλος της περιόδου ανάπτυξής τους. Επιπλέον, έκανε αναφορά στις επικαιροποιημένες συστάσεις της ΕΕ για την ενίσχυση της πρόληψης μέσω της έγκαιρης ανίχνευσης, στις οποίες προστέθηκαν, εκτός από τον καρκίνο του Μαστού, του παχέος εντέρου και τον ιό  HPV που υπήρχαν αρχικά, ο καρκίνος του προστάτη, του πνεύμονα και ο γαστρικός καρκίνος.

Εθνικό Σχέδιο Δράσης προ των πυλών

Την Επίτροπο ακολούθησε στο βήμα ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος τόνισε ότι η Ελλάδα σέβεται πλήρως και ακολουθεί τις κατευθύνσεις που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ότι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης θα αποτελέσει ένα συντονισμένο σχέδιο, βασισμένο σε αυτές. Ανακοίνωσε, πως μέσα στο 2024, το Υπουργείο Υγείας θα έχει καταλήξει στις βασικές αρχές του Σχεδίου και θα είναι έτοιμο να παρουσιαστεί στην κοινότητα και να τεθεί σε εφαρμογή. Τέλος, τόνισε την επιτακτική ανάγκη να αντιμετωπιστεί η επιφυλακτικότητα απέναντι στα εμβόλια του HPV, τα οποία αποτελούν ένα πολύ σπουδαίο όπλο για την εξάλειψη και τον περιορισμό ορισμένων μορφών καρκίνου.

Πλήρως καταγεγραμμένη η εικόνα που επικρατεί στην Ελλάδα

Στη συμμετοχή του στο Forum της ΕΛΛΟΚ, ο Υφυπουργός Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους με τη σειρά του δήλωσε ότι το Υπουργείο έχει καταγράψει και έχει πλήρη επίγνωση των συνθηκών που επικρατούν στο σύστημα ογκολογικής περίθαλψης της χώρας. «Υπάρχει ένα πολύ συγκεκριμένο πλάνο, το οποίο θα πρέπει να γίνει δημόσια γνωστό, έτσι ώστε να τοποθετηθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι για το πού θα πρέπει να βρεθεί η χώρα στον τομέα της διάγνωσης και της θεραπείας στα επόμενα χρόνια». Επιπροσθέτως, επεσήμανε πως η κατάσταση στη χώρα μας δεν είναι τόσο δυσμενής όσο τείνει να παρουσιάζεται, καθώς σε πολλούς από τους χρόνους θεραπείας είμαστε καλύτεροι συγκριτικά με πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, ενώ και στην πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα, η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από τους μέσους όρους της Ε.Ε..

Ύψιστη προτεραιότητα η βελτίωση της ογκολογικής περίθαλψης

Το Forum της ΕΛΛΟΚ τίμησαν με την παρουσία τους , ο γγ Στρατηγικού Σχεδιασμού, Άρης Αγγελής, η γγ Υπηρεσιών Υγείας, Λίλιαν Βιλδιρίδη, και η γγ Δημόσιας Υγείας, Φωφώ Καλύβα. 

Ο Άρης Αγγελής στην ομιλία του ανέφερε πως το Υπουργείο έχει ήδη ξεκινήσει την εκπόνηση μελέτης για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και τελικά την εφαρμογή ενός ταμείου καινοτομίας. «Θέλουμε πιο γρήγορη πρόσβαση σε δυνητικά καινοτόμες, κλινικά αποτελεσματικές, οικονομικά αποδοτικές θεραπείες», συμπλήρωσε, επισημαίνοντας πως στόχος είναι να εφαρμοστεί μέχρι το 2025.

Η ΛίλιανΒιλδιρίδη επιβεβαίωσε ότι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον καρκίνο δεν είναι τόσο μακρινό. «Το μεγάλο στοίχημα δεν είναι να ξεκινήσουμε από το μηδέν, είναι να πάρουμε όλα όσα έχουν δρομολογηθεί και να τα βάλουμε σε ένα πλαίσιο με στόχους και μετρήσιμα αποτελέσματα». Ακόμα, ανέφερε πως η Κλινική Επιζώντων Καρκίνου που ξεκίνησε στο Αττικό βρίσκεται στην τελική της φάση και πως η Ελλάδα έχει δεσμεύσει 200 εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την πρόληψη του καρκίνου.

Η Φωφώ Καλύβα τόνισε πως ο σωστός συντονισμός, η επικοινωνία, η ενημέρωση και η συμμετοχή των κρατών μελών είναι η προστιθέμενη αξία και ταυτόχρονα η πιο μεγάλη πρόκληση των χρηματοδοτούμενων ευρωπαϊκών προγραμμάτων για τον καρκίνο. «Από την εμπειρία μου, οι προκλήσεις είναι πολλές και κυρίως χρηματοοικονομικής και διοικητικής φύσεως, καθώς πρέπει να συντονιστούν διαφορετικοί φορείς». Τέλος, αναφέρθηκε στη σημασία αξιολόγησης της ποιότητας αυτών των προγραμμάτων και του αντικτύπου που μπορεί να έχουν στην κοινωνία, για να μπορέσει κάποια στιγμή η θεωρία να εφαρμοστεί στην πράξη.

Συνέργειες Υπουργείων

Η γγ Δημοσιονομικής Πολιτικής, Παυλίνα Καρασιώτου εκπροσωπώντας το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, αναφέρθηκε στην πολύ καλή συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, επεσήμανε ότι για πρώτη φορά πραγματοποιείται τόσο συντονισμένη προσπάθεια και ανοιχτός διάλογος, δηλώνοντας ότι είναι θετική στη δημιουργία ενός framework agreement μεταξύ όλων των stakehorders που εμπλέκονται στη διαχείριση του καρκίνου και επισήμανε τις προκλήσεις που υπάρχουν, όπως την πρόσβαση σε πραγματικά δεδομένα για τον καρκίνο που είναι απαραίτητα για τη χάραξη πολιτικής.

Ολοκληρώνεται η υλοποίηση του Μητρώου Ασθενών

Η Πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, Ζένια Σαριδάκη-Ζώρα αναφέρθηκε στην ολοκλήρωση της υλοποίησης του Μητρώου Νεοπλασιών και του ηλεκτρονικού φακέλου στα 12 πιλοτικά νοσοκομεία. Επιπλέον, δήλωσε ότι ολοκληρώθηκε το κείμενο των απαραίτητων βιοδεικτών, που αυτή τη στιγμή πρέπει να μπουν στο Σύστημα Εθνικής Συνταγογράφησης.

Η ελληνική πραγματικότητα πιο κοντά στο Ευρωπαϊκό οικοσύστημα

Πολλοί διακεκριμένοι ομιλητές από όλη την Ευρώπη κατέθεσαν τις απόψεις, την οπτική, τις γνώσεις και την εμπειρία τους για τη σύσταση ενός πιο αποτελεσματικού και στιβαρού Εθνικού μοντέλου για θέματα καρκίνου. Στον καθοριστικό ρόλο της συμμετοχής των ασθενών όταν πρόκειται για την κατάρτιση ενός τόσο σημαντικού Σχεδίου Δράσης, αναφέρθηκε ο Dr. João Breda, όπως και στη σημασία του σωστού σχεδιασμού για την πρόληψη της νόσου.

Τη μεγάλη πρόκληση της διασφάλισης ότι όλοι οι ασθενείς λαμβάνουν υψηλής ποιότητας φροντίδα, επεσήμανε στη συνέχεια ο Καθηγητής Tit Albreht, καθώς πολλοί ασθενείς ακόμα χρειάζεται να ταξιδέψουν για να λάβουν αυτή τη φροντίδα. «Μπροστά μας βρίσκεται μια μεγάλη πρόκληση από το EBCP, να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο ολοκληρωμένων κέντρων κατά του καρκίνου και να δημιουργήσουμε δίκτυα εμπειρογνωμοσύνης», συμπλήρωσε.

Επίσης, με τις σπουδαίες ομιλίες και παρουσιάσεις τους οι Matti Aapro, Marc Vanden Bulcke, Giovanni Apolone, Ανδρέας Χαραλάμπους, Χρήστος Σχίζας, Richard Price, Tony O'Grady, Henrique Martins, Debora Fumagalli, Ιωάννης Βουλδής, Ζωή Κολίτση, Άντζελα Σπαθάρου, Ανδρειανή Οδυσσέως, Νικόλας Φιλίππου, Ivaylo Petrov, Pietro Presti, Αντώνης Τρύφωνος κατόρθωσαν να τοποθετήσουν την ελληνική πραγματικότητα πιο κοντά στο Ευρωπαϊκό οικοσύστημα. «Είναι άνθρωποι που το έχουν κατορθώσει, που γνωρίζουν και μπορούν να βοηθήσουν και εμάς στο να το πετύχουμε», δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΛΛΟΚ, Γιώργος Καπετανάκης στο πολύ σημαντικό πρώτο πάνελ συζήτησης με τίτλο: «Δημιουργώντας ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης».

Συνέργειες του EBCP & του Cancer Mission

Καθοριστικός στην επιτυχή διεξαγωγή του Forum ήταν ο ρόλος του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης - ΕΚΤ και της Σοφίας Ξεσφίγγη, Project Manager του έργου ECHoS και Εθνικό Σημείο Επαφής στον Ορίζοντα Ευρώπη για το Cluster Health, στην ανταλλαγή απόψεων και στη συν-διοργάνωση της 3^ης ενότητας του Forum: Συνέργειες του EBCP & Cancer Mission.  Στο πρώτο τραπέζι της ενότητας, παρουσιάστηκε η σπουδαία δράση του ευρωπαϊκού project ECHoS, ενώ ανακοινώθηκε πως η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου έχει προταθεί να αποτελέσει Εθνικό Κόμβο (National Hub) του ECHoS, με κεντρικό στόχο την εφαρμογή του EBCP και του Cancer Mission στη χώρα μας.

Επιπροσθέτως, πολύ σημαντικά έργα, χρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε., καθένα εκ των οποίων συμβάλλει ήδη σημαντικά στην έρευνα κατά του καρκίνου, παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη ενότητα του Forum, όπως τα CCI4EU, CraNE Join Action, JANE. Εκπρόσωποι από το κάθε πρόγραμμα συζήτησαν στο ίδιο στρογγυλό τραπέζι, επιδιώκοντας να συστήσουν στο κοινό το όραμα και τους στόχους τους, να συζητήσουν για μελλοντικά βήματα και να αναδείξουν τη σημασία της σύμπραξης για τη βέλτιστη μετάβαση από την έρευνα στην πρακτική, με σκοπό την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του καρκίνου.

Νέα εποχή για το πεδίο της υγείας

Στην άνθιση μιας νέας εποχής για το πεδίο της υγείας αναφέρθηκε ο Πρόεδρος Εθνικής Αρχής Ηλεκτρονικής Υγείας της Κύπρου, Χρήστος Ν. Σχίζας, δηλώνοντας πως μέσω της κοινής δράσης για τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας (Xt-EHR project) προετοιμάζεται η ομαλή ένταξη της Ευρώπης στην ψηφιακή εποχή. Ήδη έχουν συντονιστεί τα κράτη-μέλη προς την κατεύθυνση της διαλειτουργικότητας για την πρωτογενή χρήση των δεδομένων υγείας. «Η Ελλάδα έχει δρομολογήσει σε εθνικό επίπεδο την ψηφιακή μεταρρύθμιση και εδώ και πολλά χρόνια συμμετέχει ενεργά και συνεργάζεται για τη διαμόρφωση κοινών Ευρωπαϊκών προτύπων», ανέφερε με τη σειρά της η Διευθύνουσα Σύμβουλος της ΗΔΙΚΑ, Νίκη Τσούμα. 

Το ταξίδι του ασθενούς στην εφαρμογή «eHealth Pass» της Gnomon In formatics

Το «eHealth Pass» αποτελεί ένα έργο που συναντήθηκε με το όραμα της ΕΛΛΟΚ και κατάφερε να διασυνδέσει τις προϋποθέσεις της ψηφιακής μεταρρύθμισης με την οπτική των ασθενών. Το εγχείρημα αυτό δημιουργεί ένα νέο οικοσύστημα υγείας, όπου ο ασθενής γίνεται συν-δημιουργός στο ογκολογικό του ταξίδι. Η μοναδικές εμπειρίες, αλλά και οι εκβάσεις των ασθενών προστίθενται στα δεδομένα του ογκολογικού του φακέλου, διασώζοντας μια πολύτιμη πληροφορία που, δυστυχώς, μέχρι τώρα χανόταν. Το έργο παρουσιάστηκε από την Αποστολία Καραμπατέα, R&D Manager στη Gnomon Informatics SA, η οποία επεσήμανε ότι στόχος της εφαρμογής είναι η ενδυνάμωση των ασθενών, η παροχή εργαλείων στους κλινικούς ιατρούς και η βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ γιατρού και ασθενή.

XPanDH Communityof Doers - Μια παράλληλη δράση

Μια αξιοσημείωτη παράλληλη δράση πραγματοποιήθηκε τη δεύτερη μέρα του Forum υπό το XpanDH Project, με τίτλο "XPanDH Communityof Doers – Great Team: Harmonization of Tumor Board Documentation, Regarding EEHRxF.". Στόχος της δράσης ήταν η δημιουργία μιας ομάδας εργασίας με ορίζοντα λειτουργίας μέχρι τον Νοέμβριο 2024 και βασικό αντικείμενο τη δημιουργία μιας λειτουργικής πρότασης προς την Ε.Ε. για τον ορθό σχεδιασμό των ογκολογικών συμβουλίων, με την αξιοποίηση του EEHRxF (Κοινός Ευρωπαϊκός Μορφότυπος του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας)

Η PwC Greece μέσα από ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον workshop, με κεντρικό ομιλητή τον Γιάννη Βουτσίνο, παρουσίασε με τίτλο "Getting Involved" τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ε.Ε., μαζί με πρακτικές συμβουλές για τη δημιουργία κοινοπραξιών και τη συγγραφή ερευνητικών προτάσεων.

Ένα Forum συνεργειών

Οι συνέργειες δείχνουν πάντα τον δρόμο. «Μέσα σε δύο μέρες, κατάφερε να αναδειχθεί η αξία της συμμετοχής σημαντικών φορέων από τη χώρα μας, αλλά και της ίδιας της πολιτείας σε Ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα, με στόχο τη μετάφραση της έρευνας σε κλινική πρακτική, η οποία θα μπορέσει να υποστηρίξει την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον καρκίνο», επεσήμανε ο πρόεδρος της ΕΛΛΟΚ, Γιώργος Καπετανάκης κατά το κλείσιμο των εργασιών του Forum. «Στα αποτελέσματα δεν υπάρχει η πολιτεία και όλοι οι άλλοι. Είμαστε όλοι μαζί. Η πολιτεία είμαστε εμείς: είναι οι φορείς, είναι οι οργανισμοί, είναι η ακαδημαϊκή κοινότητα, είναι οι επαγγελματίες υγείας, είναι η ερευνητική κοινότητα, είναι ο ιδιωτικός τομέας, είναι οι ίδιοι οι ασθενείς».

Μέσω του διήμερου Forum της, η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου αποτέλεσε για ακόμα μια φορά τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του εθνικού και του Ευρωπαϊκού οικοσυστήματος για τον καρκίνο, εξασφαλίζοντας παράλληλα όσο το δυνατόν περισσότερο χώρο στους ασθενείς να συμβάλλουν με ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός στιβαρού συστήματος υγείας, που θα ανταποκρίνεται ολιστικά στις ανάγκες τους για ποιοτική περίθαλψη, φροντίδα και ψυχοκοινωνική υποστήριξη.