Health & Fitness

Tι είναι οι κρίσεις πανικού;

Μια διαταραχή που μοιάζει με καρδιακή προσβολή αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί με τεχνικές αναπνοής και χαλάρωσης

Νατάσσα Καρυστινού
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Κρίση Πανικού: Μια πολύ δυσάρεστη κατάσταση για ένα άτομο - Τι τις προκαλεί και πώς αντιμετωπίζονται;

Πολλοί άνθρωποι, γύρω στο 3% των Ευρωπαίων, αντιμετωπίζουν ξαφνικές περιόδους έντονου φόβου και δυσφορίας που μπορεί να περιλαμβάνει ταχυπαλμία, εφίδρωση, πόνο ή «βάρος» στο στήθος, δύσπνοια, τρόμο, ζάλη, μούδιασμα, σύγχυση ή αίσθημα επικείμενης καταστροφής και απώλειας ελέγχου. Τα συμπτώματα φτάνουν στο αποκορύφωμά τους μέσα σε 10 λεπτά από την έναρξη και διαρκούν περίπου 30 λεπτά, αλλά η διάρκεια μπορεί να ποικίλλει από δευτερόλεπτα μέχρι ώρες. Αν και μπορεί να είναι εξαιρετικά τρομακτικές και ενοχλητικές, οι ίδιες οι κρίσεις πανικού δεν είναι επικίνδυνες για τη ζωή των ατόμων. Η κρίση πανικού λειτουργεί ως δείκτης και προγνωστικός παράγοντας για τη σοβαρότητα της διάγνωσης, την πορεία και τη συννοσηρότητα με μια σειρά από διαταραχές, κυρίως, με τις αγχώδεις διαταραχές. Συχνά εμφανίζονται μαζί με κοινωνικό άγχος, διαταραχή μετατραυματικού στρες, χρήση ψυχοτρόπων ουσιών ή/και κατάθλιψη. 

Κρίση Πανικού: Τι την προκαλεί και πώς αντιμετωπίζεται

Το κάπνισμα, η καφεΐνη και το χρόνιο στρες αυξάνουν τον κίνδυνο κρίσης πανικού. Πριν από τη διάγνωση, πρέπει να αποκλείονται καταστάσεις που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα, όπως ο υπερθυρεοειδισμός, ο υπερπαραθυρεοειδισμός, η καρδιακή νόσος, η πνευμονοπάθεια και η χρήση ναρκωτικών ή η απόσυρση από αυτά. Όσο για τη θεραπεία πρέπει να κατευθύνεται στην υποκείμενη αιτία: για την ανακούφιση από τα συμπτώματα συνήθως χορηγούνται αντικαταθλιπτικά μαζί με αγχολυτικά. Σε άτομα με συχνές κρίσεις, είναι απαραίτητη η ψυχιατρική συμβουλευτική μαζί ή χωρίς φαρμακευτική αγωγή, μπορούν όμως να βοηθήσουν και οι τεχνικές αναπνοής και μυϊκής χαλάρωσης. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι όσοι προσβάλλονται συχνά από τέτοιες κρίσεις διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο στρεφανιαίας νόσου και αυτοκτονίας.

Αν στην Ευρώπη, εκτιμάται ότι μόνο το 3% του πληθυσμού παθαίνει κρίση πανικού σε ένα δεδομένο έτος, στις Ηνωμένες Πολιτείες το ποσοστό κυμαίνεται γύρω στο 11%, με τις γυναίκες και τους νέους να είναι πιο επιρρεπείς. Συχνά οι κρίσεις πανικού ξεκινούν κατά την εφηβεία ή κατά την πρώιμη ενήλικη ζωή: τα άτομα αναφέρουν φόβο θανάτου ή επικείμενης καρδιακής προσβολής, όραση που «αναβοσβήνει» ή άλλες οπτικές διαταραχές, λιποθυμία ή ναυτία, μούδιασμα σε ολόκληρο το σώμα, δύσπνοια και υπεραερισμό (κατά τον οποίο μειώνεται το επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα), απώλεια ελέγχου του σώματος. Μερικοί άνθρωποι βιώνουν επίσης όραση σήραγγας. Αυτά τα συναισθήματα μπορεί να προκαλέσουν έντονη επιθυμία για φυγή από το μέρος όπου ξεκίνησε η επίθεση, ως συνέπεια της «απόκρισης μάχης ή φυγής», στην οποία η ορμόνη επινεφρίνη απελευθερώνεται σε σημαντικές ποσότητες.

Πολλοί άνθρωποι που βιώνουν μια κρίση πανικού την αποδίδουν σε καρδιακή προσβολή: πράγματι, ο πόνος στο στήθος και η δύσπνοια είναι χαρακτηριστικά συμπτώματα καρδιαγγειακών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ασταθούς στηθάγχης και του εμφράγματος του μυοκαρδίου. Πρέπει λοιπόν να γίνει διάγνωση αποκλεισμού καρδιακών παθήσεων προτού καταλήξουμε στη διάγνωση της κρίσης πανικού. Και, όσο είναι δυνατόν, να εντοπιστούν οι αιτίες οι οποίες μπορεί να είναι γενετικές ή/και να περιλαμβάνουν σωματικές/βιολογικές καταστάσεις όπως υπογλυκαιμία, νόσο του Wilson (αδυναμία του οργανισμού να αποβάλλει τον χαλκό), πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας, φαιοχρωμοκύτωμα διαταραχές του εσωτερικού αυτιού (λαβυρινθίτιδα), διαταραχή του συστήματος νορεπινεφρίνης στο locus coeruleus (μια περιοχή του εγκεφαλικού στελέχους) και αγοραφοβία. Συχνά οι κρίσεις πανικού συνδέονται στρεσογόνους παράγοντες όπως θάνατο αγαπημένου προσώπου, σημαντικές αλλαγές στη ζωή, υποχονδριακούς φόβους, σημαντική μείωση της δόσης μιας ουσίας όπως ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο ή η μαριχουάνα. Περίπου το 20%-30% των χρηστών ψυχαγωγικών ναρκωτικών αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα όταν τα κόβουν απότομα.

Στην Ιαπωνία, τα άτομα που παθαίνουν κρίση πανικού συνδυασμένη με αγοραφοβία αναφέρονται ως Hikikomori: υπολογίζεται ότι περίπου μισό εκατομμύριο νεαροί Ιάπωνες είναι Hikikomori που αρνούνται να οδηγήσουν αυτοκίνητο ή να βγουν από το σπίτι.