Αναπνοή: Πώς να αναπνέουμε σωστά και πώς βοηθά η γιόγκα για την ενίσχυση της αναπνευστικής ικανότητας
Η αναπνοή δεν πρέπει να είναι μια ασυνείδητη πράξη. Μπορεί να είναι ένας μηχανισμός για να διατηρήσουμε ή να αποκτήσουμε σωματική ή ψυχική υγεία, η μακροζωία, ακόμη και υψηλότερα επίπεδα συνείδησης.
Η αναπνευστική ικανότητα φαίνεται να είναι ο μεγαλύτερος δείκτης της μακροζωίας σε συνδυασμό με τη διατροφή, την ποσότητα της φυσικής δραστηριότητας και τα γονίδια.
Η αναπνοή είναι κάτι περισσότερο από την εισροή του αέρα για να τροφοδοτηθούν τα κύτταρα με οξυγόνο και να απομακρυνθούν τα απόβλητα όπως το διοξείδιο του οξυγόνου. Η αναπνοή επηρεάζει το νευρικό σύστημα, τον συμπαθητικό και τον παρασυμπαθητικό κλάδο του νευρικού συστήματος. Όσο πιο βαθιά και πιο απαλά εισπνέουμε και όσο περισσότερο εκπνέουμε, τόσο πιο αργά χτυπάει η καρδιά, τόσο πιο ήρεμοι νιώθουμε και τόσο πιο ισορροπημένο είναι το νευρικό μας σύστημα. Ένας λόγος για αυτό είναι ότι οι πνεύμονες και κυρίως οι κάτω λοβοί καλύπτονται από νεύρα του παρασυμπαθητικού συστήματος που είναι υπεύθυνο για τη χαλάρωση και την αποκατάσταση, όπως το πνευμονογαστρικό νεύρο.
Πώς όμως αναπνέουμε;
Το 90% των ανθρώπων αναπνέει λανθασμένα, προκαλώντας ή επιδεινώνοντας μια λίστα χρόνιων ασθενειών. Το 50% του σημερινού πληθυσμού αναπνέει από το στόμα, ενώ το 40% υποφέρει από χρόνια ρινική απόφραξη που μειώνει τη ροή του αέρα. Τα ¾ των ανθρώπων έχουν διάφραγμα με κλίση προς το ένα ρουθούνι, περιορίζοντας μόνιμα την ροή του αέρα αυτού του αεραγωγού. Επίσης, πολλοί άνθρωποι κρατούν την αναπνοή τους ασυναίσθητα κατά την διάρκεια της ημέρας, περιορίζοντας/σφίγγοντας μύες ή ακόμα και όργανα, στερώντας τη ροή του αίματος και του οξυγόνου εκεί. Αυτό μπορεί να συμβεί ακόμα και αν είμαστε υπό πίεση όταν στέλνουμε ένα email!
Οι πνεύμονές μας χάνουν περίπου 12 % της χωρητικότητας τους από την ηλικία των 30 έως 50 ετών και μειώνεται ακόμη πιο γρήγορα καθώς μεγαλώνουμε, με τις γυναίκες να χάνουν περισσότερα από τους άνδρες. Ως αποτέλεσμα, αναπνέουμε πιο γρήγορα και πιο δύσκολα και αυτή η αναπνευστική συνήθεια οδηγεί σε χρόνιες παθήσεις όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, διαταραχές του ανοσοποιητικού και άγχος.
Ο αέρας που εισέρχεται στους πνεύμονες είναι διαφορετικός όταν προέρχεται από τα ρουθούνια, όπως και το εμφιαλωμένο νερό είναι διαφορετικό από το νερό μιας λίμνης με βατράχια. Η αναπνοή γίνεται πιο αργή όταν αναπνέουμε μέσω ενός μικρότερου αεραγωγού όπως τα ρουθούνια από το στόμα. Ένα άλλο όφελος από την αναπνοή από τα ρουθούνια είναι η τεράστια ενίσχυση του μονοξειδίου του αζώτου ή νιτρικού οξειδίου, ενός μορίου που παίζει ουσιαστικό ρόλο στην αύξηση της κυκλοφορίας και της απορρόφησης οξυγόνου στα κύτταρα. Η λειτουργία του ανοσοποιητικού, η απόκτηση βάρους, η διάθεση, η κυκλοφορία του αίματος και ακόμη και η σεξουαλική λειτουργία επηρεάζονται πολύ από την ποσότητα του μονοξειδίου του αζώτου στο σώμα.
Μια πολύ συχνή παρενέργεια της αναπνοής από το στόμα είναι η υπνική άπνοια που είναι η διακοπή της αναπνοής για λίγα δευτερόλεπτα ανά λεπτό κατά την διάρκεια του ύπνου, στερώντας οξυγόνο από τον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος χρειάζεται τουλάχιστον το 20% του οξυγόνου που προσλαμβάνουμε. Αυτή η στέρηση μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τη διάθεση και τη μνήμη, τη συνολική εγκεφαλική λειτουργία προκαλώντας ΔΕΠΥ, άνοια καθώς και αϋπνία, υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη κ.λπ. Αντιθέτως, αναπνέοντας από τη μύτη, απορροφούμε 18% περισσότερο οξυγόνο σε σύγκριση με την αναπνοή το στόμα.
Ο τρόπος που νιώθουμε απεικονίζεται στον τρόπο που αναπνέουμε, και αλλάζοντας τον τρόπο που αναπνέουμε, αλλάζουμε τον τρόπο που νιώθουμε, αυξάνοντας ή μειώνοντας την διάθεση μα και την ευημερία μας.
Μια τυπική αυτόνομη αντίδραση σε στρεσογόνα γεγονότα είναι η γρήγορη θωρακική αναπνοή που με τη σειρά της οδηγεί σε υπεραερισμό (υπερβολικά γρήγορη αναπνοή), μεταβολή του όγκου αέρα (λιγότερες ποσότητες αέρα που κινούνται μέσα και έξω από τους πνεύμονες και υποκαπνία (μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα, σε επίπεδα κάτω του φυσιολογικού).
Αναπνέοντας αργά και βαθιά, δεν είναι μόνο σημαντικό για την καλύτερη λειτουργία των πνευμόνων αλλά και για τη χαλάρωση του σώματος και του μυαλού. Η αργή και ρυθμική αναπνοή προάγει την ενεργοποίηση του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος, το οποίο με τη σειρά του διευκολύνει τη μείωση του στρες. Η αργή και ρυθμική αναπνοή αυξάνει επίσης την απελευθέρωση προλακτίνης και ωκυτοκίνης, αυτές οι ορμόνες που προάγουν τα συναισθήματα ηρεμίας και κοινωνικού δεσμού.
Πέρα από την εκμάθηση και πρακτική του καλύτερου τρόπου αναπνοής, η μέτρια άσκηση όπως το περπάτημα και το ποδήλατο αυξάνει την ικανότητα των πνευμόνων έως και 15%.
Η γιόγκα όχι μόνο με τις ήπιες κινήσεις και με τις διατάσεις αλλά κυρίως με την έμφαση στην αναπνιά και στις αναπνευστικές πρακτικές εστιάζεται στην αναπνοή από τη μύτη και στην επιβράδυνση του ρυθμού της αναπνοής εμβαθύνοντας την. Η γιόγκα με επίκεντρο την αναπνοή φαίνεται να είναι η απόλυτη πρακτική για την ενίσχυση της αναπνευστικής ικανότητας.
Ένας από τους λόγους για την εξάσκηση της επίγνωσης της αναπνοής και των αναπνευστικών πρακτικών είναι η χρήση υποστηρικτικών προτύπων αναπνοής σε καταστάσεις της καθημερινής ζωής, ειδικά κατά την διάρκεια δυσάρεστων και αγχωτικών καταστάσεων. Επίσης, μέσω της προσοχής στην αναπνοή, κατευθύνουμε την προσοχή σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος, αυξάνοντας την ενδοδεκτική και ιδιοδεκτική επίγνωση.
Σε μια προσωπική συνεδρία θεραπευτικής γιόγκα, μέσα από αναγνώριση του αναπνευστικού προτύπου του κάθε ατόμου, κερδίζεται όχι μόνο η αναγνώριση των προσωπικών τάσεων και συνηθειών αλλά κυρίως ο τρόπος για βελτίωση της αναπνευστικής ικανότητας με πάρα πολύ σπουδαία αποτελέσματα για την σωματική και ψυχική υγεία μας.
11°
