Επιστήμονες εξηγούν ότι το nocebo εμφανίζεται, όταν κάποιος αισθάνεται παρενέργειες, όπως ναυτία και κόπωση, μετά από χορήγηση εικονικής θεραπείας χωρίς καμία απολύτως δραστική ουσία.
Οι επιστήμονες Γιούλια Χάας, Σάρα Μπαλού και Φριντερίκε Μπέντερ από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του Πανεπιστημίου Philipps της πόλης Μάρμπουργκ, σημειώνουν στη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της έρευνας στο επιστημονικό περιοδικό Journal of the American Medical Association (JAMA), ότι το 76% των εμβολιασμένων στη πρώτη δόση και το 52% μετά τη δεύτερη ανέφεραν παρενέργειες που, βάσει του μαθηματικού μοντέλου που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές, οφείλονται στο φαινόμενο νοσίμπο.
Το φαινόμενο πλασίμπο είναι γνωστότερο στο ευρύ κοινό από το φαινόμενο νοσίμπο. Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουν ότι οι προσδοκίες για αποθεραπεία ενισχύουν συχνά την επίδραση ενός εικονικού παρασκευάσματος. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει στο φαινόμενο νοσίμπο όπου αρκεί και μόνο η προσδοκία για αρνητικές παρενέργειες, όπως π.χ. πόνοι, για να εμφανιστούν στο σώμα.
Εμβολιασμός με αλατόνερο - Πόσοι ανέφεραν πονοκέφαλο και υπνηλία ως παρενέργειες
Οι επιστήμονες από το αμερικανικό και το γερμανικό Πανεπιστήμιο εξέτασαν από κοινού 12 έρευνες με συνολικά 45.380 εμβολιασμένους από 16 ετών και πάνω. Από αυτούς 22.578 έλαβαν ένα εικονικό φάρμακο.
Μετά την πρώτη δόση το 35,2% των ανθρώπων που έλαβαν εμβόλιο-πλασίμπο (αλατόνερο) έκαναν λόγο για συστημικές παρενέργειες, δηλαδή πονοκέφαλο και υπνηλία. Το 16% ανέφερε τις λεγόμενες τοπικές παρενέργειες στην περιοχή της ένεσης, όπως για παράδειγμα πιασμένο χέρι, πρήξιμο, φλεγμονή στο σημείο του εμβολιασμού.
Αντίθετα, οι παρενέργειες σε όσους έκαναν πράγματι εμβόλιο είναι πολύ περισσότερες. Ειδικότερα:
Το 46,3% έκαναν λόγο για συστημικές παρενέργειες μετά την πρώτη δόση και
το 66,77% για τοπικές παρενέργειες.
Μετά τη δεύτερη δόση τα ποσοστά αυξήθηκαν σε 61,4% συστημικές παρενέργειες και 72,8% τοπικές.
Τι επιρροή έχει ωστόσο το φαινόμενο nocebo σε όσους έκαναν όντως εμβόλιο; Είναι εφικτός ο υπολογισμός ενός θεωρητικού ποσοστού παρενεργειών νοσίμπο στο σύνολο των παρενεργειών σε εμβολιασμένους; Oι επιστήμονες απαντούν θετικά.
Συγκεκριμένα, υπολόγισαν το ποσοστό των παρενεργειών που σχετίζονταν με παρενέργειες νοσίμπο σε μη εμβολιασμένους και το μετέφεραν σε εμβολιασμένους. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: Ακόμα και σε εκείνους που έλαβαν πραγματικό εμβόλιο η πλειονότητα των παρενεργειών σχετίζονταν με παρενέργειες νοσίμπο.
Η έρευνα δείχνει ότι οι προσδοκίες όσων εμβολιάζονται, επηρεάζουν σημαντικά την πρόσληψη πιθανών παρενεργειών. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι παρενέργειες που βιώνουν οι εμβολιασμένοι είναι προϊόν αυθυποβολής. Διότι τα φαινόμενα πλασίμπο και νοσίμπο έχουν αντικειμενικά και μετρήσιμα συμπτώματα, καταλήγουν οι ερευνητές.
