Προσφάτως κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ι. ΣΙΔΕΡΗ» το βιβλίο των καθηγητών Ιωάννη Τριανταφυλλίδη (Γαστρεντερολόγου) και Κώστα Βαγιανού (Χειρουργού) με τον τίτλο «Οδηγός διάγνωσης και Θεραπείας της ελκώδους κολίτιδος και της νόσου του Crohn στην καθημερινή κλινική πράξη» που αφορά δύο σημαντικά νοσήματα του πεπτικού συστήματος που έχουν με ταχύτατη εξάπλωση σε όλο τον κόσμο.
Αν και το βιβλίο είναι αμιγώς επιστημονικό, απευθυνόμενο στους γαστρεντερολόγους, χειρουργούς, παθολόγους, γενικούς ιατρούς και στους ειδικευόμενους ιατρούς των ανωτέρω ειδικοτήτων, εν τούτοις μπορεί να είναι κατανοητό και από τους ασθενείς, αφού είναι δομημένο (απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα της καθημερινής κλινικής πράξης, μηνύματα και αφορισμοί στο τέλος κάθε κεφαλαίου, καίριες βιβλιογραφικές αναφορές) ώστε να δίνει απαντήσεις σε καθημερινά ερωτήματα σχετικώς με τη διάγνωση και τη θεραπείας τους αποφεύγοντας έτσι τον σκόπελο και τις παγίδες που κρύβονται στο διαδίκτυο. Η πολυετής εμπειρία των συγγραφέων στη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου καθώς και η ερευνητική τους συμβολή σε ποικίλα θέματα που αφορούν στη νόσο μπορεί να αποτελούν εγγύηση για το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου.
Με τον όρο ιδιοπαθής φλεγμονώδης εντερική νόσος (ΙΦΕΝ) εννοούμε την ελκώδη κολίτιδα και τη νόσο του Crohn, δύο από τα πλέον σημαντικά νοσήματα της γαστρεντερολογίας με ποικιλία συμπτωμάτων όχι μόνο από τον πεπτικό σωλήνα, αλλά σχεδόν από κάθε σύστημα του ανθρώπου. Τα νοσήματα αυτά αναφέρονται μαζί επειδή παρουσιάζουν πολλές κλινικές και εργαστηριακές ομοιότητες και για τη θεραπεία τους χρησιμοποιούνται τα σχεδόν ίδια φάρμακα. Εκδηλώνονται σε όλες τις ηλικίες (κυρίως δεύτερη και τρίτη δεκαετία της ζωής) αν και μπορεί να εμφανιστούν και στην παιδική ηλικία.
Η συχνότητά τους μετά από συνεχή ανοδική πορεία δείχνει να σταθεροποιείται στις ανεπτυγμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής κυμαινόμενη στις διάφορες χώρες μεταξύ 10 και 20 περιπτώσεων ανά 100.000 κατοίκους, ενώ της νόσου του Crohn μεταξύ 2 και 10 περιπτώσεων ανά 100.000 κατοίκους. Στη χώρα μας φάνηκε ότι υφίστανται διαφορές μεταξύ διαφόρων περιοχών ακολουθώντας ως ένα βαθμό τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα ιδιαίτερα σε ότι αφορά στην Κρήτη.
Η αιτιολογία τους είναι εν πολλοίς άγνωστη, φαίνεται όμως ότι πολλοί παράγοντες του περιβάλλοντος (π.χ. κάπνισμα, λήψη αντιρρευματικών και αντισυλληπτικών φαρμάκων, ενδεχομένως το stress και ιογενείς λοιμώξεις), δρώντας σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα, έχουν ως αποτέλεσμα την εκδήλωση της νόσου.
Τα νοσήματα αυτά παρουσιάζουν και διαφορές που επηρεάζουν την πρόγνωση τους. Για παράδειγμα η νόσος Crohn προσβάλλει ολόκληρο τον πεπτικό σωλήνα από το στόμα έως τον πρωκτό και είναι τμηματική, δηλαδή προσβάλλει κατά τμήματα τον πεπτικό σωλήνα, σε άλλοτε άλλη έκταση και ένταση. Στην ελκώδη κολίτιδα η εσωτερική επιφάνεια του εντέρου (εντερικός βλεννογόνος) φλεγμαίνει, διογκώνεται, και δημιουργούνται έλκη. Το φλεγμαίνον έντερο δεν μπορεί να απορροφήσει νερό, τα κόπρανα γίνονται υδαρή, ενώ ταυτόχρονα χάνονται στον αυλό του εντέρου ζωτικά συστατικά του αίματος τα οποία αποβάλλονται με τις κενώσεις. Το αποτέλεσμα είναι απώλεια βάρους και κόπωση εξ αιτίας του ότι λείπουν από τον οργανισμό απαραίτητα στοιχεία.
Τα συμπτώματα ποικίλλουν. Τα πλέον συνήθη είναι τα εξής:
Διάρροια (μερικές φορές με συνύπαρξη αίματος)
Κοιλιακός πόνος
Απώλεια βάρους
Δημιουργία συριγγίων δηλαδή επικοινωνίας της μιας εντερικής έλικας με άλλη ή μεταξύ εντερικής έλικος και κοιλιακού τοιχώματος
Βλάβες στην περιοχή του πρωκτού (περιπρωκτική νόσος)
Εκδηλώσεις από το δέρμα, οφθαλμούς, ήπαρ, αρθρώσεις κ.λπ.
Εμφάνιση επιπλοκών όπως αποστημάτων, εντερικής απόφραξης, συριγγίων, περιπρωκτικών βλαβών, καρκινώματος του λεπτού ή παχέος εντέρου, ραγδαίας αιμορραγίας και αναστολή σωματικής ανάπτυξης στα παιδιά.
Η διάγνωση της νόσου στηρίζεται στην επιμελή λήψη του ιστορικού και στα αποτελέσματα των ειδικών αιματολογικών, απεικονιστικών, ενδοσκοπικών και ιστολογικών εξετάσεων.
Η θεραπεία διακρίνεται σε συντηρητική (φαρμακευτική), χειρουργική, διαιτητική και ψυχιατρική (ψυχολογική υποστήριξη). Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι:
Ορισμένες τροφές (όπως π.χ. σπόροι, αμαγείρευτα λαχανικά, φρούτα κ.λπ.), οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν εντερική απόφραξη, θα πρέπει να αποφεύγονται. Διάφορα δισκία τα οποία ενδέχεται να μη προλάβουν να διαλυθούν στο έντερο, μπορεί να ενσφηνωθούν σε εστενωμένα του τμήματα. Γενικώς οι άρρωστοι θα πρέπει να σιτίζονται με τροφές επαρκείς σε θρεπτικά στοιχεία, χωρίς να απαγορεύονται τροφές φυτικής προέλευσης αρκεί να είναι καλά μαγειρευμένες. Στα μεσοδιαστήματα οι άρρωστοι χωρίς επιπλοκές θα πρέπει να σιτίζονται κανονικώς.
Η πάθηση είναι ανίατη. Ο ασθενής μπορεί κατά περιόδους να παρουσιάζει κλινικά συμπτώματα τα οποία αντιμετωπίζονται με τα μέσα που διατίθενται. Η αρρώστια όμως θα ξαναγυρίσει μετά από άλλο χρονικό διάστημα. Τα σημαντικά οφέλη που εμφανίζονται με τις νέες θεραπείες δίνουν ελπίδες και αυξάνουν τις προσδοκίες ιατρών και ασθενών για τη αντιμετώπιση της νόσου.
19°
