Οι επιστήμονες βρίσκονται ένα βήμα πιο κοντά στην επίτευξη ενός από τους μεγαλύτερους στόχους της σύγχρονης ιατρικής: την ανάπτυξη ενός καθολικού τεστ αίματος που ανιχνεύει εγκαίρως και σε αρχικό στάδιο οκτώ από τις πιο κοινούς τύπους καρκίνου.
Το όραμα της επιστημονικής ομάδας του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς των Ηνωμένων Πολιτειών, στην οποία συμμετέχει ο Έλληνας καθηγητής ογκολογίας και παθολογίας, Νικόλας Παπαδόπουλος, είναι να δημιουργηθεί ένα ετήσιο τεστ που όλοι οι άνθρωποι θα κάνουν κάθε χρόνο προκειμένου έτσι να αυξάνεται η πιθανότητα θεραπείας και επιβίωσης. Ένα τέτοιο καθολικό τεστ έγκαιρης διάγνωσης έχει τη δυνατότητα να μειώσει σημαντικά τα ποσοστά θνησιμότητας από τη συγκεκριμένο νόσο.
Βρετανοί εμπειρογνώμονες δήλωσαν στο BBC πως πρόκειται για ένα «συναρπαστικό επίτευγμα». Σημείωσαν, ωστόσο, ότι χρειάζεται ακόμη αρκετή δουλειά για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα του τεστ σε ό,τι αφορά τη διάγνωση.
Το νέο μη επεμβατικό τεστ υγρής βιοψίας με την ονομασία CancerSEEK αναλύει το γενετικό υλικό (DNA) που κυκλοφορεί στο αίμα και ελέγχει την παρουσία μεταλλάξεων σε 16 γονίδια και οκτώ πρωτεΐνες, που συνδέονται με τον καρκίνο.
Το τεστ δοκιμάσθηκε σε 1.005 ασθενείς με διαγνωσμένους μη μεταστατικούς καρκίνους (σταδίου ένα έως τρία) των ωοθηκών, του ήπατος, του στομάχου, του παγκρέατος, του οισοφάγου, του παχέος εντέρου, των πνευμόνων και του μαστού, οι οποίοι δεν είχαν εξαπλωθεί σε άλλα όργανα. Αξίζει να σημειωθεί ότι για 5 από τους παραπάνω τύπους καρκίνου καρκίνους (ωοθηκών, ήπατος, στομάχου, παγκρέατος και οισοφάγου) δεν υπάρχει μέχρι σήμερα κανένα τεστ έγκαιρης διάγνωσης. Ειδικά ο καρκίνος στο πάγκρεας είναι από αυτούς που εμφανίζει ελάχιστα συμπτώματα και όταν τα εμφανίζει είναι πια αργά για τον ασθενή. Τέσσερις στους πέντε ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος πεθαίνουν κατά τη διάρκεια του έτους που έγινε η διάγνωση.
Το νέο τεστ ανίχνευσε κατά μέσο όρο περίπου το 70% αυτών των καρκίνων, με ποσοστά επιτυχίας που κυμαίνονταν ανάλογα με το είδος καρκίνου: από το 33% για τον καρκίνο του μαστού έως το 98% για τον καρκίνο στις ωοθήκες.
Το τεστ, του οποίου το κόστος αναμένεται να είναι έως 500 δολάρια ανά ασθενή, χρησιμοποιεί υπολογιστικό αλγόριθμο μηχανικής μάθησης για να εντοπίσει το σημείο του σώματος όπου βρίσκεται το όργανο που έχει τον καρκίνο. Το τεστ είναι αποτελεσματικότερο στην ανίχνευση καρκίνων δεύτερου και τρίτου σταδίου από ό,τι πρώτου (ανιχνεύει το 43% κατά μέσο όρο των καρκίνων αρχικού σταδίου).
Ο Δρ. Κρίστιαν Τομασέτι της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς δήλωσε στο BBC: «Αυτός ο τομέας της έγκαιρης διάγνωσης είναι κρίσιμος. Και τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά».
Ανάμεσα στους συντάκτες της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science» είναι ο Έλληνας καθηγητής Νικόλας Παπαδόπουλος, ο οποίος δήλωσε: «Η χρήση ενός συνδυασμού επιλεγμένων βιοδεικτών για την έγκαιρη ανίχνευση έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τον τρόπο που ελέγχουμε την παρουσία του καρκίνου και βασίζεται στην ίδια λογική που χρησιμοποιούμε συνδυασμούς φαρμάκων για να θεραπεύσουμε τους καρκίνους. Ένα τεστ δεν χρειάζεται να είναι τέλειο, για να είναι χρήσιμο».
Το αιματολογικό τεστ δεν είναι προς το παρόν έτοιμο για κλινική χρήση. Δοκιμάζεται ήδη όχι σε καρκινοπαθείς, αλλά σε ανθρώπους χωρίς καρκίνο, για να διαπιστώσουν την πραγματική χρησιμότητά του.
Αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον τα αποτελέσματα αυτής της δεύτερης μεγαλύτερης πενταετούς δοκιμής, που γίνεται σε περίπου 50.000 γυναίκες ηλικίας 65 έως 75 ετών, οι οποίες δεν είχαν ποτέ καρκίνο έως τώρα. Μια πρώτη δοκιμή του τεστ σε 812 υγιή άτομα δείχνει ότι το CancerSEEK εμφανίζει ψευδώς θετικά αποτελέσματα (δείχνει καρκίνο χωρίς να υπάρχει πραγματικά) σε λιγότερο από το 1% των περιπτώσεων.
Ο Δρ. Γκερτ Άταρντ, επικεφαλής ερευνητικής ομάδας στο Ινστιτούτο Έρευνας Καρκίνου του Λονδίνου είπε στο BBC: «Οι προοπτικές αυτού του τεστ είναι τεράστιες. Είναι το Ιερό Δισκοπότηρο - ένα αιματολογικό τεστ για τη διάγνωση του καρκίνου χωρίς όλες τις άλλες διαδικασίες όπως τα pet CT scan ή κολονοσκοπήσεις».
9°
